ISSN 1512 - 2743

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa
 akademiis

m o a m b e

сообщения

 академии сельскохозяйственных
наук грузии

bulletin

of the academy of agricultural
 sciences of georgia

32

Tbilisi – ТБИЛИСИ – TBILISI

2013 wlis seqtemberi

sasoflo-sameurneo kvlevisa da inovaciuri

sistemis gardaqmnis strategia

g. aleqsiZe

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: statiaSi mocemulia is gzebi da amocanebi, rac aucilebelia agraruli kvlevebis ganviTarebisaTvis. mocemulia moklevadiani, saSualovadiani da grZelvadiani kvlevis amocanebi, mosaxleobis sasursaTo srulyofilad dakmayofilebis misaRwevad. (gv. 15-17).

agraruli mecnierebis ganviTarebis calkeuli

problemebi da maTi daZlevis winadadebebis Sesaxeb

g. aleqsiZe, g. jafariZe.

reziume: statiaSi moyvanilia konkretuli masalebi agraruli mecnierebis ganviTarebis xelSemSleli calkeuli faqtorebis Sesaxeb. SemoTavazebulia maTi aRmofxvris konkretuli RonisZiebebi. (gv. 18-19).

mosazrebebi umaRlesi ganaTlebisa da

mecnierebis reformis gasatareblad

g. aleqsiZe, g. jafariZe,

o. qeSelaSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: statiaSi warmodgenilia mosazrebebi umaRlesi ganaTlebisa da mecnierebis reformis gatarebisa da Semdgomi srulyofis Sesaxeb. xazgasmulia, rom dRevandel etapze saWiroa ukve karga xania dasustebuli da strategiuli gzidan acdenili mecnierebisaTvis realuri xelis Sewyoba, raTa man aRidginos dakarguli potenciali, adgili da roli Sromis sazogadoebriv danawilebasa da msoflio TanamegobrobaSi. (gv. 20-24).

gare kaxeTis zegnis garejis monakveTis

kaJovani wyalmcenareebi

l. kuxaleiSvili

 ilias saxelmwifo universitetis botanikis instituti.

reziume: wminda daviT garajelis lavra mdebareobs gare kaxeTis zegnis samxreT monakveTSi.  lavris teritoria da misi mimdebare raionebi algologiurad Seuswavleli iyo. aq arsebul wyalsatevebSi, Cven aRmovaCineT 62 kaJovani wyalmcenare. isini ganekuTvnebian 3 klass, 9 rigs, 14 ojaxsa da 22 gvars. yvelaze mravalricxovani Bacillariophyceae – s klasi aRmoCnda, romelsac 54 saxeoba da saxeobis Siga taqsoni miekuTvneba. mxolod 5 warmomadgenels aerTianebs  Fragilariophyceae   klasi, Coscinodiscophyceae - s klasi ki 3 saxeobas moicavs. aq aRmoCenili kaJovanebidan mxolod ramdenime iyo SedarebiT farTod gavrcelebuli esenia: Nitzschia palea, Navicula cryptocephala, N. lanceolata, Tryblionella apiculata, Hantzschia amphioxys da Surirella ovalis. danarCenebi erTi an ori adgilsamyofelodan aRiniSnen.

Cven mier sakvlev raionSi gamovlenil kaJovan wyalmcenareTagan 2 axalia saqarTvelos algoflorisaTvis. maT am SromaSi ar ganvixilavT. (gv. 25-28).

gare kaxeTis zegnis garejis monakveTis

algofloris SeswavlisaTvis

l. kuxaleiSvili

ilias saxelmwifo universitetis botanikis instituti.

reziume: wm. daviT garejelis lavrasa da mis SemogarenSi arsebul wyalsatevebSi aRmoCnda 67 wyalmcenare ganyofilebebidan - Euglenophyta, Chlorophyta, Cyanophyta da  Xanthophyta, romlebsac Sesabamisad miekuTvneba 29, 19, 15 da 4 saxeoba. maTi didi umravlesoba erTi adgilsamyofelodan aRiniSna, isic umniSvnelo raodenobiT. mcire nawils mivageniT or adgilsamyofelSi, xolo ramdenimes 3 da 4 adgilas. aq aRmoCenil wyalmcenareTa Soris mxolod zogierTi iyo didi raodenobiT an masobrivad ganviTarebuli, kerZod – Tribonema elegans Pascher, Vaucheria sessilis (Vaucher) DC., V. geminata (Vaucher) DC., Phacus longicauda (Ehrenb.) Dujard., Trachelomonas granulosa  Playfair, Tr. intermedia  Dang., Tr. oblonga  Lemmerm. var. punctata Lemmerm. da gvar Spirogyra-s steriluri Zafebi. (gv. 29-33).

kvebiTi Rirebulebis egzoturi merqniani

mcenareebi aWaris zRvispireTSi

m. metreveli, a. mesxiZe, m. bregvaZe,

f. CaiZe, g. memarne.

baTumis botanikuri baRi; aWaris soflis meurneobis saministro;

SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis fitopaTologiisa da biomravalferovnebis instituti.

reziume: statiaSi ganxilulia aWaris zRvispireTSi, ZiriTadad, baTumis botanikur baRSi introducirebuli  kvebiTi Rirebulebis egzoturi mcenareebis mravalferovneba. warmodgenilia 22 ojaxis 40 gvaris 99 saxeoba. gaanalizebulia saqarTvelos SavizRvispireTis aWaris teniani subtropikuli klimatis pirobebSi maTi adaptaciis xarisxi da sxva bioekologiuri Taviseburebebi. aRniSnulia baTumis botanikuri baRis udidesi rolis Sesaxeb introducirebuli mcenareebis Seswavlis da regionis subtropikul soflis meurneobaSi  farTod danergvis saqmeSi. gv. (34-41).

ВИДОВОЕ РАЗНООБРАЗИЕ И БИОЭКОЛОГИЯ ДРЕВЕСНЫХ ЛИАН

В БАТУМСКОМ БОТАНИЧЕСКОМ САДУ

М. Метревели, И. Микеладзе.

Батумский  Государственный Университет им. Шота Руставели, Институт Фитопатологии и Биоразнообразия.

Резюме: В статье дается характеристика древесных лиан разного географического происхождения, произрастающих в Батумском ботаническом саду. Обсуждены общая ботанико-морфологическая характеристика 49 видов лиан, представителей 28 родов  и 20  семейств, а также сроки и особенности цветения и плодоношения. Указано практическое значение каждого из них в декоративном садоводстве, зеленом строительстве, пищевой промышленности и в других отраслях хозяйства. (стр. 42-49).

topinmzesumziras niadagis zedapirze

moyvanis teqnologia

a. koraxaSvili, n. WankvetaZe.

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: Seswavlilia topinmzesumziras  miwiszeda pirobebSi warmoebis teqnologia.

dadgenilia, rom am hibridebis mwvane masa - 10,9-15,9, xolo tuberebi 18,2-19,4 procent Saqars Seicavs. amasTan, mwvane masis mosavlianoba heqtarze sarwyav (700m³) pirobebSi 60 tonamdea, tuberisa ki 20-40 tonis farglebSi meryeobs. TiTqmis analogiuri Sedegebi iqna miRebuli saqarTvelos teniT naklebad uzrunvelyofili raionebis pirobebSic.

dadgenilia agreTve, rom misi tuberebidan momzadebul sakvebs axasiaTebs aRdgeniTi funqciebi, romelic rac metad mniSvnelovania maTTvis, visac aqvs nivTierebaTa cvlis darRveva. igi Seicavs vitamin biotins da sisxlwarmomqmnel marilebs, aseve Zvirfas nivTierebas insulins, romelic tubers aZlevs sasiamovno gemos da amaRlebs mis yiaTianobas. es Tviseba metad Zvirfasia im avadmyofTaTvis, romlebic ganicdian SimSilis sistemur SegrZnebas. (gv. 50-54).

bostneulisa da mcenare-saneleblis zogierTi warmomadgenlis morfologiuri da biologiuri maxasiaTeblebis dinamika zrda-ganviTarebis mixedviT

z. bukia, i. CxikviSvili,

n. gogia, c. aTamaSvili.

samedicino bioteqnologiis samecniero-kvleviTi instituti.

reziume:  kvlevis mizani iyo bostneulisa da mcenare-saneleblis  zogierTi warmomadgenlis morfologiuri da biologiuri maxasiaTeblebis dinamikis Seswavla, maTi zrda-ganviTarebis periodSi.  Catarebuli kvlevisa da niSnebis kompleqsiT maTi seleqciis mizani agreTve iyo maTgan bioaqtiuri naerTebis gamoyofa da am nivTierebaTa antioqsidanturi aqtivobis Seswavla.

kvlevis kontrolirebulma garemom da mcenareTa fenologiis detalurma Seswavlam  mogvca  saSualeba bioaqtiuri naerTebis dagrovebis optimaluri pirobebis dadgenisa sakvlev mcenareebSi. (gv. 55-59).

bamia (HIBISCUS  ESCULENTUS)

gvkvebavs da gvkurnavs

n. alasania

 SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

reziume: naSromSi naCvenebia, rom bamia erTwlovani, siTbos moyvaruli mcenarea balbisebrTa ojaxidan. erT mcenareze, erTdroulad gvxvdeba mwvane da mwife nayofebi, simwifis stadiaSi myofi Teslebi, axali butonebi da yvavilebi. gadamwifebuli nayofebis datoveba mcenareze  ar aris rekomendebuli, radganac iwvevs mosavlianobis Semcirebas. bamias nayofi gemoTi hgavs badrijnisa da satacuris nayofs, ris gamoc is farTod gamoiyeneba kulinariaSi. bamia saukeTeso saSualebaa mZime daavadebebis  gadatanis Semdeg organizmis sasicocxlo Zalebis aRsadgenad. bronqitis, gastritis da wylulebis samkurnalod. (gv. 60-62).

saferavis jiSisagan warmoebuli samarko

Rvinoebi SigniTkaxeTSi

v. gogitiZe, g. gagua,

T. cxakaia.

sau mebaReobis, mevenaxeobisa da meRvineobis instituti;

Tsu vaxuSti bagrationis geografiis instituti.

reziume: SigakaxeTSi saferavis jiSi maqsimalurad amJRavnebs Tavis potenciur SesaZleblobebs. md. alaznis xeobaSi, wnoridan nafareulamde, daaxloebiT 60 km. manZilze, zRvis donidan 300_600 m. simaRlis zonaSi gamoiyofa gansxvavebuli reliefuri, klimaturi da niadaguri pirobebis mqone mikrozonebi, sadac saferavisgan bunebrivad iwarmoeba sayovelTaod aRiarebuli: sufris mSrali, naxevradmSrali, naxevradtkbili da tkbili-Semagrebuli (portveinis da kagoris tipis), maRalxarisxovani wiTeli Rvinoebi. (gv. 63-66).

qiSmiSi

g. gagua, v. gogitiZe.

Tsu vaxuSti bagrationis geografiis instituti;

sau mebaReobis, mevenaxeobisa da meRvineobis instituti.

reziume: aRmosavleT saqarTvelos baris zonaSi saqiSmiSe yurZnis bunebrivi wesiT, Riad, mzeze, gamoSroba ar SeiZleba. am mizniT unda iqnas gamoyenebuli heliosaknebi _ martivi, specialurad mowyobili fardulebi, aseve saTburebi, romlebic seqtembris TveSi daniSnulebisamebr jer kidev ar gamoiyeneba. vazis saadreo da saSualo momwifebis periodis saqiSmiSe jiSebis gavrceleba da miRebuli mosavlis xelovnuri wesiT _ heliosaknebSi an saTburebSi gamoSroba saSualebas mogvcems, rom adgilobrivi moTxovnilebis dasakmayofileblad vawarmooT qiSmiSi. (gv. 67-70).

saferavis sxvadasxva tipis Rvinis

agroekologiuri Taviseburebani

m. mirvelaSvili, v. gogitiZe,

T. gonjilaSvili.

aip saqarTvelos agraruli universitetis mebaReobis,

mevenaxeobisa da meRvineobis instituti.

reziume: kaxeTis regionSi, jiSi saferavisagan, gansxvavebul mikroklimatur pirobebSi mzaddeba sxvadasxva sagemovno Tvisebebisa da qimiuri Sedgenilobis adgilwarmoSobis dasaxelebis umaRlesi xarisxis wiTeli Rvinobi: `nafareuli~, ,,qinZmarauli~, ,,yvareli~, ,,mukuzani~, ,,axaSeni~. aRniSnuli Rvinoebi erTmaneTisagan, mkveTrad gans­xva­­vdebian, rogorc sameurneo teqnologiuri Tvi­se­bebiT, ise qimiuri SedgenilobiT. aRniSnulis mizezs ki warmoadgens niadagur, klimaturi da teqnologiur faqtorTa monacvleoba. zog SemTxvevaSi dominirebs niadaguri (qinZmarauli), zogSi klimaturi (nafareuli) faqtorebi.  ufro xSirad ki,  es ori fenomeni ganuyofelia. (gv. 71-74).

Txilis axali perspeqtiuli jiSebi

i. vasaZe, n. mirotaZe,

m. mirotaZe.

reziume: naSromSi ganxilulia Txilis im perspeqtiuli samrewvelo jiSebis sameurneo-teqnologiuri daxasiaTeba, romlebic mravalwliani kvlevis Sedegad gamovle­nilia imereTisa da kaxeTis regionis endemuri genofondidan. (gv. 75-76).

aRmosavleT saqarTveloSi broweulis sameurneo

daniSnulebiT gavrcelebis sakiTxisaTvis

v. gogotiZe, g. gagua,

x. wiklauri.

aip saqarTvelos saxelmwifo agraruli universiteti,

mebaReoba, mevenaxeobisa da meRvineobis instituti.

reziume: ganxilulia aRmosavleT saqarTveloSi broweulis sameurneo daniSnulebiT  gavrcelebis simaRliTi sazRvrebi (200_600 m-is farglebSi). mocemulia agroklimaturi maCveneblebi, romlebic zemoqmedeben aRniSnul kulturaze. (gv. 77-80).

zeTisxili

g. gagua, v. gogitiZe,

T. cxakaia.

aip saqarTvelos agraruli universitetis mebaReobis,

mevenaxeobisa da meRvineobis instituti.

reziume. saqarTveloSi zeTisxilis gasaSeneblad unda SeirCes: dasavleTSi _ mziani ferdobebi, xolo aRmosavleTSi _ naklebyinvasaSiSi mikrozonebi. rekomendebulia jiSebi gasaSeneblad. (gv. 81-84).

aWaris mecitruseobis regionSi gavrcelebuli farianebi,

crufarianebi da maTi bunebrivi mtrebi

g. aleqsiZe, a. murvaniZe,

n. WanuyvaZe, T. epitaSvili.

reziume: statiaSi mocemulia citrusovani kulturebis mavne farianebisa da crufarianebis gavrceleba aWaris subtropikul zonaSi. maT winaaRmdeg gamoyenebuli bunebrivi mtrebi, dadgenilia maTi efeqturoba. Seswavlilia mtacebeli xoWo hilokorusis (Chilocorus bijugus Muls.), introduqciis, aklimatizaciis, gamravlebis, bunebaSi misi gavrcelebisa da teqnikuri efeqturobis sakiTxebi. (gv. 85-89).

analitikuri mosworebis meTodis  gamoyeneba

 „mtacebeli _ msxverpli“-s sistemis

maTematikur modelirebaSi

g. aleqsiZe, l. nozaZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: naSromSi ganxilulia dinamikur mwkrivebze damyarebuli analitikuri mosworebis meTodis gamoyeneba „mtacebeli-msxverpli“ sistemis modelis damuSavebisas, romliTac, drois mocemuli momentisaTvis, sakvlev obieqtSi, mimdinare cvlilebebis  safuZvelze, SeiZleba ganisazRvros maCveneblebi drois Semdgomi periodisaTvis. (gv. 90-93).

analitikuri mosworebis meTodis praqtikuli

realizacia „mtacebeli - msxverpli“-s sistemis

maTematikuri modelisaTvis

g. aleqsiZe, l. nozaZe

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: naSromSi ganxilulia  „mtacebeli - msxverplis“ sistemis  maTematikuri modeli im daSvebiT, rom am ori biologiuri saxeobis erTad arsebobisaTvis saWiro garemo pirobebi arsebobs.  warmodgenilia praqtikuli kvlevis Sedegebis damuSaveba dinamikur mwkrivebze damyarebuli analitikuri mosworebis meTodis   da Microsoft Excel- is statistikis kategoriidan  TREND  funqciiT gamoyenebiT. (gv. 94-99).

subtropikuli xurmis fomofsisis (Pho­mop­sis di­os­pyri)

gavrceleba imereTis regionSi

n. CaCxiani, m. yubaneiSvili.

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: SromaSi ganxilulia subtropikuli xurmis daavadebebi: maT Soris Tavisi mavneobiT gamoirCeva  xurmis fomofsisi. igi aavadebs nayofebs. nayofebi mTeli savegetacio periodSi avaddeba, e.i. axalgamonaskuli nayofidan dawyebuli momwifebulobamde, axladgamonaskuli nayofis daavadebisas nayofi mSralad lpeba, TandaTan Sreba, mumificirdeba da moTeTro xdeba. rogorc jami, ise jamis foTlebisa da TviT nayofis zedapiri Savi wertilebiT ifareba, es ukanaskneli fomofsisis nayofianobaa. kerZod, piknidiumebi. nayofi iSleba, nawili xeze rCeba, nawili cviva. 

ufro mogvianebiT avadmyofoba nayofebis jamze gadadis, jami ifareba sokos nayofianobiT, TviT nayofi cviva, xolo daavadebuli jami xezea SerCenili, ar cviva da  xeze sokos dazamTrebisaTvis saukeTeso pirobebi eqmneba.

fomofsisis winaaRmdeg gamoyenebuli iqna: ridonetis 0.3%-iani da poliramis 0.2 %-iani samuSao xsnarebi. (gv. 100-103).

Pestalotiopsis-is gvaris sokoebiT gamowveuli mavneoba

dasavleT saqarTvelos tenian subtropikul zonaSi

l. beraZe

aip –saqarTvelos agraruli universitetis Cais, subtropikuli

kulturebisa da  Cais mrewvelobis instituti,

ozurgeTi-anaseuli, mecnierebis q. #1.

reziume: Pestalotiopsis-is gvaris sokoebi dasavleT saqarTvelos tenian subtropikul zonaSi farTod arian gavrcelebuli da mniSvnelovani zianis momtania rogorc subtropikul, aseve teqnikuri kulturebisaTvis. (gv. 104-106).

xexilis baRebSi brZolis RonisZiebebis

ganxorcieleba

n. CaCxiani

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: naSromSi mocemulia xexilovani kulturebis mavneblebi  da daavadebebi: fsilebi, bugrebi, farianebi, crufarianebi, RraWebi. nayofWamiebi,  xerxiebi, tkipebi, CrCilebi, kokriWamiebi, foTlixveviebi, buzebi, vaSlisa da msxlis qeci, nacari, sidampleebi, kibo, moniliozi, Janga, verticiliozuri xmoba da sxva.

mavne organizmebis winaaRmdeg gamoiyeneba brZolis integrirebuli sistema, rac iTvaliswinebs agroteqnikur, biologiur, meqanikur da qimiur meTodebis SeTanawyobiT gamoyenebas, romelic xels Seuwyobs baRis agrobiocenozis Camoyalibebis dros, mcenaresa da sasargeblo mwerebs Soris arsebuli kavSirebis SenarCunebas. (gv. 107-109).

ЗНАЧЕНИЕ КОМПЛЕКСОВ ПАРАЗИТОВ В РЕГУЛИРОВАНИИ

ЧИСЛЕННОСТИ ВРЕДИТЕЛЕЙ ПЛОДОВЫХ КУЛЬТУР В

УСЛОВИЯХ ЛЕНКОРАНСКОЙ ЗОНЫ АЗЕРБАЙДЖАНА

Алиева А.Р.

Институт зоологии НАН Азербайджана, Баку

Резюме: В статье приводится комплекс паразитов 6 видов (Yponomeuta malinellus L., Anarsia lineatella Zell., Recurvaria nanella Den. et Schiff., Archips rosana L., Laspereysia funebrana Tb.) вредителей плодовых культур.

Установлено степень заражаемости комплексом паразитов вредителей и выявлены перспективные паразиты в биологической борьбе. ( стр. 110-112).

bunebrivi sakvebi savargulebis daCqarebuli gamdeloeba da misi mniSvneloba mecxoveleobis ganviTarebisaTvis

g. aglaZe, i. sarjvelaZe

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia,

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: naSromSi ganxilulia bunebrivi sakvebi savargulebis Zireuli gaumjobesebis daCqarebuli gamdeloebis meTodis efeqtianoba, samxreT mTianeTis mTis Sua sartylis met-naklebad degradirebul saZovrebze, misi upiratesi da naklovani mxareebi. gadmocemulia am meTodis maRali ekonomikuri da ekologiuri Sedegis misaRwevad saWiro saTanado agroteqnologiuri, biologiuri da sxva aspeqtebi. vake da mcired daxrili nakveTebis daCqarebuli gamdeloebis meTodiT gaumjobeseba ukve pirvel wels uzrunvelyofs balaxnaris mSrali masis mosavlis gadidebas 5,8-6,9 t/ha-mde, xolo 6 wlis ganmavlobaSi saSualod _ 7,56 t/ha-mde, maSin rodesac bunebrivi mdelos mosavlis 6 wlis saSualo maCvenebelma 1,51 t/ha Seadgina. (gv. 113-117).

ОПЛОДОТВОРЯЕМОСТЬ, ПЛОДОВИТОСТЬ, СОХРАННОСТЬ

ЧИСТОПОРОДНЫХ И ПОМЕСНЫХ САМОК КРОЛИКОВ

Дж. Гугушвили, З. Лашхи.

Грузинский Аграрный университет.

Резюме: В нашей стране впервые были проведены исследования чистопородных двух и трехпородных помесей кроликов. Изучены их воспроизводительные способности, оплодотворение, сохранение молодняка, с целью увеличения и улучшения качества мяса и мясо-шкурковой продуктивности с использованием мясных и мясо-шкурковых пород. Использование двухпородных помесных самок и самцов для трехпородного скрещивания представляет научный и практический интерес. Эти вопросы в зоотехнической литературе освещены недостаточно, что обусловило цель наших исследований. (стр. 118-120).

yuris kaudaluri nervis SedarebiTi anatomia

g. ramiSvili, n. milaSvili,

n. omaraSvili.

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: statiaSi mocemulia kavkasiuri nagazis, amerikuli SinSilasa da zRvis goWis yuris kaudaluri nervis morfologia, topografia da datotianebis zonebi, romlebic Seswavlilia 30 obieqtze. dadgenilia, rom kavkasiuri nagazis preparatebze yuris kaudaluri nervebis raodenoba 1-2-ia, grZelkudiani SinSilas da zRvis goWis preparatebze ki 2-4. zRvis goWis preparatebze nervis diametri wvrili, mokle da sustia, rac ganpirobebulia am cxovelis yuris niJaris mamoZravebeli aparatis susti ganvi­TarebiT. (gv. 121-123).

kavkasiuri nagazis saxis nervis

anatomiuri Taviseburebani

g. ramiSvili, n. milaSvili,

n. omaraSvili.

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: statiaSi mocemulia akademikos v. vorobiovis makro-mikro preparirebis cnobili meTodiT kavkasiuri nagazis 8 Tavis masalaze Seswavlili saxis nervis ybayura jirkvlis nawilidan gamosuli nervebis anatomiuri Taviseburebani. dadgenilia, rom saxis nervis ybayura jirkvlis nawilis sigrZe zrdasrul nagazebSi ufro xSirad (62,5%) aRwevs 20-28 mm-s, wveba saReW kunTze da mTlianad dafarulia ybayura jirkvliT. mocemul SemTxvevaSi nervis am monakveTidan gamosuli nervebis da meoreuli totebis raodenoba mcirea; SedarebiT iSviaTad (32,5%) ki – nervebis es monakveTi moklea da misgan gamosuli totebi meti. zogjer (15%) aRiniSneba asimetria. (gv. 124-126).

ИЗУЧЕНИЕ РЕПРОДУКЦИИ ВИРУСА ГРИППА ЛОШАДЕЙ

В ПЕРЕВИВАЕМЫХ ЛИНИЯХ КУЛЬТУР КЛЕТОК

Сансызбай А.Р.; Кошеметов Ж.К.; Матвеева В.М.; Сейсенбаева М.С.;

Нурабаев С.Ш.; Богданова М.И.; Сугирбаева Г.Д.

РГП Научно-исследовательский институт проблем биологической безопасности Комитет науки Министерство образования и науки Республики Казахстан.

Резюме: Изучена репродукция  штаммов вируса гриппа лошадей (ВГЛ) в перевиваемих линиях культур клеток почки собаки (MDCK) и зеленой мартышки (Vero) с применением в поддерживающей безсывороточной культуральной среде разных концентраций раствора Трипсин ТРСК. Доказано, что Трипсин ТРСК в концентрации 0,2% в составе питательный среды значительно повышает биологическую активность штаммов ВГЛ в монослое культуры клеток MDCK. (стр. 127-131).

КАЧЕСТВО МЫШЕЧНОЙ ТКАНИ МОЛОДНЯКА СВИНЕЙ ПРИ

СКАРМЛИВАНИИ ПРЕПАРАТА ПРОБИОТИКА ЭНТЕРО-АКТИВ

В. Кучерявый, Є. Трачук.

Винницкий национальный аграрный университет, Винница, Украина.

Резюме: Показано, что введение в состав рациона свиней Энтеро-актива способствовало повышению содержимого общей влаги за счет снижения содержимого свободной влаги и увеличения содержимого связанной влаги во всех подопытных группах в среднем на 1,24 и 2,90 %, что обусловило рост рН, нежности мяса и содержимого ненасыщенных жирных кислот. (стр. 132-137).

Cinuri qoCora titveli ZaRlis wina kiduris

`kunTis karis~ Taviseburebani

d. baTniZe, g. ramiSvili.

saqarTvelos agraruli universiteti.

statiaSi akad. v. vorobiovis makro-mikropreparirebis cnobili meTodiT Cinuri qoCora titveli ZaRlis 10 leSis masalaze Seswavlilia wina kiduris kunTebSi nervebis da sisxlis ZarRvebis Sesvlis da ganlagebis Taviseburebani; dadgenilia, rom kunTSi nervebi Sedian Tanamosaxele sisxlis ZarRvebTan erTad medialuri zedapiridan. kunTSi nervebis datotianebis suraTi ufro xSirad (60 %) segmenturi tipisaa, SedarebiT iSviaTad (40 %) ki – magistraluri. kunTebSi nervebi Sedian sxvadasxva doneze da sxvadasxva raodenobiT. kunTi ufro xSirad iRebs erT, SedarebiT iSviaTad 2 an 3 nervs ramodenime wyarodan; kunTebi romlebic erTze met saxsarze moqmedeben da asruleben erTze met funqcias Rebuloben nervebis met raodenobas. kunTSi nervi Sedis proqsimaluri an Sua mesamedis doneze, medialuri zedapiridan. (gv. 138-141).

aWaraSi pasterelozis

gavrceleba

s. beriZe

saqarTvelos sapatriarqos  wminda tbel abuseriZis saxelobis

universiteti.

reziume: statiaSi aRwerilia cxovelTa pasterelozi; mocemulia daavadebis gavrcelebis kerebi. aRniSnulia, rom miuxedavad gatarebuli profilaqtikuri RonisZiebebisa, aWaris regioni, dRemde rCeba am saSiSi daavadebis gavrcelebis kerad: profilaqtikuri RonisZiebebis gegmiurad Catarebisa da mkacri veterinaruli kontrolis pirobebSi, SesaZlebelia TandaTanobiT am daavadebis kerebis Semcireba. (gv. 142-144).

meti yuradReba saqarTvelos xorblis endemuri saxeobebis

da aborigenuli jiSebis SenarCunebas

p. nasyidaSvili, m. nasyidaSvili, i. nasyidaSvili,

t. lolaZe, q. mWedliSvili, n. gaxaria.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia,

Tbilisi, iv. javaxiSvilis q. #51.

reziume: saqarTvelo uZvelesi agrokulturis da kultruli xorblis warmoSobis qveyanaa. qarTveloba xorbals icnobda jer kidev eneoliTis xanaSi. am periodSi saqarTvelos mindvrebSi ukve mohyavdaT xorblis ramodenime saxeoba. n.i. vavilovis, l.l. dekapreleviCis, p.m. Jukovskis, v.l. menabdis, m.m. iakubcineris, v.f. dorofeevis, p.p. nasyidaSvilis, al.d. gorgiZis, g.v. kandelakis da sxva Soreuli sazRvargareTis cnobil mecnierta mtkicebiT xorblis formata warmoqmnis winaaziur keraSi, saqarTvelos gansakuTrebuli adgili ukavia.

pirvel qarTul istoriul dokumentur wyaroebSi damowmebulia xorblis uZvelesi qarTuli saxelwodebani: “ifqli”, “asli”, “dika”, “maxa”, “zanduri”, doli“”, “xulugo”. xorblis amgvari diferencirebuli saxeobrivi saxelwodebani msoflios arcerT qveyanas ar aqvs, rac imis damadasturebelia, rom xorblis Tanamedrove kulturul saxeobaTa formirebaSi monawileoba qarTvelma xalxma miiRo. qarTvelobas SeumCneveli ar darCenia xorblis Semdgomi diferencirebis etapebi, ramac Tavisi asaxva hpova botanikurad mkveTard diferencirebul saxeobriv saxelwodebebSi, rogoricaa: “gvawa zanduri”, “wyvilmarcvala”, “gvawa maxa’’, “Celta maxa”, “asli”, “dika’’, “dika-ifqli”, “xulugo”, “TavTuxi”, “doli”. moyvanil TerTmet jgufSi warmodgenilia saqarTvelos xorblis mTeli mravalferovneba, TiToeuli maTgani zogjer ramodenime botanikur saxeobas da mraval saxesxvaobas, jiSebs da formebs aerTianebs. (gv. 145-148).

marcvleluli kulturebis seleqciis, meTesleobis,

movla-moyvanis dRevandeli mdgomareoba saqarTveloSi

da misi gaumjobesebis gzebi

o. liparteliani

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: SromaSi motanilia saintereso masalebi marcvleuli kulturebis seleqciis meTesleobis, ganviTarebis dRevandel mdgomareobaze da misi gaumjobesebis RonisZiebebze. (gv. 149-152).

forToxal vaSington navelis poncirus trifoliataTi

da Tavisufali damtverianebiT miRebul TaobaSi

formaTa warmoSobis Seswavlis Sedegebi

t. jobava

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: forToxlis SedarebiT yinvagamZle da maRalmosavliani formebis miRebis mizniT, 2008-2012 ww. Catarebulia vaSington navelis poncirus trifoliatasTan SejvarebiTa da Tavisufali damtverianebis Sedegad miRebuli F₁ Taobis genetikuri Seswavla. Aam kombinaciebidan Tesliani nayofebis raodenoba Seadgens: trifoliatisTan Sejvarebisas – 96,3%, Tavisufali damtverianebisas – 2,6%; aRmocenebis procenti Sesabamisad 76,5 da 73,1, xolo sqesobrivi Teslnergebis raodenoba – 86,9 da 28,5%. miRebuli Teslnergebidan, rogorc perspeqtiuli formebi  gamorCeulia 13 sqesobrivi da 6 nucelaruli warmoSobis Teslnergi. (gv. 153-157).

formaTawarmomSobi procesi limon odiSis diploiduri da

tetraploiduri formebis reciproknuli Sejvarebisas

v. qobalia

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: limoni odiSi warmoadgens sicxisamtan mcenares. dasavleT saqarTvelos subtropikul zonaSi misi gamoyenebis perspeqtiulobas zrdis produqtiulobis, yinvagamZleobisa da uTes-lo nayofebis mqone mcenareTa miReba. problemis gadawyvetis erT-erT gzas sxvadasxva ploido-bis saseleqcio masalis miReba da Semdgomi gamorCeva warmoadgens. Seswavlil iqna limon odi-Sis diploiduri da tetraploiduri formebis reciproknuli SejvarebiT miRebuli Taobis ka-riologiuri da morfologiuri cvalebadobebi, poliembrionia, saintereso triploiduri formebis morfologiuri, biologiuri da sameurneo maCveneblebi. Semdgomi seleqciuri muSao-bisaTvis sawyis masalad gamoyofil iqna erTi perspeqtiuli forma. (gv. 158-161).

yinvagamZleobis zogierTi fiziologiur-genetikuri safuZvlebi da vase unSius tipis mandarinis nucelaruli naTesarebis

SedarebiTi  daxasiaTeba

z. bukia, c. aTamaSvili.

samedicino bioteqnologiis samecniero-kvleviTi instituti.

reziume. yinvagamZleobis Tviseba, rogorc sxva poligenuri Tvisebebi. daprogramebulia mozamTre mcenareTa ujredebis genetikur aparatSi. garkveuli jgufis genebis arseboba yinvagamZle mcenareebs ganasxvavebs arayinvagamZleTagan.

naSromSi gaanalizebulia yinvagamZleobis Tviseba,  rogorc citrusovanTa gavrcelebis erT-erTi mTavari malimitirebeli faqtorisa. mocemulia literaturuli ganxilva sakiTxisa. sakuTari kvlevis SedegebiT dasabuTebulia nucelaruli naTesarebis  SedarebiT maRali yinvagamZleobis faqti mandarin unSiusTan SedarebiT. kvlevis sakuTarma Sedegebma  mogvca garkveuli daskvnis gakeTebis  saSualebac.  citrusovanTa yinvagamZle jiSebisa da formebis  misaRebad, sxva  meTodebTan erTad,  ualternativoa nucelaruli naTesarebis seleqcia. (gv. 162-166).

КОРРЕЛЯЦИОННЫЕ СВЯЗИ ПОКАЗАТЕЛЕЙ КАЧЕСТВА ЗЕРНА

У ГИБРИДОВ МЯГКОЙ ПШЕНИЦЫ РАЗЛИЧНЫХ ПОКОЛЕНИЙ

Г.М. Гасанова

Представил академик национальной академии и с/х наук Грузии П. Наскидашвили.

 Азербайджанский НИИ Земледелия.

Резюме: Рассмотрены результаты исследований по изучению корреляционных связей между показателями качества зерна у гибридов мягкой пшеницы различных поколений комбинации  Аран х  (Irneriya х Сложный гибрид). Установлена отрицательная связь у гибридов F₄ между показателями массы 1000 зерен с высотой растений (r= -0,768), содержанием клейковины с массой 1000 зерен (в F₄ r= 0,621_,  а в F₅ (r= 0,631) между содержанием клейковины и белка (r= 0,618). Уровень корреляционных связей у показателей качества зависит от поколения и года выращивания. (стр. 167-170).

rbili xorblis saxeobisSida hibridizaciis meTodis

gamoyenebiT mokleReroiani da maRal produqtiuli

saseleqcio sawyisi masalis miReba

T. JiJiaSvili

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: ,,avtoris mier Catarebulia geografiulad da ekologiurad daSorebuli xorblis qarTuli da ucxouri seleqciis jiSebis saxeobis Sida hibridizacia da miRebulia saintereso hibridebi, Seswavlilia maTi ZiriTadi biologiuri niSan-Tvisebebi. momavalSi gagrZeldeba maTi genetikuri da seleqciuri Seswavla”. (gv. 171-173).

saqarTvelos rbili xorblis aborigenuli da seleqciuri

jiSebis magar xorbalTan SejvarebiT miRebul meore

da Semdgom TaobebSi formaTa warmoqmnis procesi

da saintereso mcenareTa gamorCeva

p. nasyidaSvili, m. nasyidaSvili, c. samadaSvili,

i. nasyidaSvili, t. lolaZe, q. mWedliSvili, n. gaxaria.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia,

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: naSromSi naCvenebia, rom rbili da magari xorblis SejvarebiT miRebul kombinaciebis F₂-F₃ TaobebSi adgili aqvs farTe formaTa warmoqmnis process. F₄-F₅ TaobebSi axal formaTa warmoqmna wydeba. F₅-F₆ TaobebSi mimdinareobs wina TaobebSi gamorCeul formaTa  stabilur biotipebad Camoyalibeba. F₂-F₃ TaobebSi gamoTiSuli formebi TavTavis tipis mixedviT iyofa xuT ZiriTad jgufad: 1. rbili xorbali, 2. rbili xorbali magari xorblis niSnebiT, 3. magari xorbali, 4. magari xorbali rbili xorblis niSnebiT, da 5. Sualeduri. magari da rbili xorblis  jgufis gamoTiSul mcenareTa raodenoba TiTqmis Tanabaria da Seesabameba 1:1 Sefardebas. garda rbili da magari xorblisnairi mcenareebisa gamoiTiSa iseTi tipis mcenareebi, romlebic saxeobrivi niSnebiT gansxvavdebian sawyisi formebisagan da miekuTvnebian matriv da datotvil TavTavian xorbal turgidums, xorbal kompaqtums, martiv da datotvil TavTavian xorbal speltas, speltiforme-s, da botanikurad gansxvavebuli mravalferovani iseTi formebi, romleTa arsebul saxeobebze mikuTvneba SeuZlebebli iyo. garda amisa, adgili hqonda mcenareTa produqtiulobis elementebis mixedviT, rogorc dadebiT, aseve uaryofiT transgresias, ris gamoc SesaZlebeli gaxda, dawyebuli F₂-dan gamogverCia genetikuri da seleqciuri TvalsazrisiT sruliad axali ara marto formebi, agreTve saxesxvaobebi. (gv. 174-181).

tritikales mecnieruli da

sameurneo mniSvneloba

q. mWedliSvili

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

raziume: statiaSi naCvenebia, rom xorblisa da Wvavis SejvarebiT miRebuli  marcvlis axali kultura _ tritikale, sruliad axali botanikuri gvaria, romlis genotipSi kargad aris Serwymuli xorblisa da Wvavis Zvirfasi niSan-Tvisebebi. tritikale gamoirCeva Zalian didi genetikuri SesaZleblobebiT, romelic ukve warmatebiT aris gamoyenebuli sasoflo-sameurno warmoebaSi da, amave dros, warmoadgens sruliad axal saseleqcio sawyis masalas, axali tipis xorblis jiSebis Seqmnis saqmeSi. (gv. 182-184).

alaznis velis Zlier damlaSebuli niadagebis

venaxebisaTvis aTvisebis gavlena: meqanikur,

mikroagregatul, struqturul da

makroagregatul Sedgenilobaze

j. oniani

soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia: alaznis velis Zlier damlaSebuli niadagebis gamorecxvis gavlena meqanikur da mikroagregatul, struqturul da makroagregatul SedgenilobaTa cvlilebebze. (gv. 185-189).

anTropogenuri faqtorebis gavlena Zlier damlaSebuli

niadagebidan marilebis gamorecxvaze

j. oniani

soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia: hidroteqnikisa da melioraciis s/k institutis yaraRajis eqsperimentuli bazis teritoriaze arsebuli Zlier damlaSebuli niadagis 12000 m³  alaznis wyliT gamorecxvis Sedegad misgan gamotanili marilebis odenobaze. (gv. 190-193).

yavisferi karbonatuli yamiri niadagis pirveladi

damuSavebis siRrmisa da venaxebisaTvis gamoyenebis

gavlena wylier Tvisebebze

j. oniani

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia: yavisferi karbonatuli, saSualo sisqis yamiri niadagis sxvadasxva siRrmeze damuSavebisa da venaxebisaTvis xangrZlivad gamoyenebis gavlena: savele zRvrul tentevadobaze, maqsimalurad higroskopul tenze, mcenareTa kavSiris tenze, niadagis kapilarebSi wylis kavSiris wyvetis tenze, produqtiul tenze. (gv. 194-202).

anTropogenuri faqtorebis gavlena yavisferi karbonatuli niadagis meqanikur da mikroagregatul, struqturul

da makroagregatul Sedgenilobaze

j. oniani

soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia: yavisferi karbonatuli yamiri niadagis pirveladi damuSavebis siRrmisa da venaxebisaTvis 46 wlis ganmavlobaSi gamoyenebis gavlena fizikur Tvisebebze. (gv. 203-210).

sasoflo-sameurneo savargulebis qveS arsebuli

miwebis eroziuli saSiSroebis Sefaseba da

niadagdamcavi RonisZiebebi

g. gogiCaiSvili, o. RorjomelaZe,

n. TurmaniZe.

reziume: naSromSi ganxilulia niadagis eroziis gamomwvevi faqtorebi. aseve eroziuli saSiSroebis Sefaseba da niadagis Camorecxvis prognozirebis sxvadasxva meTodebi. (gv. 211-216).

mcenareuli safaris roli eroziis aRkveTisa

da niadagdacvis saqmeSi

g. gogiCaiSvili, o. RorjomelaZe,

n. TurmaniZe.

reziume: naSromSi motanilia mravalwliani kvlevis Sedegebis safuZvelze gamovlenili da Seswavlili niadagdamcavi unarianoba calkeuli kulturebisa (simindi, mzesumzira, Warxali, kartofili, pureulebi, mravalwliani balaxebi) da gaanalizebulia sxvadasxva mecnierTa mier miRebul SedegebTan mimarTebaSi. (gv. 217-220).

nakelisa da mwvane sasuqebis SedarebiTi efeqturoba

15-25⁰ daqanebis ferdobze gaSenebul venaxSi

neli kelenjeriZe, nino klenjeriZe.

warmoadgina akademikosma g. margvelaSvilma.

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti. q. quTaisi.

reziume: 15-25⁰ daqanebis ferdobze gaSenebul venaxSi organuli sasuqebidan, nakelTan SedarebiT upiratesoba aqvs mwvane sasuqebs anu sideratebis Tesvas adre gzafxulze da yvavilobis fazaSi Caxvnas. amiT niadagSi grovdeba didi raodenobiT mwvane organuli masa, izrdeba humusi, niadagSi grovdeba sakvebi elementebi, maT Soris mniSvnelovania koJris baqteriebis mier atmosferodan SeboWili biologiurad  sufTa azoti, romelic niadagidan ar Cairecxeba, ar daabinZurebs garemos, ise rogorc es nakelisa da azotiani sasuqebis Setanis dros xdeba. (gv. 221-223).

eroziuli procesebis gamovlineba zemo imereTis

mdinareTa auzebSi

o. RorjomelaZe, g. gogiCaiSvili,

n. TurmaniZe.

baTumis S. rusTavelis saxelmwifo universiteti.

reziume: naSromSi ganxilulia zemo imereTis mdinareTa auzebSi eroziuli procesebis ganviTarebisa da misi gamovlinebis amsaxveli masalebi. (gv. 224-226).

 nbsp;

eroziuli procesebis gamovlinebisa da niadagwarmoqmnasTan

dakavSirebuli zogierTi sakiTxis Seswavlis Sesaxeb

g. gogiCaiSvili, o. RorjomelaZe,

n. TurmaniZe.

reziume: naSromSi ganxilulia xaragaulis raionis soflebSi xevsa da kicxSi arsebul stacionarebze aRebuli niadagis nimuSis analizis Sedegebi da zogierTi sxva masalebi. (gv. 227-228).

saqarTvelos melioraciuli fondis miwebis

eroziuli saSiSroebis Sefaseba niadagdamcav

RonisZiebebTan dakavSirebiT

o. RorjomelaZe, g. gogiCaiSvili,

n. TurmaniZe.

reziume: naSromSi ganxilulia saqarTvelos samelioracio fondis miwebis eroziuli da deflaciuri saSiSroebis problemebTan dakavSirebuli sakiTxebi. (gv. 229-234).

miwebis eroziuli saSiSroebis mcenareuli

faqtoris Sefasebis meTodika

o. RorjomelaZe, g. gogiCaiSvili,

n. TurmaniZe.

reziume: naSromSi ganxilulia mcenareulobis, niadagis damuSavebis wesebis, xerxebisa da meTodebis, aseve naleqebis gavlena eroziuli procesebis ganviTarebaze. eroziuli potencialis gamosaTvlelad da niadagis Camorecxvis Sesamcireblad mcenareuli faqtoris Sefasebis meTodikasTan dakavSirebuli sakiTxebi. (gv. 235-238).

setyva, masTan brZolis arsebuli

mdgomareoba da perspeqtivebi

S. WalaganiZe

reziume: statiaSi mocemulia setyvasTan brZolis mdgomareoba da perspeqtivebi.

setyvis winaaRmdeg efeqturi meTodebis SemuSaveba msoflios mravali qveynis soflis meurneobisaTvis umTavres problemas warmoadgens. saqaqrTvelosTvis gansakuTrebiT aqtualuria es problema, radgan aq setyvisagan nadgurdeba aTasobiT heqtari venaxi, xexili da sxva. (gv. 239-242).

borjom-xaragaulis erovnuli parkis mniSvneloba

turizmis-ekoturizmis ganviTarebisaTvis

s. cagareiSvili, a. nasyidaSvili,

m. kubecia.

reziume: statiaSi mocemulia RonisZiebebi borjom-xaragaulis erovnul parksa da mimdebare teritoriaze turizmis ganviTarebasTan dakavSirebiT.

borjom-xaragaulis erovnuli parki veluri bunebis mravalferovnebis, xeluxlebeli tyeebis dacvis mizniT Seiqmna, igi pirveli erovnuli parkia kavkasiis regionSi, romelic 2006 wlis bolos gaxda evropis pan-parkebis wevri. borjom-xaragaulis erovnuli parkis turebs (saganmanaTleblo, eko, kulturuli) didi mniSvneloba aqvs turizmis - ekoturizmis ganviTarebisaTvis. erovnuli parkis bilikebis qseli saSualebas aZlevs bunebis moyvarulebs datkbnen misi mSvenirebiT, naxon mravali lamazad ayvavebuli mcenare da isiamovnon gansacvifrebeli xedebiT. (gv. 243-246).

klimatis cvlilebis Serbilebis Tanamedrove

meTodebi tyis ekologiuri monitoringisTvis

m. tatiSvili, m. melaZe,

i. mkurnaliZe, m. kaiSauri.

saqarTvelos teqnikuri universitetis hidrometeorologiis

instituti;

geofizikuri, ekologiuri da ekonomikuri kvlevebis

regionuli centri.

reziume: naSromSi gaanalizebulia saqarTvelos tyeebis arsebuli ekologiuri mdgomareoba. ekologiuri monitoringisaTvis ganxilulia distanciuri zondirebis teqnologiebi, gazomvebisa da monacemTa analizis Tanamedrove meTodebi. (gv. 247-251).

winadadebani fermerTa da soflis meurneobis specialistTa

swavlebisa da kvalifikaciis amaRlebis centris Sesaxeb

o. qeSelaSvili, g. jafariZe,

a. jafariZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: statiaSi asaxulia winadadebebi da rekomendaciebi fermerTa da soflis meurneobis specialistTa swavlebisa da kvalifikaciis sistemis amaRlebis, swavlebis uwyveti ciklis damkvidrebis TvalsazrisiT. wamoyenebulia winadadebebi fermerTa da soflis meurneobis specialistTa swavlebisa da kvalifikaciis amaRlebis centris Seqmnis Sesaxeb. (gv. 252-254).

saqarTveloSi mevenaxeoba-meRvineobis dargSi

arsebuli mdgomareoba da prioritetuli

mimarTulebebis Sesaxeb

n. CxartiSvili, g. jafariZe,

a. jafariZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: naSromSi gaanalizebulia saqarTveloSi mevenaxeoba-meRvineobis dargSi arsebuli mdgomareoba,  asaxulia mevenaxeobis da meRvineobis potenciali qveynis ekonomikaSi. SemuSavebulia aRniSnuli dargis aRorZinebis konkretuli RonisZiebebi. (gv. 255-258).

sasoflo-sameurneo kooperativebis Camoyalibeba

da ganviTarebaaqtiuri saxelmwifo mxardaWeris

gareSe SeuZlebelia

g. papuniZe, a. devaZe

 baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

reziume: statia eZRvneba qveyanaSi sasoflo-sameurneo kooperativebis (gaerTianebebis) sareklamo modelebis Camoyalibebisa da Semdgomi danergvis organizaciis problemebs. masSi ganxilulia sasoflo-sameurneo kooperativis sistemis Seqmnis mosalodneli pozitiuri Sedegebi, aseve saxelmwifos mxridan mxardamWeri politikis gatarebis SesaZlo mimarTulebebi. kooperativebis Camoyalibebis sawyisi etapia siZneleebi aWaris magaliTze. (gv. 259-267).

sasoflo-sameurneo kooperativebis ganviTareba

sasoflo-sameurneo nedleulis gadamuSavebis

teqnologiebis danergviT unda daviwyoT

g. papuniZe, m. kobaxiZe,

a. devaZe.

SoTa rusTavelis saxelmwifo univdrsitetis agraruli da

membranuli teqnologiebis samecniero-kvleviTi instituti.

reziume: saqarTvdloSi agraruli sferos mimarT saxelmwifo mxardaWeris kursis ganxorcieleba realurad daiwyo da es mniSvnelovani movlenaa qveynisTvis, gansakuTrebiT soflis mosaxleobisaTvis. sasoflo-sameurneo kooperatrivebis Camoyalibeba mniSvnelovan safuZvlebs qmnis miwis resursebis racionalurad gamoyenebisaTvis, rogorc qveynis Siga, ise gare bazrebze, erovnuli produqciis miwodebis gafarToebisaTvis. amisaTvis ki aucilebelia warmoebuli sasoflo-sameurneo produqciis gadamuSaveba Tanamedrove teqnologiebis gamoyenebiT. qveyanas amis resursi gaaCnia, rogorc wina wlebSi SemuSavebuli teqnologiebis saxiT, ise inteleqtualuri potencialis TvalsazrisiT, rasac gamoyeneba sWirdeba. (gv. 268-274).

sasoflo-sameurneo samuSaoebis Casatareblad

Sesyiduli sawvavis subsidirebis Sesaxeb

T. kunWulia, q. mWedliSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: naSromSi dasabuTebulia dizelis sawvavis subsidirebis aucilebloba da misi ganxorcielebis meqanizmi; sawvavis erTeulis Sesyidvaze gaweuli xarjebis subsidirebis aqcizisa da dRg-s Rirebulebis Semcirebis sanacvlod; subsidirebis dadebiTi gavlena soflis meurneobis konkurentunariani produqciis warmoebis saqmeSi. (gv. 275-276).

sasoflo-sameurneo warmoebaSi dargTa

optimaluri SeTanawyobis amocana

n. Sakaia, n. lomiZe.

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: naSromSi warmodgenilia soios jiSebs Soris yvelaze mosavliani, momgebiani jiSis SerCeva da cdebis Sedegebidan gamomdinare optimaluri gegmis Sedgena. gamoTvlebi Sesrulebulia MS Excel-Si CaSenebuli funqciis saSualebiT. Sedgenili maTematikuri modeli akavSirebs gegmas, SemosazRvrulobebs da miznis funqcias, risi saSualebiTac vadgenT dargTa optimalur SeTanawyobas. (gv. 277-279).

saqarTveloSi agraruli dargis ganviTarebis

ZiriTadi mimarTulebebi

c. samadaSvili

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: saqarTvelo uZvelesi agraruli qveyanaa. qarTuli miwaTmoqmedeba, eris ganviTarebasTan erTad, Camoyalibda da mravalsaukunovani tradicia gaaCnia. 2008 wlidan saqarTvelos mTavrobam miiRo gadawyvetileba da agraruli dargi prioritetulad gamoacxada.

aucilebelia sasoflo-sameurneo warmoebiis gasafarToeblad da xelSesawyobad moxerxdes SeRavaTiani sesxebis gacema. Seiqmnas jiSTa gamocdis, meTesleobisa da sargavi masalis kontrolis asociacia, romelic uzrunvelyofs saqarTvelos sasoflo-sameurneo warmoebas maRalmosavliani, daavadebebisa da mavneblebisadmi gamZle da maRalxarisxiani jiSebiT.

agraruli seqtorisaTvis saxelmwifoebrivi daxmareba da ganviTareba xels Seuwyobs mitovebuli soflebis aRdgenas, soflis mosaxleobis ekonomikuri mdgomareobis gaumjobesebas, soflis meurneobis produqtebis gadamamuSavebeli mrewvelobis dargebis ganviTarebas, saxelmwifo biujetis gazrdas da saqarTvelos meore prioritetuli mimarTulebis _ agroturizmis ganviTarebas. (gv. 280-282).

sasoflo-sameurneo savargulebis optimaluri

parametrebis dadgena MS Excel-is gamoyenebiT

c. beraZe

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: warmodgenili naSromi exeba soflis meurneobaSi Seucvleli ZiriTadi saSualebis, miwis resursebis sawarmoo potencialis racionalurad gamoyenebis ekonomikur sakiTxebs.

warmodgenilia kompiuteruli TvalsaCinoeba, maqsimaluri momgebianobis mixedviT, Catarebulia angariSebi programa MS Excel-Si imereTis mxaris miwis fondis miwaTsargeblobis formebis gamoyenebiT.

miznis misaRwevad Seswavlilia xarvezebiT Catarebuli miwis reformebis periodSi ganviTarebuli krizisuli movlenebis mizezebi da Sedegebi, maTi transformireba da ekonomikuri efeqtianobis gadidebis SesaZleblobebi. (gv. 283-286).

aqtinidiis kulturis mosavlianobis optimaluri

raodenobis gansazRvra samegrelos regionSi

MS Excel-is gamoyenebiT

n. lomiZe.

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: statia saSualebas iZleva ganvsazRvroT samegrelos regionSi aqtinidiis kulturis mosavlianobis optimaluri varianti da warmovadginoT is Excel-is saSualebiT.

aqtinidia rentabeluri kulturaa, mis nayofze didi moTxovnilebaa da Sesabamisad fasic maRalia, misi warmoeba samegrelos regionSi mosaxleobis fuladi Semosavlis erT-erTi wyaro gaxdeba.

sasurvelia soflis meurneobaSi SemuSavdes ganviTarebis axali programa, rac realur pirobebs Seqmnis warmoebis aRorZineba-ganviTarebisaTvis. (gv. 287-289).

saqarTvelosKkvebis mrewvelobis

sawarmoo potenciali

z. axalaZe

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: naSromi eZRvneba erovnuli ekonomikis erT-erTi wamyvani dargis-kvebis mrewvelobis sawarmoo potencialis Tanamedrove mdgomareobis Seswvlas. mas gadamwyveti roli ekisreba qveynis ekonomikuri Zlierebis ganmtkicebis saqmeSi, magram, miuxedavad amisa, ekonomikis am seqtorSi jer kidev aradamakmayofilebeli viTarebaa.

Catarebuli kvlevis Sedegad, dadginda, rom srulad SesaZlebelia kvebis mrewvelobis sawarmoo potencialis maqsimalurad gamoyeneba da misi amaRlebisaTvis damatebiTi rezervebis gamovlena. amisaTvis saWiroa mTeli rigi RonisZiebebis gatareba. (gv. 290-292).

fermerTa swavleba _ konsultirebis

ganviTareba da misi mniSvneloba

n. kaiSauri

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: sabazro-ekonomikur urTierTobaze da meurneobriobis axal formaze gadasvlam, miwebis daCqarebiT privatizaciam, samecniero-teqnologiuri da sainformacio saSualebebis mkveTrad gaumjobesebam dRis wesrigSi daayena fermerTa swavleba-konsultirebis (konsaltingis) centrebis dafuZnebis sakiTxi. (gv. 293-296).

sabazro ekonomika da fermeri

m. SalamberiZe

kaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: statiaSi mocemulia sabazro ekonomikis pirobebSi kerZo iniciativas udidesi mniSvneloba eniWeba saojaxo-fermeruli meurneobebis funqcionirebisaTvis da mTliani sameurneo sistemis ganviTarebisaTvis, risTvisac gasaTvaliswinebelia iseTi sa­kiTxebi, rogoricaa momxmarebelze miwodebuli produqciis xarisxis zrdis maRali tem­pi da ekologiurad sufTa produqciis warmoeba. raTa es saqmianoba iqces meurneobebis mTavar orientirad. prognozebi, romelic muSavdeba fermeruli meurneobebis ganviTarebis aRmavlobisaTvis da misi mcire biznesad gadaqcevis Sesaxeb mxolod butaforad ar darCes. (gv. 297-299).

agraruli marketingi – agraruli seqtoris

ganviTarebisa da stabilizaciis meqanizmi

x. Todua

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti.

reziume: sabazro sistemis daCqarebuli ganviTarebis pirobebSi gansakuTrebul mniSvnelobas iZens marketingi, rogorc meurneobriobis sabazro sistemaSi warmoeba-ga­saRebiTi da moTxovna-miwodebiTi saqmianobis marTvis aRiarebuli koncefcia, sabazro urTierTobaTa ganviTarebisa da regulirebis ZiriTad kanonTa (moTxovna-miwodebis, moT­xovnilebis zrdis da sxv.) realizaciis principebis, meTodebisa da meqanizmebis Sesaxeb. marketingi bazarze orientirebuli saqonlis warmoebisa da gasaRebis kompleqsuri sistemaa. agrarul seqtorSi marketingis ganviTarebis dRevandel etapze mizanSewonili iqneboda agraruli marketingis organizaciuli struqturis ganviTareba. (gv. 300-302).

eklesia da Tanamedrove

soflis meurneoba

T. kunWulia, q. mWedliSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: statiaSi dasabuTebulia viwro specializaciis mqone kooperativebis Camoyalibebis upiratesoba mravaldargovan sawarmoebTan SedarebiT. ekonomikuri da fsiqologiuri kuTxiT asaxulia aseTi kooperativebis dafuZnebaSi glexebis sainiciativo jgufTan da TviTmarTvelobis organoebTan erTad eklesiisa da mecnierebis monawileobis aucilebloba. (gv. 303-304).

meabreSumeobaSi samanqano teqnologiebis da teqnikuri

saSualebebis danergvis perspeqtivebi

S. WalaganiZe, e. SafaqiZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: statiaSi ganxilulia meabreSumeobis Semadgeneli komponentebis – meTuTeobis da abreSumis parkis warmoebis (TuTis abreSumxvevias gamokvebis) Sromatevadi teqnologiuri procesebis samanqano teqnologiebi da teqnikuri saSualebebi, maTi konstruqciebi da fermerul meurneobebSi danergvis perspeqtivebi. (gv. 305-315).

yurZnis gadamamuSavebeli danadgaris modelireba

da cdebiT miRebuli Sedegis Sefasebis

kriteriumis dadgena

g. miruaSvili

saqarTvelos agraruli universiteti.

reziume: statiaSi ganxilulia yurZnis pirveladi gadamamuSavebeli danadgaris modelirebisa da misi saboloo Sefasebis kriteriumis saZiebeli maxasiaTeblis sakiTxi. igi SesaZleblobas iZleva unificirebulad SevafasoT da davadginoT mewarmisaTvis momgebiani nebismieri yurZnis gadamamuSavebeli danadgari. (gv. 316-318).

motoblokis gamoyenebis perspektiva venaxebSi

teqnologiuri operaciebis Sesasruleblad.

S. lefsveriZe, n. javaxiSvili.

reziume: SromaSi mocemuli motoblokis gamoyenebis SesaZleblobebi mcire konturian venaxebSi samuSaoTa teqnologiuri operaciebis gansaxorcieleblad. mocemulia motoblokis „super-610“-is daniSnuleba da teqnikur-eqsploataciuri maCveneblebi, samarTav organoebze mosuli Zalebis mniSvnelobebi da ZiriTadi samuSao iaraRebis (guTani, freza, Semsxurebeli, misabmeli urika), teqnikur ekonomiuri maCveneblebi. (gv. 319-325).

minitraqtoris gamoyenebis perspeqtiva mevenaxeobaSi

S. lefsveriZe, n. javaxiSvili.

warmoadgina saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa

akademiis w/k o. bediam.

reziume: SromaSi mocemulia minitraqtoris „goldoni-918“ - is gamoyenebis SesaZleblobebi mcire konturian venaxebSi samuSaoTa teqnologiuri operaciebis gansaxorcieleblad. mocemulia minitraqtoris „goldoni-918“ daniSnuleba, teqnikur-ekonomiuri maCveneblebi da ZiriTadi samuSao iaraRebis (guTani, kultivatori, freza, Semsxurebeli, da misabmeli urika) teqnikur-ekonomiuri maCveneblebi. (gv. 326-334).

mcire meqanizaciis teqnikuri saSualebebi

meabreSumeobaSi

e. SafaqiZe, v. miruaSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume: statiaSi ganxilulia meabreSumeobis dargis dRevandeli mdgomareoba da misi krizisidan gamoyvanis RonisZiebebi. aRniSnulia, rom dargis aRorZineba da ganviTareba samanqano teqnologiebisa da teqnikuri saSualebebis gareSe warmoudgenelia. statiaSi rekomendaciebi eZleva meabreSumeobis meqanizaciis im teqnologiur procesebs da teqnikur saSualebebs, romlebic muSavdeba saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiaSi. (gv. 335-338).

memcenareobis mimarTulebis mcire fermeruli meurneobebis kooperirebis rentabelobis dasabuTeba, teqnikis

datvirTvis kriteriumiT

o. qarCava, m. benaSvili,

a. TxeliZe.

warmoadgina saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa

akademiis namdvilma wevrma revaz maxarobliZem.

saqarTvelos agraruli universiteti, aRmaSeneblis xeivani.

reziume: statiaSi dasabuTebulia memcenareobis mimarTulebis fermerul meurneobebSi mindvris teqnilogiuri da satransporto samuSaoebis Sesasruleblad saWiro sakuTari motoblokuri da daqiravebuli satraqtoro agregatebis Serwymis aucilebloba da Sesabamisad farmerTa kooperirebis mizanSewoniloba sasoflo-sameurneo teqnikis gamoyenebis TvalsazrisiT samuSaoebis energetikuli da ekonomikuri Sefasebis safuZvelze. damuSavebuli meTodika erTerTi yvelaze energotevadi kulturis - kartofilis warmoebis magaliTze da dadgenilia misi samanqano teqnologiiT moyvanis energetikuli da ekonomikuri efeqturobis konkretuli ricxobrivi maCveneblebi. (gv. 339-343).

inovaciuri teqnologiebis gamoyenebis zogierTi aspeqti
 Tanamedrove soflis meurneobaSi

o. bedia, l. ujmajuriZe,

z. Sxvacabaia, g. mosaSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia;

a(a)ip “agro–centris” direqtori, mecn. doqtori, sruli profesori;

Sps “agroqarTus” direqtori, profesori, saqarTvelos sainJinro akademiis akademikosi;

akademiuri doqtori, saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

reziume:  statiaSi ganxilulia inovaciuri teqnologiebis gamoyenebis sakiTxebi soflis meurneobaSi. yuradReba gamaxvilebulia miwaTmoqmedebaSi niadagis minimaluri da nulovani damuSavebis teqnologiisa da Sesabamisi kombinirebuli manqanebis   gamoyenebaze, romlebic gamoricxaven niadagis struqturul dazianebas da asruleben ramdenime operacias erT gavlaze; aseve, inovaciuri teqnologiebis gamoyenebaze sasoflo-sameurneo kulturebis uviruso, jansaRi saTesle da sargavi masalisa da namyeni nergebis warmoebisaTvis. (gv. 344-350).

qarTuli vazis jiSis asureTuli Savis Seswavla Tanamedrove citologiuri da biofizikuri meTodebis gamoyenebiT

T. orToiZe, l. vaSakiZe.

aip saqarTvelos agraruli universiteti; mevenaxeobisa da meRvineobis instituti. Tbilisi, diRmis sauniversiteto kampusi, daviT aRmaSeneblis me-13 kilometri.

reziume: naSromSi mokled mimoixileba qarTlis wiTelyurZniani vazis jiSis, asureTuli Savis, mcenareTa genetikuri resursebis saerTaSoriso institutis aRwerisa da Sefasebis deskriotorebis mixedviT citolo-giuri, biofizikuri da bioqimiuri maxasiaTeblebis Seswavlis Sedegebi. asureTuli Savi qvemo qarTlis pirobebSi gamoirCeva garemo faqtorebis mimarT sakmaod maRali mdgradobiT. eqstremaluri temperaturebis mimarT amaRlebuli gamZleobiT; kargad itans gazafxulis wayinvebs; saSualoze Zlieri zrdis da maRalmosavliania.  igi funqcionalurad mdedrobiTi sqesisaa, Tumc, misi sakuTari mtveriT nawilobrivi ganayofierebis unari, iZleva vazis nargaobaSi iseTi klonebis Ziebis realobas, romelTa yvaviledebi mravlad Seicaven orsqesian yvavilebs. (gv. 351-355).

 iubilarebi

akademikosi SoTa WalaganiZe

(dabadebidan 80 wlis aRsaniSnavad)

akademikos SoTa WalaganiZes dabadebidan 80 weli Seusrulda. igi daibada TbilisSi 1933 wlis 21 maiss. damTavrebuli aqvs saqarTvelos sasoflo-sameurneo instituti. specialobiT inJiner-meqanikosia, aseve miRebuli aqvs umaRlesi politikuri ganaTleba.

S.WalaganiZe aris saerTaSoriso dargobrivi sazogadoebis wevri, saqarTvelos samecniero-sainJinro sazogadoebaTa kavSiris gamgeobisa da sainJinro akademiis prezidiumis wevri, arCeuli iyo saqarTvelos umaRlesi sabWos ramdenime mowvevis deputatad, dajildovebulia saxelmwifos mravali jildoebiT, aris `xalxTa megobrobisa~ da `Rirsebis~ ordenebis kavaleri.

akademikosi petre nasyidaSvili

(dabadebidan 85 wlis aRsaniSnavad)

ori akademiis _ saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiisa da saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis namdvil wevrs, saqarTvelos mecnierebis damsaxurebul moRvawes, soflis meurneobis mecnierebaTa doqtors, profesors, saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis akademiuri sabWos wevrs, amave akademiis akademiuri departamentis samecniero-teqnologiuri programebis mTavar eqsperts, petre nasyidaSvils dabadebidan 85 da samecniero-pedagogiuri moRvaweobis 60 weli Seusrulda.

akademikosi Tengiz nanitaSvili

(dabadebidan 85 wlis aRsaniSnavad)

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis akademikoss, teqnikis mecnierebaTa doqtors, profesors, saqarTvelos teqnikuri universitetis kvebis mrewvelobis institutis srul profesoris, Tengiz nanitaSvils dabadebidan 85 da samecniero-pedagogiuri moRvaweobis 60 weli Seusrulda.

    batoni Tengiz nanitaSvili daibada 1928 wlis 4 ivniss, saCxereSi, mosamsaxuris ojaxSi. 1952 wels warCinebiT daamTavra saqarTvelos sasoflo-sameurneo institutis teqnologiuri fakulteti, 1955 wels ki amave institutis meRvineobis kaTedraze aspirantura. imave wels man daicva sakandidato disertacia Temaze: “kaxuri tipis Rvinoebis damwifebis daCqarebis meTodebi” da mas mieniWa teqnikis mecnierebaTa kandidatis samecniero xarisxi, xolo 1964 wels ufrosi mecnier-TanamSromlis samecniero wodeba.

akademikosi oTar zardaliSvili

(dabadebidan 85 wlis aRsaniSnavad)

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis akademikosi, soflis meurneobis mecnierebaTa doqtori, mecnierebis damsaxurebuli moRvawe, profesori oTar zardaliSvili dai­bada q. TbilisSi 1928 wels.

akademikosi arCil vaSakiZe

(dabadebidan 70 wlis aRsaniSnavad)

vaSakiZe arCili  daibada 1943 w. TbilisSi. daamTavra saqarTvelos politeqnikuri  institutis (saqarTvelos teqnikuri universitetis) energetikuli fakulteti Semdeg ki - aspirantura. igi aris  teqnikur mecnierebaTa kandidati (1975),  docenti. teqnikur mecnierebaTa doqtori (1991), profesori.

akademikosi vladimer qevxiSvili

(dabadebidan 85 wlis aRsaniSnavad)

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia guliTadad ulocavs qarTvel agrarikos mecnierebisaTvis kargad cnobil mecniersa da pedagogs, vladimer qevxiSvils  dabadebidan 85 da pedagogiuri moRvaweobis 65 wlisTavs.

akademikosi jumber oniani

(dabadebidan 85 wlis aRsaniSnavad)

TvalsaCino qarTvel mecniers, saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis namdvil wevrs, soflis meurneobis mecnierebaTa doqtors, profesor jumber ilias-Ze onians dabadebidan 85 da samecniero-pedagogiuri da sazogadoebrivi moRvaweobis 59 weli Seusrulda.

akademikosi givi caguriSvili

(dabadebidan 85 wlis aRsaniSnavad)

gamoCenil qarTvel mecniers, soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis akademikoss, soflis meurneobis mecnierebaTa doqtors, profesor givi caguriSvils, dabadebidan 85 da samecniero-pedagogiuri da sazogadoebrivi moRvaweobis 58 weli Seusrulda.

omar bedia

(dabadebidan 70 wlis aRsaniSnavad)

agrosainJinro dargis mecniers, didi gamocdilebis mqone praqtikoss, inJiner-meqanikoss, karg meojaxes, mamas da babuas, samagaliTo sportsmens, saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis wevr-korespondents, akademiis prezidentis moadgiles, administraciuli departamentis ufross, akademiis akademiuri sabWos wevrs, teqnikis mecnierebaTa doqtors omar bedias 70 weli Seusrulda.