2023 წლის 24 ოქტომბერს გაიმართა- საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის

სურსათის უვნებლობის და სასურსათო ტექნოლოგიის მეცნიერებათა განყოფილების მიერ ორგანიზებული მრგვალი მაგიდა თემაზე:

FAO/ WHO/CAC/GL 62 სურსათის უვნებლობის რისკის ანალიზი კონცეპტუალური   ასპექტები

(სურსათის უვნებლობის ,ვეტერინარიის და მცენარეთა დაცვის სფერო)

   სხდომას ესწრებოდნენ:

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გივი ჯაფარიძე, აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე, აკადემიის აკადემიკოს-მდივნი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე, აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, სოფლის მეურნეობის დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი, აკადემიის ახალგაზრდა მეცნიერთა და სპეციალისტთა საბჭოს წევრები, აკადემიის აპარატის თანამშრომლები; საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსი რამაზ გახოკიძე; საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს წარმომადგენლები; სსიპ სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის დირექტორის მოადგილე, ბატონი ნოდარ ხატიაშვილი, ამავე ცენტრის რისკის შეფასების სამსახურის უფროსი მაია მეტრეველი და სოფლის მეურნეობის პროდუქტთა შენახვა-გადამუშავების კვლევის სამსახურის უფროსი მერაბ ჟღენტი, აღნიშნული სამსახურების მეცნიერ-თანამშრომლები; სურსათის ეროვნული სააგენტოს სურსათის უვნებლობის დეპარტამენტის ხარისხის მართვისა და აღიარების სამმართველოს უფროსი კახა სოხაძე; სურსათის ეროვნული სააგენტოს სურსათის, ვეტერინარიისა და მცენარეთა დაცვის დეპარტამენტების პასუხისმგებელი პირები. 

სხდომაზე მოხსენებით, „სურსათის უვნებლობის რისკის ანალიზის კონცეპტუალური   ასპექტები,“ გამოვიდა, აკადემიის სურსათის უვნებლობის და სასურსათო ტექნოლოგიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, ზურაბ ცქიტიშვილი , რომელმაც აღნიშნა, -რომ მსოფლიოში გარემოს სწრაფი და მკვეთრი ცვლილების, გლობალური ბაზრების, საერთაშორისო სავაჭრო ნაკადების, მრავალი დასახელების სურსათის წარმოების ტექნოლოგიებში სწრაფად ცვლადი ტენდენციების და მოხმარების ახალი ჩვევების წინააღმდეგ, რომლებიც წარმოქმნიან „აღმოცენებად რისკებს,“ სურსათის უვნებლობის სისტემის ოფიციალური პირები სისტემატურად იყენებენ რისკის ანალიზს, როგორც „ბასრ იარაღს“, რისკის შეფასებით განსაზღვრული რისკის პროპორციული, მინიმიზირების ზომების გასატარებლად. მან ყურადღება გაამახვილა CAC/GL62 ის მიერ განსაზღვრულ რისკის ანალიზის მომცველი სამი განსხვავებული კომპონენტის: რისკის შეფასების, რისკის მართვისა და რისკის კომუნიკაციის, მჭიდრო ურთიერთკავშირის პრინციპის მნიშვნელობაზე. მან  ხაზი გაუსვა FAO-ს და WHO-ს მიერ შემუშავებულ რისკის ანალიზის იმ კონცეპტუალურ ასპექტს, რაც უკავშირდება სურსათის უვნებლობის რეგულატორების მიერ სურსათის უვნებლობის ეროვნულ სისტემებში (რომლის პირველად აუდიტორიას სურსათის უვნებლობის ოფიციალური პირები წარმოადგენენ), რისკის   ანალიზის აღქმისა და გამოყენების გაუმჯობესების ტენდეციას. აღნიშნა FAO-ს პოლიტიკის უფროსი მრჩევლის-ჯუმბერ მარუაშვილის ნაყოფიერ ჩართულობაზე, საქართველოში რისკის ანალიზის კომპონენტების, რისკის შეფასების და რისკის მართვის, თანამედროვე მეთოდების სასემინარო სწავლების ორგანიზების საკითხებში (ევროპელი ექსპერტების მობილიზება)

2) „რისკის შეფასების ინიცირების პროცედურები“(პროექტის ავტორი აკადემია) , როგორც რისკის შეფასების საწყისი წერტილის სისტემური მექანიზმი და მის საფუძველზე განხორციელებული პროექტები, წარმოადგინეს:

       - სურსათის უვნებლობა - ვასილ კვერნაძე (სურსათის ეროვნული სააგენტო)

1 სუდანის ჯგუფის საღებავებით დაბინძურებული სხვადასხვა კატეგორიის სურსათის მოხმარებით განპირობებული რისკის შეფასების ინიცირება

1.საქართველოში მალაქიტის მწვანის, ლეუკო მალაქიტის მწვანის და ლეუკო კრისტალ იისფერის ნარჩენების შემცველი თევზის მოხმარებით განპირობებული ადამიანის ჯანმრთელობის რისკის შეფასების ინიცირება

       - მცენარეთა დაცვა/ფიტოსანიტარია - მარიამ ჩუბინიშვილი (სურსათის ეროვნული სააგენტო)  

1.ფრთალაქიანი დროზოფილას - Drosophila suzukii–ს რისკის შეფასების ინიცირებაა

2.ლაქებიანი ჭიჭინობელას - Lycorma delicatula (Hemiptera: Fulgoridae) რისკის შეფასების ინიცირება

         - ვეტერინარია - ელენე ნინიძე (სურსათის ეროვნული სააგენტო)

1.საქართველოში გარეული და მიუსაფარი ცხოველებიდან შინაური ცხოველების ცოფით ინფიცირების რისკის შეფასების ინიცირება

2.ბლუთანგის (ლურჯი ენა, ცხვრის კატარული ცხელება) დაავადების საქართველოში შემოჭრა-გავრცელების“ რისკის შეფასების ინიცირება

3) სურსათის უვნებლობის რისკის შეფასების სამეცნიერო მეთოდოლოგიები 

დარეჯან დუღაშვილი (საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის სტიპენდიანტი)

4) მიმდინარე პერიოდში, რისკის შეფასების, ინსპექტირებისა და კონტროლის მიმართულებით FAO-მ საქმიანობის შესახებ-FAO-ს პოლიტიკის უფროსი მრჩეველი-ჯუმბერ მარუაშვილი

ბოლოს გაიმართა დისკუსია...დისკუსიის შედეგაკადემიკოს მდივანმა ზურაბ ცქიტიშვილმა დადებითად შეაფასა მიმდინარე პერიოდში, ცენტრის და სააგენტოს ურთიერთთანამშრომლობის საფუძველზე განხორციელებული პროექტები და ასევე ძალზე დადებითად დაახასიათა გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიერ, 2023 წ.11 აგვისტოს სამუშაო შეხვედრაზე, აკადემიის მიერ წარდგენილი, „უწყვეტი, გამჭირვალე და დოკუმენტირებული რისკის ანალიზის უზრუნველმყოფი ღონისძიებების“ პროექტის მხარდაჭერა.

მრგვალი მაგიდის მონაწილეები გაეცნენ იტალიის ჯანდაცვის კვლევის ინსტიტუტის დირექტორის, ბატონი ალბერტო მანტოვანის მიმართვას აკადემიაში გამართული მრგვალი მაგიდის მონაწილეთათვის.

მოგესალმებით,

„მე მქონდა შესაძლებლობა მემუშავა საქართველოს რისკის შემფასებლებთან, რისკის მმართველებთან და აკადემიის წევრებთან ჩემი მისიის დროს, თემაზე „საქართველოში სურსათის ჯაჭვებში ქიმიური საფრთხის შეფასება და ანალიზი“ FAO-ს პროგრამის „სურსათის უვნებლობისა და SPS სექტორის მხარდაჭერა“ ENPARD IV ფარგლებში.  (თბილისი, 2023 წლის მარტი და ივნისი-ივლისი).

ქართველ ექსპერტთა ჯგუფი შთამბეჭდავი სისწრაფითა და ენერგიით მუშაობდა ამ საკითხების პოტენციურ გადაჭრაზე, ცდილობდა გარკვევას როგორ მოერგებოდა საერთაშორისო ორგანოების (FAO, JECFA, EFSA) ზოგადი რეკომენდაციები საქართველოს რესურსებს, საჭიროებებსა და ინსტიტუციურ ჩარჩოებს სურსათის უვნებლობის ეფექტური სისტემის შესაქმნელად.

გისურვებთ წინსვლას“

     მიმდინარე წლის 31 ოქტობერს შედგა კომისიის სხდომა, რომელზეც განხილულ იქნა საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სოფლის მეურნეობის და სოფლის განვითარების პოლიტიკის დეპარტამენტის მეცხოველეობის განვითარების სამმართველოს ხელმძღვანელის გვანცა ბეჟანიშვილის მოხსენება: „მსხვილფეხა მეცხოველეობის განვითარების პროგრამა“.

მომხსენებელმა აღნიშნა, რომ მეცხოველეობის დარგის განვითარებისთვის მნიშვნელოვანია მიზნობრივი საგრანტო და საკრედიტო პროგრამების შემუშავება და განხორციელება, რაც თავის მხრივ ხელს შეუწყობს, რომ დაიხვეწოს და გაიზარდოს შესაძლებლობები ფერმერებისთვის, განხორციელდეს ქვეყანაში მაღალპროდუქტიული ჯიშების შემოყვანა და ფერმების სათანადო აღჭურვა-მოდერნიზაცია.

მსხვილფეხა მეცხოველეობის განვითარების პროგრამის ძირითად მიზნებსა და ამოცანებს წარმოადგენს სოფლად ეკონომიკის განვითარება და დივერსიფიკაცია, შემოსავლების ზრდა; მსხვილფეხა მეცხოველეობის მდგრადი და ეფექტიანი განვითარების ხელშეწყობა; ცხოველთა პროდუქტიულობის გაუმჯობესება; ცხოველური წარმოშობის სურსათის ხარისხის გაუმჯობესება; რძის/ხორცის წარმოების პრაქტიკის მოდერნიზაცია; ცხოველთა ჯანმრთელობის და კეთილდღეობის გაუმჯობესება; კლიმატგონივრული წარმოების პრაქტიკის დანერგვის ხელშეწყობა.

მსხვილფეხა მეცხოველეობის მიზნებიდან და ამოცანებიდან გამომდინარე, მოხდა მიზნობრივი პროგრამის შემუშავება, რომელიც მსხვილ, საშუალო და მცირე ფერმერებს სთავაზობს მერძეული, მეხორცული, კომბინირებული, სანაშენე და სასუქი სულადობისთვის ფერმების აშენება/რეკონსტრუქცია/აღჭურვას და ცოცხალი სულადობის შეძენის შესაძლებლობას.

მსხვილფეხა მეცხოველეობის განვითარების ძირითადი მიზნებისა და ამოცანების შესასრულებლად განსაზღვრულია სამი მიმართულება. პირველი განკუთვნილია ფერმებისთვის, ვისაც ჰყავს სულ მცირე 25 სული უშობელი და მეტი, ხოლო სანაშენეს შემთხვევაში 50 უშობელი. სესხის მაქსიმალური ოდენობა არის 5 მლნ ლარი სადაც სახელმწიფო თანადაფინანსება-სესხის პროცენტის სუბსიდირება 11%-ია, ხანგრძლივობით არაუმეტეს 7 წლისა. მიმართულება მოიცავს ფერმის აშენება/რეკონსტრუქციას, აღჭურვას, ცოცხალი პირუტყვის, მ.შ. უშობლებისა და კურო-მწარმოებლის შეძენას.

მეორე მიმართულება მოიცავს სასუქი სულადობისთვის სადგომის მოწყობას. არანაკლებ 100 მოზარდისთვის შესაბამისი ინფრასტრუქტურის მოწყობა. სესხის მაქსიმალური ოდენობა 1,000,000 ლარი, სადაც სახელმწიფო თანადაფინანსება-სესხის პროცენტის სუბსიდირება 11%-ია, ხანგრძლივობით არაუმეტეს 4 წლისა. მიმართულება ფარავს სადგომის აშენებას, აღჭურვა-რეკონსტრუქციას.

მესამე მიმართულება მცირე მეურნეობების ხელშეწყობას ემსახურება, ფერმერებს ვისაც ჰყავს 25 სულზე ნაკლები. ეს მიმართულება მოიცავს საგრანტო კომპონენტს არაუმეტეს 40,000 ლარის. შეღავათიანი აგროკრედიტი მცირე მეურნეობების ხელშეწყობისთვის განსაზღვრულია არაუმეტეს 250,000 ლარი სახელმწიფო თანადაფინანსება-სესხის პროცენტის სუბსიდირება 11%, ხანგრძლივობით არაუმეტეს 4 წლისა. დასაშვები ინვესტიციააშენობა-ნაგებობისა (სადგომი) და ფერმის მოწყობისთვის საჭირო აღჭურვილობა-დანადგარები.

მოხსენების შემდეგ გამართულ კამათში მონაწილეობდნენ აკადემიკოსები ნ.ჭითანავა, რ.ასათიანი, ე.გუგუშვილი, ალ.დიდებულიძე, პროფესორები გ.გოგოლი, ო.თედორაძე, დოქტორები ი.ახალბედაშვილი, გ.ცოფურაშვილი, ე.კაციტაძე, გ.ქუთელია, თ.ფირცხალაიშვილი, ზ.კაზალიკაშვილი. სხდომამ მიიღო დადგენილება, რომლითაც, გამოთქმული შენიშვნებისა და მოსაზრებების გათვალისწინებით, მოიწონა წარმოდგენილი პროგრამა.

       აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის 90 წლის იუბილე

     მიმდინარე წლის 20 ოქტომბერს ქ. ქუთაისში აღინიშნა აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის 90 წლის იუბილე. საიუბილეო ღონისძიებას ესწრებოდნენ სამთავრობო და საგანმანათლებლო ორგანიზაციების ხელმძღვანელი პირები, 

   საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიიდან კი აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გურამ ალექსიძე და აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე. აკადემიკოსმა გურამ ალექსიძემ უნივერსიტეტის რექტორს, პროფესორ შალვა კირთაძეს გადასცა აკადემიის პრეზიდენტის მისალოცი ადრესი, რომელშიც იგი აკადემიის სახელით გულითადად ულოცავდა ამ ღირსშესანიშნავ თარიღს უნივერსიტეტის პროფესორ-მასწავლებლებს, მეცნიერებს, მათ ვინც   დაუღალავად ემსახურება უნივერსიტეტის განვითარებას და ფასდაუდებელ ცოდნასა და გამოცდილებას გადასცემს ქვეყნის ხვალინდელი დღის მშენებლებს – ახალგაზრდობას, სტუდენტებს. ადრესთან ერთად რექტორს გადაეცა სამახსოვრო საჩუქარი.

     რექტორთან მიღების შემდეგ ქუთაისის მესხიშვილის სახელობის თეატრში გაიმართა საზეიმო ღონისძიება, სადაც მისალოცი სიტყვით გამოვიდა საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრი, ბატონი გიორგი ამილახვარი. საზეიმო ღონისძიებას ასევე ესწრებოდნენ საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მოადგილე, ბატონი ნოდარ პაპუკაშვილი, მეცნიერების განვითარების დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე, ბატონი ზაზა მარუაშვილი და სამინისტროს სხვა ოფიციალური პირები.

შეხვედრა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის

დასავლეთ საქართველოს სამეცნიერო-საკოორდინაციო ცენტრის სამეცნიერო საბჭოს წევრებთან

     2023 წლის 20 ოქტომბერს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გურამ ალექსიძე და აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე საქმიანი ვიზიტით ესტუმრნენ აკადემიის დასავლეთ საქართველოს სამეცნიერო-საკოორდინაციო ცენტრს. შეხვედრა გახსნა დასავლეთ საქართველოს სამეცნიერო-საკოორდინაციო ცენტრის დირექტორმა, აკადემიკოსმა როლანდ კოპალიანმა, რომელმაც მიმოიხილა ცენტრის სამომავლო გეგმები და დასახული ამოცანები. ცენტრის საქმიანობასთან დაკავშირებით თავიანთი აზრი გამოთქვეს აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გურამ ალექსიძემ და პრეზიდენტის მოადგილემ, აკადემიკოსმა ანატოლი გიორგაძემ.

აღინიშნა, რომ ცენტრს მეტად მნიშვნელოვანი მისია აკისრია. ეს არის აგრარული მეცნიერების განვითარების ხელშეწყობის გზით სასოფლო-სამეურნეო წარმოებაში ეკონომიკურ-ორგანიზაციული და ტექნიკურ-ტექნოლოგიური სიახლეებისა და მიღწევების რაციონალური გამოყენებისა და დანერგვის ორგანიზაცია, რამაც უნდა უზრუნველყოს დასავლეთ საქართველოს სოფლის მეურნეობის პრიორიტეტული, მდგრადი და სტაბილური განვითარება და სასურსათო უსაფრთხოება.

შეხვედრას ესწრებოდნენ და დისკუსიაში მონაწილეობნენ: ტექნიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი ქეთევან კინწურაშვილი; სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი როზა ლორთქიფანიძე; სოფლის მეურნეობის დოქტორები: ნუნუ ჩაჩხიანი, ნინო ყიფიანი, ეთერ ბენიძე, მარიეტა თაბაგარი, შორენა კაპანაძე, ვლადიმერ უგულავა; ტექნიკის დოქტორები: სოსო თავბერიძე, მაყვალა ფრუიძე; ეკონომიკის დოქტორები: კახა კუპატაძე და დალი სილაგაძე.

  მიმდინარე წლის 18 ოქტომბერს შედგა აგრარული ინოვაციების კომისიის სხდომა, რომელზეც განხილულ იქნა ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორის, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკისა და ბიზნესის ფაკულტეტის მიკროეკონომიკის კათედრის ხელმძღვანელის, პროფესორ ეთერ ხარაიშვილის მოხსენება თემაზე: „ციფრული ტრანსფორმაცია საქართველოს სოფლის მეურნეობაში: ტენდენციები და გამოწვევები“.

მომხსენებელმა აღნიშნა, რომ სამყარო მუდმივი ცვლილებებისა და ტრანსფორმაციის პროცესშია. თანამედროვე სოფლის მეურნეობის სექტორიც მნიშვნელოვან ცვლილებებს განიცდის მსოფლიოში მიმდინარე პროცესების, განსაკუთრებით სურსათზე მოთხოვნის   ზრდის, მომხმარებელთა პრეფერენციებში ცვლილებების,   ტექნიკურ-ტექნოლოგიური განვითარების, გლობალიზაციის, ურბანიზაციისა და სხვა ფაქტორების გავლენის გამო.

ციფრიზაცია კონკურენტუნარიანობის ზრდის, პროდუქტიულობის   მდგრადი განვითარების შესაძლებლობაა. თუმცა, სხვა სექტორებთან შედარებით, ეს პროცესი სოფლის მეურნეობაში გართულებულია მისთვის დამახასიათებელი თავისებურებების გამო. შესაბამისად, განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს ციფრული ტრანსფორმაციის ტენდენციების შეფასება საქართველოს სოფლის მეურნეობაში, უცხოური გამოცდილების შესწავლა, ციფრიზაციის პროცესში არსებული გამოწვევების გამოვლენა და განვითარების პერსპექტიულ მიმართულებებზე რეკომენდაციების შემუშავება.

მოხსენებაში დასაბუთებული იყო ციფრული ტრანსფორმაციის განხორციელების აუცილებლობა საქართველოს სოფლის მეურნეობაში, შედარდა მეცნიერთა განსხვავებული მოსაზრებები ციფრიზაციის კონცეფციის შესახებ. საქართველოს სოფლის მეურნეობის ციფრულ ტრანსფორმაციაში არსებული გამოწვევების გამოსავლენად ჩატარდა რაოდენობრივი კვლევა მაიდენტიფიცირებელი, კომპეტენციების, პრაქტიკული და შეფასებითი სექციების მიხედვით. კვლევით დადგინდა: რესპონდენტთა ციფრული უნარების ფლობის დონე, ციფრული ტექნოლოგიების გამოყენების პერიოდი და მიზნები, აპლიკაციები და სერვისები; შეფასდა ინტერნეტთან ხელმისაწვდომობა, ,,ციფრული განხეთქილების“ დონე, ინტერნეტზე ხელმისაწვდომობა, ციფრული ტექნოლოგიების ბარიერები; განსაზღვრულია სახელმწიფოს როლი სოფლის მეურნეობის სექტორის ციფრულ ტრანსფორმაციაში; გამოვლინდა სოფლის მეურნეობის სექტორის ციფრული ტრანსფორმაციის საჭიროებები; შეფასდა სოფლის მეურნეობის სექტორის ციფრული ტრანსფორმაციიდან მიღებული სარგებელი.

კვლევაში გამოყენებული იქნა შემდეგი მეთოდოლოგია: ბიბლიოგრაფიული კვლევა, ანალიზის, სინთეზის, შედარების, ექსპერტული, მატრიცული, ფაქტორული და სხვადასხვა სტატისტიკური მეთოდი.

ზემოაღნიშნულის გარდა ჩატარდა რაოდენობრივი კვლევა, მრავლობითი რეგრესიის მოდელის საშუალებით დადგინდა მწარმოებლურობაზე ინტერნეტისა და სოციალური მედიის მომხმარებელთა რაოდენობის გავლენის შედეგები. წარმოდგენილი იქნა დასკვნები ციფრული ტრანსფორმაციის ტენდენციებსა და გამოწვევებზე, შემოთავაზებული იყო რეკომენდაციები ციფრიზაციის განვითარების პერსპექტიულ მიმართულებებზე.

წარმოდგენილი თემის განხილვაში მონაწილეობა მიიღეს აკადემიკოსებმა: ნ. ჭითანავამ, ალ. დიდებულიძემ, რ. ასათიანმა; დოქტორებმა: გ. ცოფურაშვილმა, ნ. ხოხაშვილმა, ე. კაციტაძემ, ო. ქარჩავამ, გ. ქუთელიამ, ნ. ძიძიკაშვილმა, რომლებმაც აღნიშნეს მომხსენებლის მიერ ჩატარებული მუშაობის აქტუალურობა, მოხსენების ინფორმატიულობა და მიდგომის ინოვაციურობა. სხდომამ მიიღო შესაბამისი დადგენილება.

„ღვინის დღეები“-ს ფარგლებში გამართული კონფერენცია:

„ქართული ვაზისა და ღვინის კულტურის კვლევის სამეცნიერო-პროექტი - შედეგები და სიახლეები“

 მიმდინარე წლის 10 ოქტომბერს სასტუმრო „შერატონ მეტეხში“ ღვინის ეროვნული სააგენტოს ორგანიზებით გაიმართა საერთაშორისო-სამეცნიერო კონფერენცია თემაზე: „ქართული ვაზისა და ღვინის კულტურის კვლევის სამეცნიერო-პროექტი - შედეგები და სიახლეები“. კონფერენციაში მონაწილეობას ღებულობდნენ მსოფლიოს 11 ქვეყნის მეცნიერ-მკვლევარები. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიიდან კონფერენციას ესწრებოდნენ აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გ. ალექსიძე, აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ა. გიორგაძე, აკადემიის აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ა. დიდებულიძე, აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, დოქტორი მ. ბარვენაშვილი.

კონფერენცია გახსნა და დამსწრე საზოგადოებას მისასალმებელი სიტყვით მიმართა ღვინის ეროვნული სააგენტოს თავმჯდომარემ ლევან მეხუზლამ. კონფერენციის მონაწილეებს მიესალმნენ და კონფერენციის მუშაობაში წარმატება უსურვეს საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის მინისტრმა, ბატონმა ოთარ შამუგიამ, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მოადგილემ, ბატონმა ნოდარ პაპუკაშვილმა. აღინიშნა, რომ ღვინის დღეებით ჩვენ ვახსენებთ მთელ საზოგადოებას, რომ ქართული ღვინო არის ჩვენი კულტურის და ისტორიის ნაწილი და რომ საქართველო ღვინის სამშობლოა, ღვინის დაყენების 8000 წლიანი უწყვეტი ისტორიით.

კონფერენციაზე ყურადღება გამახვილდა იმაზეც, რომ ქართული ვაზისა და ღვინის კულტურის კვლევის მულტიდისციპლინარულ სამეცნიერო პროექტში ქართველ მეცნიერებთან ერთად, ჩართული იყვნენ პენსილვანიის, მონპელიეს, მილანის, კოპენჰაგენის, ტორონტოს უნივერსიტეტების, ისრაელის ვაისმანის ინსტიტუტისა და მონპელიეს აგრარული კვლევების ეროვნული ინსტიტუტის (INRA) მეცნიერები. ქართული ვაზისა და ღვინის ისტორიის, თანამედროვე მდგომარეობისა და მევენახეობა – მეღვინეობის მომავალი განვითარების პოტენციალის წარმოჩინების მიზნით, პროექტის ფარგლებში მოხდა ქართულ ვაზისა და ღვინის შესწავლა სხვადასხვა სამეცნიერო დისციპლინის საშუალებით.  

კონფერენციაზე მოხსენებით გამოვიდა პენსილვანიის უნივერსიტეტის მეცნიერი, მკვლევარი პატრიკ მაკგოვერნი, რომელმაც აღნიშნა, რომ ქართული ვაზისა და ღვინის კულტურის კვლევის პროექტით უკვე დადასტურდა ქართული ღვინის დაყენების 8000 წლიანი ისტორია. კონფერენციაზე ასევე საინტერესო პრეზენტაციებით წარსდგნენ: საქართველოს ეროვნული მუზეუმის დირექტორი, ბატონი დავით ლორთქიფანიძე, რომლის მოხსენება გახლდათ: „ბიოკულტურული პროცესები ღვინის ისტორიის მიღმა“; ტორონტოს უნივერსიტეტის მეცნიერი სტეფან ბატიუკის მოხსენება იყო: „გადაჭრილი გორის“ რეგიონალური არქეოლოგიური პროექტის ექსპედიცია (GRAPE) 2016-2023: სამხრეთ კავკასიის ნეოლითური ლანდშაფტების გამოკვლევა და რა მნიშვნელობა აქვს მას მსოფლიო ისტორიისათვის“; მონპელიერს უნივერსიტეტის მეცნიერ-თანამშრომელმა ლორან ბუბმა ისაუბრა თემაზე: „ძველი ვაზების დახასიათება წიპწის ფორმის ანალიზის საშუალებით და კულტივირებული ვაზების ევოლუცია საქართველოში ათასწლეულების განმავლობაში“ და სხვ.

„ქართული ვაზისა და ღვინის კულტურის კვლევის სამეცნიერო პროექტის“ კოორდინატორმა, სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორმა, პროფესორმა დავით მაღრაძემ აღნიშნა, რომ გაიზარდა პროექტში ჩართული მეცნიერების რაოდენობა, ნათლად გამოჩნდა პროექტის საქმიანობის გაფართოების პერსპექტივა, რაც მომავალში ქართული ვაზისა და ღვინის კულტურის იმ მრავალფეროვანი საკითხების შესწავლას წაადგება, რითაც ასე მდიდარია ეს დარგი.

29 სექტემბრის პრეზიდიუმის სხდომა

მიმდინარე წლის 29 სექტემბერს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში ჩატარდა აკადემიის პრეზიდიუმის სხდომა. სხდომას ესწრებოდნენ პრეზიდიუმის წევრები, აკადემიკოსები: გ. ჯაფარიძე, გ. ალექსიძე, რ. ასათიანი, ჯ. გუგუშვილი, ა. დიდებულიძე. ლ. დოლიძე, გ. მარგველაშვილი, რ. მახარობლიძე, ლ. უჯმაჯურიძე, ზ. ფუტკარაძე, ნ. ჩხარტიშვილი, ზ. ცქიტიშვილი, ნ. ჭითანავა, დოქტორები: ი. ახალბედაშვილი, მ. ბარვენაშვილი, ო. კაჭარავა. მოწვეულ სტუმრებს შორის იყვნენ: ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორები: ზ. მახარობლიძე, ო. თედორაძე, ო. ქარჩავა, ტექნიკის დოქტორები: ვ. მარუაშვილი, თ ნადირაშვილი, თ. ცარციძე, გ. ქუთელია. მ. ბენაშვილი, ხ. გოჭოშვილი, ასევე პრეზიდიუმთან არსებული ახალგაზრდა მეცნიერთა და სპეციალისტთა საბჭოს წევრები და აპარატის თანამშრომლები.

პრეზიდიუმი გახსნა და დამსწრე საზოგადოებას მისასალმებელი სიტყვით მიმართა პრეზიდიუმის თავმჯდომარემ, აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გ. ჯაფარიძემ. შემდეგ მან აუდიტორიას გააცნო პრეზიდიუმის მუშაობის დღის წესრიგი:

1. ინფორმაცია საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნულ აკადემიასა და საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიას შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმის შესახებ.

მომხსენებლები: აკადემიის პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გივი ჯაფარიძე; აკადემიის აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე

2. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის მიერ 2023 წლის საუკეთესო ფუნდამენტური, საგანმანათლებლო და გამოყენებითი ხასიათის ნაშრომის გამოსავლენად ჩატარებული კონკურსის შედეგების შესახებ. (გამარჯვებულთა დაჯილდოება).

მომხსენებლები: აკადემიის პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გივი ჯაფარიძე; აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი.

3. ინფორმაცია საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის, „სასოფლო-სამეურნეო მცენარეებისა და ცხოველების ბიომრავალფეროვნება, კონსერვაცია და გამოყენების პერსპექტივები“, მოსამზადებელი სამუშაოების შესახებ.

მომხსენებლები: აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გურამ ალექსიძე; აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილე აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე; აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი.

4. საქართველოში სასოფლო-სამეურნეო მანქანების რემონტის და წარმოების აუცილებლობის შესახებ.

მომხსენებელი: ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორი ზაზა მახარობლიძე.

1. მიმდინარე საკითხები

1. ინფორმაცია საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ეროვნულ კოორდინატორებთან მრგვალი მაგიდის ჩატარების შესახებ.

მომხსენებელი: აკადემიის აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე

პირველ საკითხთან დაკავშირებით აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გ. ჯაფარიძემ აღნიშნა, რომ საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნულ აკადემიასა და საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიას შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმით გათვალისწინებული თანამშრომლობის ძირითადი საკითხები შეთანხმებულია საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ხელმძღვანელობასთან. უახლოეს პერიოდში შედგება ხელმოწერის ცერემონია, რომელიც უფრო მნიშვნელოვანს და ნაყოფიერს გახდის ორივე აკადემიის საქმიანობას.

მეორე საკითხის ირგვლივ ისაუბრა აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის უფროსმა, დოქტორმა მ. ბარვენაშვილმა. მან აღნიშნა, რომ აკადემიის მიერ 2023 წლის საუკეთესო ფუნდამენტური, საგანმანათლებლო და გამოყენებითი ხასიათის ნაშრომის გამოსავლენად გამოცხადებული კონკურსი ჩატარდა შესაბამისი დებულების სრული დაცვით. გამარჯვებულები გახდნენ და პრემიები გადაეცათ 10 ნაშრომის ავტორებს. მათი გვარები და ნაშრომები ატვირთულია აკადემიის ვებ-გვერდზე. აღნიშნულის შემდეგ, აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გ. ჯაფარიძემ კონკურსის გამარჯვებულებს გადასცა სამახსოვრო დიპლომები.

           საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენციის, „სასოფლო-სამეურნეო მცენარეებისა და ცხოველების ბიომრავალფეროვნება, კონსერვაცია და გამოყენების პერსპექტივები“ ჩასატარებლად მოსამზადებელ სამუშაოებთან დაკავშირებით აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის უფროსმა, დოქტორმა მარინე ბარვენაშვილმა აღნიშნა, რომ აღნიშნულმა პროექტმა გაიმარჯვა მიმდინარე წლის დასაწყისში შოთა რუსთაველის ეროვნულ სამეცნიერო ფონდის მიერ გამოცხადებულ კონკურსში. პროექტის ხელმძღვანელი გახლავთ აკადემიკოსი გივი ჯაფარიძე, მთავარი კოორდინატორი - აკადემიკოსი გურამ ალექსიძე, ძირითადი შემსრულებლები: აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე, დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი, აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე, დოქტორი თინათინ ეპიტაშვილი. განცხადება კონფერენციის ჩატარებისა ვადებისა და სამეცნიერო სტატიების მიღების წესების შესახებ გამოქვეყნდა აკადემიის ვებ-გვერდზე, გაზეთ საქართველოს რესპუბლიკაში. საინფორმაციო ვიდეო რგოლი მთელი თვის განმავლობაში გადიოდა „საფერავი ტვ“-ის ეთერში. ინფორმაციები ასევე დაეგზავნათ ადგილობრივი და საზღვარგარეთის პარტნიორ ორგანიზაციებს. ჩატარდა მთელი რიგი სამუშაოები, რომელიც გათვალისწინებული იყო საკონფერენციო გრანტის გეგმა-გრაფიკით. მომზადდა კონფერენციის მოსაწვევები, პროგრამა და სამეცნიერო კრებული. სულ შემოსულია 100 სამეცნიერო სტატია 200-ზე მეტი მეცნიერის ავტორობით. სამეცნიერო კონფერენციაში მონაწილეობის სურვილი გამოთქვეს საფრანგეთის, ლატვიის, რუმინეთის, ალბანეთის და უკრაინის მეცნიერებმა. სამეცნიერო კონფერენცია გაიმართება 2023 წლის 4-6 ოქტომბერს.

            ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორი ზაზა მახარობლიძე დამსწრე საზოგადოების წინაშე წარსდგა მოხსენებით „საქართველოში სასოფლო-სამეურნეო მანქანების რემონტის და წარმოების აუცილებლობის შესახებ“ (მოხსენების სრული ტექსტი იხ. ბმულზე). წარმოდგენილმა მოხსენებამ აუდიტორიის მხრიდან დიდი ინტერესი გამოიწვია. დაისვა არაერთი შეკითხვა, რომელზედაც მომხსენებელმა ამომწურავი პასუხები გასცა.

            პრეზიდიუმის დასასრულს, აკადემიის აკადემიკოს-მდივანმა, აკადემიკოსმა ალექსანდრე დიდებულიძემ დამსწრე საზოგადოებას მიაწოდა ინფორმაცია აკადემიის ეროვნულ კოორდინატორებთან მრგვალი მაგიდის ჩატარების შესახებ და პრეზიდიუმის წევრებს გააცნო ანგარიშის ახალი ფორმა, რომლის მიხედვითაც ეროვნულმა კოორდინატორებმა უნდა წარადგინონ მათ მიერ შესრულებული სამუშაოები.

ღვაწლმოსილი მეცნიერი - ოთარ ლიპარტელიანის ხსოვნა

  გარდაიცვალა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი, სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორი, ღვაწლმოსილი მეცნიერი ოთარ ლიპარტელიანი.

             ბატონი ოთარი დაიბადა 1932 წლის 5 დეკემბერს ლენტეხის რაიონის სოფელ კახურაში. ლენტეხის საშუალო სკოლის დამთავრების შემდეგ 1949 წელს სწავლა განაგრძო საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის აგრონომიულ ფაკულტეტზე და მისი დამთავრების შემდეგ მიენიჭა სწავლული აგრონომის კვალიფიკაცია.

           ბატონმა ოთარმა შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1955 წელს საქართველოს სახელმწიფო სასელექციო სადგურში უმცროს მეცნიერ თანამშრომლად. 1961 წლიდან 2006 წლამდე მან გაიარა დიდი და ნაყოფიერი გზა მცხეთის სასელექციო სადგურში ჯერ უფროს მეცნიერ თანამშრომლად, შემდგომ განყოფილების გამგედ და დირექტორის თანამდებობაზე. 2006 წელს იგი არჩეულია ი. ლომოურის სახელობის მიწათმოქმედების სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ თანამშრომლის თანამდებობაზე და ამავე ინსტიტუტის სამეცნიერო საბჭოს წევრად. 2014 წლიდან ბატონი ოთარ ლიპარტელიანი დაინიშნა და მუშაობს საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრის ერთწლოვანი კულტურების დეპარტამენტის მთავარ სპეციალისტად.

           მან პირველმა დაიწყო მცენარეთა კერძო გენეტიკის კურსის კითხვა თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გენეტიკის კათედრაზე   (1976-1979 წ. წ. ) და შემდეგ კითხულობდა სელექცია-გენეტიკის კურსს საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის გენეტიკა-სელექციისა და მეთესლეობის კათედრაზე.

           ბატონი ოთარი ითვლება საქართველოში სიმინდის სელექციაში პირველ ხაზთაშორისი ჰიბრიდების ავტორად. მან პირველმა შეაგროვა სიმინდის ადგილობრივი ჯიშების გენოფონდი ( 244 ნიმუში) , შეისწავლა ისინი ბოტანიკურად, გენეტიკურად და დასახა მათი სელექციური გამოყენების სწორი გზები. მან პირველმა შეისწავლა ისინი კომბინაციური უნარიანობის მიხედვით, სტერილურობის მიმართ რეაქციის თვალსაზრისით და ამ მხრივ პირველმა მოგვცა მათი ბოტანიკური და გენეტიკური კლასიფიკაცია.

           ბატონი ოთარ ლიპარტელიანი ბრძანდება 200-მდე სამეცნიერო შრომის ავტორი, რომელიც გამოქვეყნებულია როგორც ჩვენი ქვეყნის, ასევე უცხოურ გამოცემებში, მათ შორის 7 მონოგრაფიის, ერთი სახელმძღვანელოს, 13 რეკომენდაციის. მისი ავტორობითა და თანაავტორობით გამოყვანილი და წარმოებაში დანერგილია 25 ჯიში, მათ შორის ხორბლის 2 ჯიში, სიმინდის 15 ჰიბრიდი და 1 ჯიში, ქერის 4 ჯიში, ლობიოს მუხუდოს და ოსპის თითო ჯიში. აქედან სიმინდის 1 ჯიში და 2 ჰიბრიდი დარაიონებულია უცხოეთშიც.

           ბატონი ოთარის სამეცნიერო პედაგოგიური და საზოგადოებრივი მოღვაწეობა სათანადოდ არის დაფასებული. იგი დაჯილდოვებულია საქართველოს მეცნიერებისა და ტექნიკის სახელმწიფო კომიტეტის პირველი ხარისხის დიპლომით (1983 წ.); საქართველოს სახელმწიფო პრემიით მეცნიერებაში (1986 წ.); „ღირსების“ ორდენით (1999 წ); საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო სიგელით (2002, 2016 წ. წ.) და მინიჭებული აქვს საუკეთესო მეცნიერის წოდება აგრონომიულ დარგში (2013 წ.)

                 წავიდა კიდევ ერთი ღვაწლმოსილი ადამიანი ჩვენი რიგებიდან. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია ღრმა მწუხარებას გამოთქვამს ღირსეული მეცნიერის გარდაცვალების გამო და უსამძიმრებს მის ოჯახს. აკადემიის წევრ-კორესპონდენტის ოთარ ლიპარტელიანის სახელი დიდხანს დარჩება მისი კოლეგების, მეგობრებისა და ახლობლების გულებში.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის

მეცნიერებათა აკადემია

საერთაშორისო-სამეცნიერო კონფერენცია - „სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა და ცხოველთა ბიომრავალფეროვნება,

კონსერვაცია და გამოყენების პერსპექტივები“

     მიმდინარე წლის 4-6 ოქტომბერს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში, შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდის მხარდაჭერით (MG-ISE-23-923) ჩატარდა საერთაშორისო-სამეცნიერო კონფერენცია „სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა და ცხოველთა ბიომრავალფეროვნება, კონსერვაცია და გამოყენების პერსპექტივები“.

     კონფერენციის საერთაშორისო საორგანიზაციო კომიტეტი წარმოდგენილი იყო 9 ქვეყნის (საქართველო, საფრანგეთი, ლატვია, უკრაინა, იტალია, რუმინეთი, ლიეტუვა, ჩეხეთი, შვედეთი, სლოვაკეთი) მეცნიერთა შემადგენლობით, ხოლო საერთაშორისო სამეცნიერო კომიტეტი - 5 ქვეყნის (საქართველო, საფრანგეთი, ლატვია, უკრაინა, რუმინეთი), მეცნიერთა შემადგენლობით.  

   კონფერენციაზე მოწვეულ სტუმრებს შორის იყვნენ საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის პრეზიდენტი, აკადემიკოსი როინ მეტრეველი, საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის სოფლის მეურნეობის განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ავთანდილ კორახაშვილი, საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის მინისტრის მოადგილე, ბატონი იური ნოზაძე, საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის მინისტრის მოადგილე, ბატონი აპოლონ კაკაბაძე, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს უმაღლესი განათლებისა და მეცნიერების განვითარების დეპარტამენტის უფროსის მოადგილე, ბატონი ზაზა მარუაშვილი, საქართველოს პარლამენტის აგრარულ საკითხთა კომიტეტის აპარატის უფროსი, ბატონი ივერი ახალბედაშვილი, საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის დირექტორი, აკადემიკოსი ლევან უჯმაჯურიძე,  საქართველოს საპატრიარქოს სოფლის მეურნეობის განვითარების ცენტრის ხელმძღვანელი, ბატონი ბაკურ გულუა, ასევე უცხოელი და ქართველი მეცნიერები.

     4 ოქტომბერს კონფერენცია გახსნა და დამსწრე საზოგადოებას მისასალმებელი სიტყვით მიმართა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გივი ჯაფარიძემ. მან ისაუბრა კონფერენციის თემის აქტუალობასა და მნიშვნელობაზე. აღნიშნა, რომ დღეს მთელ მსოფლიოში მეტად მწვავედ დგას როგორც ზოგადად ბიომრავალფეროვნების, ასევე სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა და ცხოველთა ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნება, რომელიც ნებისმიერი ქვეყნის სოფლის მეურნეობის სისტემების მდგრადობის, სასურსათო სუვერენიტეტის, ადგილობრივი მოსახლეობის ჯანმრთელობის დაცვის, ნედლეულით მომარაგებისა და შემოსავლების ზრდის ხელშემწყობია. შემდეგ ბატონმა გივი ჯაფარიძემ სიტყვა მისალმებისათვის გადასცა ქართველ და უცხოელ სტუმრებს. კონფერენციის მონაწილეებს მიესალმნენ და კონფერენციის მუშაობაში წარმატება უსურვეს ბატონებმა: როინ მეტრეველმა, იური ნოზაძემ, ზაზა მარუაშვილმა, ივერი ახალბედაშვილმა, ლევან უჯმაჯურიძემ, უცხოელ სტუმართაგან: საფრანგეთის სოფლის მეურნეობის აკადემიის ყოფილმა პრეზიდენტმა, პროფესორმა მიშელ ტიბიერმა, ლატვიის სოფლის მეურნეობის და სატყეო მეცნიერებების აკადემიის პრეზიდენტმა, პროფესორმა ბაიბა რივზამ, რუმინეთის ქ. სუჩავას გენბანკის დირექტორმა, დოქტორმა სილვია სტრაჯერუმ, უკრაინის აგრარულ მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ცხოველთა ბიოლოგიის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის სელექცია-გენეტიკის ლაბორატორიის უფროსმა, უკრაინის აგრარულ მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრ-კორესპონდენტმა, პროფესორმა ელიზავეტა ფედოროვიჩმა. 

     მისალმებების შემდეგ, კონფერენციის მუშაობის პროგრამის შესაბამისად გაიმართა პლენარული სხდომა, რომელზეც მოხსენებებით გამოვიდნენ: პროფესორი მიშელ ტიბიერი. მისი მოხსენების თემა გახლდათ: „განსაკუთრებული აქცენტი ფრანგული პირუტყვის ჯიშებზე, რომლებსაც გადაშენება ემუქრებათ“; პროფესორი ბაიბა რივზა მსმენელთა წინაშე წარსდგა მოხსენებით: „ბიომრავალფეროვნებისა და მდგრადი გადაწყვეტილებების შესწავლა: მიკრობული ინოვაციების ინტეგრირება სასოფლო-სამეურნეო კულტურების კულტივაციაში ლატვიაში“; აკადემიკოს გურამ ალექსიძის მოხსენება ეხებოდა „სასოფლო-სამეურნეო კულტურების ბიომრავალფეროვნებას საქართველოში“; პროფესორმა ელიზავეტა ფედოროვიჩმა ისაუბრა თემაზე: „მეთოდოლოგიური ასპექტები სასოფლო-სამეურნეო ცხოველების გენეტიკური რესურსების კონსერვაციის მეთოდოლოგიაში უკრაინაში“, აკადემიკოსმა ლაშა დოლიძემ კი წარმოადგინა მოხსენება თემაზე: „საქართველოს ტყის ეკოსისტემების ბიომრავალეროვნება“.

      მოკლე შესვენების შემდეგ კონფერენციის მონაწილეებმა სამუშაოდ გადაინაცვლეს შესაბამის სექციებში. მუშაობა წარიმართა 2 სექციაში. I სექციას - სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა ბიომრავალფეროვნება ხელმძღვანელობდა აკადემიის აგრონომიულ მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი გოგოლა მარგველაშვილი, II სექციას - სასოფლო-სამეურნეო ცხოველთა ბიომრავალფეროვნება კი - აკადემიის მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი თენგიზ ყურაშვილი. სექციების მუშაობის დასრულების შემდეგ გაიმართა შემაჯამებელი დისკუსია, რომელზეც  აკადემიკოსმა გ. მარგველაშვილმა და აკადემიკოსმა თ. ყურაშვილმა დამსწრე საზოგადოებას გააცნეს სექციების მუშაობის შედეგები. აღინიშნა, რომ სექციებზე წარმოდგენილი თითოეული მოხსენება დამსწრე საზოგადოების მხრიდან დიდ ინტერესს იწვევდა და მეტად პრობლემატურ საკითხებს ეხებოდა. წარმოდგენილ მოხსენებებს შორის ყურადღება მიიპყრო რუმინეთის დელეგაციის წარმომადგენელის ანდრა-საბინა ნიკულაუ-ვალეანუს ნაშრომმა, რომელმაც იგი პოსტერის სახით წარმოადგინა. არანაკლებ მნიშვნელოვანი გახლდათ უკრაინის დელეგაციის   წარმომადგენლის, პროფესორ ტატიანა სუპროვიჩის მოხსენებაც, რომელიც ეხებოდა ძროხის BOLA-DRB3 გენის ბიომრავალფეროვნებას.

     შემაჯამებელი დისკუსიის შემდეგ უცხოელი სტუმრებისათვის რესტორან „აფაზეთში“ გაიმართა საზეიმო ვახშამი.

     5 ოქტომბერს სექციებმა მუშაობა დილის 10 საათიდან გააგრძელეს. მუშაობის დასრულების შემდეგ გაიმართა შემაჯამებელი დისკუსია. აღინიშნა, რომ სულ 2 დღის განმავლობაში I სექციაში - სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა ბიომრავალფეროვნება მოსმენილი იქნა 17 მოხსენება, ხოლო II სექციაში - სასოფლო-სამეურნეო ცხოველთა ბიომრავალფეროვნება - 12 მოხსენება. ამის შემდეგ კონფერენციის მონაწილეებმა მიიღეს დეკლარაცია, რომელშიც ნათლად იყო წარმოჩენილი კონფერენციის მიზანი და ის საკითხები, რომელთა გადაწყვეტაც ხელს შეუწყობს სასოფლო-სამეურნეო მცენარეთა და ცხოველთა ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნებას.

  კონფერენციის მუშაობა შეაჯამა და კონფერენცია დახურა აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გივი ჯაფარიძემ. მან კიდევ ერთხელ გადაუხადა მადლობა თითოეულ მონაწილეს კონფერენციის მუშობაში მონაწილეობის მიღებისათვის და წარმატება უსურვა შემდგომ სამეცნიერო საქმიანობაში.   

     კონფერენციის მონაწილეებმა, კონფერენციის ორგანიზატორებთან ერთად გადაიღეს სამახსოვრო ფოტოები, რის შემდეგ მოწვეული  უცხოელი სტუმრებისათვის მოეწყო თემატური  ექსკურსია სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის ჯიღაურას მრავალწლოვანი კულტურების საცდელ-სადემონსტრაციო ბაზაზე. ადგილზე სტუმრებს დახვდნენ სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის დირექტორი, აკადემიკოსი ლევან უჯმაჯურიძე და კვლევითი ცენტრის მეცნიერ-თანამშრომლები.

   აკადემიკოსმა ლ. უჯმაჯურიძემ სტუმრებს მოუთხრო ქართული ვაზის ჯიშების მრავალფეროვნების შესახებ. ვაზის განსაკუთრებულ მნიშვნელობასა და ადგილზე ქართველი კაცის ყოფაში. აღნიშნა, რომ ქართული ვაზის ჯიშების რაოდენობა 500-ს აჭარბებს. შემდეგ სტუმრებმა მონაწილეობა მიიღეს რთველში. მასპინძლებმა უცხოელ სტუმრებს ანახეს ჩურჩხელის ამოვლების პროცესი. თითოეულ მათგანს საშუალება მიეცა თავად დაემზადებინათ ეს ნუგბარი. სტუმრებმა ყურძნის გარდა დააგემოვნეს ჯიღაურას ბაზაზე მოყვანილი ხილი და ქართული ღვინოები. ექსკურსიის დასასრულს გაიმართა საზეიმო ვახშამი. 

     7 ოქტომბერს კონფერენციის უცხოელი სტუმრებისათვის მოეწყო ექსკურსია ბოდბის დედათა მონასტერში და ყვარლის ღვინის გვირაბში, რომლის სპონსორიც გახლდათ კომპანია ხარება, აღნიშნული კომპანია წლების განმავლობაში მხარს უჭერს აკადემიის მიერ ჩატარებულ საერთაშორისო ღონისძიებებს. ყვარლის გვირაბში სტუმრებს მეგზურობა გაუწია გიდმა, რომელმაც დაწვრილებით მოუთხრო მათ მისი შექმნის ისტორია და ამჟამად გვირაბის მფლობელის კომპანია „ხარების“ შესახებ. სტუმრები გვირაბის დათვალიერების შემდეგ ქვევრის გახსნის ცერემონიალის მომსწრეები გახდნენ. მათ დააგემოვნეს ქვევრის ღვინო და თიხის ფიალებითაც დასაჩუქრდნენ. ღვინის გვირაბის გარე ტერიტორიაზე სტუმრები გაეცნენ შოთის პურის გამოცხობის პროცესს და თავადაც ჩააკრეს პური თონეში. ასევე ამოავლეს ჩურჩხელები, რის შემდეგ კომპანია „ხარებამ“ მათ საზეიმო ვახშამი მოუწყო.  

     უნდა აღინიშნოს, რომ კონფერენციის მუშაობაში უშუალო მონაწილეობა მიიღო 200-მდე მეცნიერ-მკვლევარმა, დაიბეჭდა სამეცნიერო შრომათა კრებული, რომელშიც გაშუქდა 100 სამეცნიერო სტატია. მონაწილეებს გადაეცათ სამახსოვრო ჩანთები, საწერ-კალმები, ბლოკნოტები, სამეცნიერო შრომათა კრებულები და სერტიფიკატები. კონფერენციის სამივე დღე გაშუქებული იქნა საფერავი ტვ-ს მიერ.

 კონფერენციის ფარგლებში გაფორმდა ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმები ლატვიის მეცნიერებათა აკადემიასთან და უკრაინის ქ. კამიანეც-პოდოლსკის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტთან.

კონფერენციის პროგრამა:  https://gaas.dsl.ge/images/Program_1.pdf  

კონფერენციის  შრომათა კრებული:    https://gaas.dsl.ge/images/2023/Conference_Proceedings_2023.pdf

https://youtu.be/46wEqCiEKmk

      2023 წლის 29-30 სექტემბერს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე მონაწილეობდა საერთაშორისო კონფერენციის "ცხოველთა გენეტიკური ფონდების მართვა - პრობლემები, გადაწყვეტილებები, პერსპექტივები" მუშაობაში, რომელიც გაიმართა მოლდოვას რესპუბლიკაში. იგი მოხსენებით გამოვიდა პლენარულ სხდომაზე.

      ღონისძიების ორგანიზატორები იყვნენ მოლდოვას ბიოტექნოლოგიის სამეცნიერო-პრაქტიკული ინსტიტუტი ზოოინჟინერიასა და ვეტერინარულ მედიცინაში, მოლდოვას მეცნიერებათა აკადემიის სიცოცხლის მეცნიერებათა დეპარტამენტი, მოლდოვას სოფლის მეურნეობისა და კვების მრეწველობის სამინისტრო და მოლდოვას კვლევისა და განვითარების ეროვნული სააგენტო. კონფერენციის მუშაობა მოიცავდა შემდეგ სფეროებს: მეცხოველეობა და ბიოტექნოლოგია (გენეტიკა, მომშენებლობა, ცხოველთა ფიზიოლოგია და რეპროდუქცია, კვების და საკვების ტექნოლოგია, მეცხოველეობის პროდუქტების წარმოების ტექნოლოგია), გენების მართვისა და შენარჩუნების ბიოლოგიური საფუძვლები, ადგილობრივ ცხოველთა ჯიშები, სანიტარული და ვეტერინარული ღონისძიებები ცხოველების კეთილდღეობისთვის და მეცხოველეობის პროდუქტების უვნებლობისათვის. კონფერენციის მუშაობაში მონაწილეობდნენ მეცნიერები: მოლდოვადან, საქართველოდან, უკრაინიდან, რუმინეთიდან, ბულგარეთიდან.

     კონფერენცია გახსნა მოლდოვას მეცნიერებათა აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა ბორის გაინამ. კონფერენციის მონაწილეებს მიესალმა ზოოინჟინერიასა და ვეტერინარულ მედიცინაში ბიოტექნოლოგიის სამეცნიერო-პრაქტიკული ინსტიტუტის დირექტორი, პროფესორი ოლეგ მაშნერი.

     გაფორმდა ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიასა და ზოოინჟინერიასა და ვეტერინარულ მედიცინაში ბიოტექნოლოგიის სამეცნიერო-პრაქტიკული ინსტიტუტს შორის.

                     მიმდინარე წლის 20  სექტემბერს  შედგა  კომისიის სხდომა, რომელზეც განხილულ იქნა ეკონომიკის დოქტორის, ივ. ჯავახიშვილის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასისტენტ პროფესორის, დოქტორ ნინო ლობჟანიძის მოხსენება თემაზე: „ქართული მინერალური წყლების ექსპორტის გაფართოების შესაძლებლობები“.

მომხსენებელმა აღნიშნა, რომ მინერალური წყლების წარმოება საქართველოს კვების მრეწველობის ერთ-ერთი წამყვანი სექტორია, მის პრიორიტეტულებას რიგი უპირატესობები განსაზღვრავს. ესენია: ბუნებრივი რესურსების სიმდიდრე, სეზონურობის არარსებობა, დაბალი ფასები, მაღალი ხარისხი და რაც მთავარია, ჩადებული კაპიტალის ანაზღაურება მოკლე დროში. ამაზე მეტყველებს ის ფაქტი, რომ 2022 წელს მინერალური წყლები საქართველოს საექსპორტო სასაქონლო ჯგუფებში მე-7 ადგილს იკავებდა. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ საქსტატის 2023 წლის იანვარ-ივლისის მონაცემებით, მინერალური წყლები ათეულშიც კი სამწუხაროდ აღარ გვხვდება, რაც საყურადღებო ფაქტია.

ექსპორტის ზრდის მნიშვნელოვან შესაძლებლობებს პროდუქტის კონკურენტუნარიანობისა და ბაზარზე არსებული კონკურენციის დონე იძლევა. პროდუქციის მიხედვით კონკურენტუნარიანობის მაჩვენებლები მკვეთრად დიფერენცირებულია. მინერალური წყლების გლობალურ ბაზარზე წლებია ლიდერები არიან საფრანგეთი და იტალია. მსოფლიო ექსპორტიორთა შორის არის საქართველოც, ექსპორტის 3.5%-იანი წილით მე-6 პოზიციაზე და საქართველოს მინერალური წყლების ექსპორტის ბოლო ათწლიანი დინამიკის ანალიზი გვიჩვენებს მზარდ ტენდენციას, 2022 წლის მონაცემებით გასულია 111526 აშშ დოლარის ღირებულების 201306 ათასი ლიტრი მინერალური წყალი, რაც იმას ნიშნავს რომ ექსპორტის მოცულობა დაახლოებით 1.6 ჯერ გაიზარდა, თუმცა იყო რამდენიმე ჩავარდნა.

უნდა აღინიშნოს, რომ პოტენციალი კიდევ უფრო მრავალფეროვანი და მაღალია. კონკურენტუნარიანობის ექსპორტზე გავლენის დასაბუთების მიზნით შემუშავებული ეკონომეტრიკული მოდელის მიხედვით, მინერალური წყლების ექსპორტის ზრდის ტემპი დადებით დამოკიდებულებაშია ეკონომიკური თავისუფლების ინდექსის, “Doing business” და ვაჭრობის წილებით შეწონილი პოტენციური პარტნიორი ქვეყნების მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ, GDP) მიმდინარე მნიშვნელობებზე.

მოხსენების შემდეგ გამართულ განხილვაში მონაწილეობდნენ   ალ. დიდებულიძე,      ნ.ბაღათურია, გ. ცოფურაშვილი, ო. თედორაძე, ნ. ხოხაშვილი, ე. კაციტაძე, ო. ქარჩავა, ა. სუპატაშვილი, ა.რუსეცკი, გ. ქუთელია, ქ. ჭიპაშვილი, რომლებმაც აღნიშნეს მომხსენებლის მიერ ჩატარებული მუშაობის აქტუალობა, მოხსენების ინფორმატიულობა და მიდგომის ინოვაციურობა. კომისიამ მოიწონა მოხსენება და დაადგინა, რომ შესაძლებელია ექსპორტის მოცულობის გაზრდა ევროპის, ამერიკის, იაპონიისა და არაბული ქვეყნების ბაზრებზე. ამჟამად მთავარ გამოწვევს წარმოადგენს ფინანსური არასტაბილურობა, ევროპულ სტანდარტებთან შეუსაბამობა, სატარიფო და არასატარიფო ბარიერები, მნიშვნელოვანია ეკომეგობრული შეფუთვისა და კომპლემენტარი პროდუქტების წარმოება. ბაზრის დივერსიფიკაციის ტრადიციულ გზებთან ერთად (დაბალი ფასი, მაღალი ხარისხი და გემოს წარმოჩენა), აუცილებელია არატრადიციული გზების ამოქმედება, ციფრიზაციის პროცესში პროდუქტის ინოვაციური ხერხებით პოზიციონირება; კომპანიებისა და სახელმწიფოს ერთობლივი მუშაობა ამ მიმართულებით ხელს შეუწყობს დარგის განვითარებასა და ექსპორტის გაზრდას.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის მიერ წესდების II თავის მე-9 მუხლის თ) პუნქტის შესაბამისად აგრარულ სფეროში

2023 წლის საუკეთესო ფუნდამენტური, საგანმანათლებლო და გამოყენებითი ხასიათის ნაშრომის გამოსავლენად ჩატარებულ კონკურსში გამარჯვებულები გახდნენ და პრემიები მიენიჭათ შემდეგი ნაშრომების ავტორებს:

აგრონომიულ მეცნიერებათა განყოფილება:

1. სასწავლო სახელმძღვანელო - „აგროქიმიის პრაქტიკუმი“

ავტორები: აკადემიკოსი გოგოლა მარგველაშვილი; სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორი თინათინ ძაძამია.

გამოცემის თარიღი: 2021 წ.

 2. მონოგრაფია - „საქართველოს სამკურნალო, არომატული, საღებარი, თაფლოვანი, სანელებელი და შხამიანი მცენარეების ბიომრავალფეროვნება“

ავტორი: სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი თამარ კაჭარავა.

გამოცემის თარიღი: 2020 წ.

მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილება:

1. ცნობარი - „ცხოველთა ინფექციური დაავადებები“

ავტორები: აკადემიკოსი თენგიზ ყურაშვილი; ვეტერინარიის დოქტორი ლევან ციცქიშვილი.

გამოცემის თარიღი: 2022 წ.  

 აგროინჟინერიის მეცნიერებათა განყოფილება:

1. Dynamics and basis of calculation of optimum parameters of small tools an equipment – მონოგრაფია - „მცირე მექანიზაციის ხელის მანქანების დინამიკა და ოპტიმალური პარამეტრების გაანაგარიშების საფუძვლები”.

ავტორები: აკადემიკოსი რევაზ მახარობლიძე; აკადემიკოსი ზაურ ფუტკარაძე.

გამოცემის თარიღი: 2020 წ.

2. Application of modern mathematical methods for optimizing technological processes to increase machine reliability- მონოგრაფია- „მანქანების საიმედოობის გასაზრდელად ტექნოლოგიური პროცესების ოპტიმიზაციისთვის თანამედროვე მათემატიკური მეთოდების გამოყენება“.

ავტორები: აკადემიკოსი ჯემალ კაციტაძე; აკადემიკოსი ზაურ ფუტკარაძე.

გამოცემის თარიღი: 2020 წ.

სურსათის უვნებლობის და სასურსათო ტექნოლოგიის განყოფილება:

1. მონოგრაფია - „ღვინო -ტექნოლოგია და ტექნოქიმიური კონტროლი“

ავტორი: ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორი თემურ ღვინიანიძე.

გამოცემის თარიღი: 2023 წ.

 გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილება:

1. მონოგრაფია: „საქართველოში განვითარებული ტყის ხანძრები და ხანძარსაწინააღმდეგო უსაფრთხოების მეცნიერული საფუძვლები“.

ავტორი: აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე.  

გამოცემის თარიღი: 2022 წ.

2. მონოგრაფია: „კლიმატის ცვლილება: აგროკლიმატური გამოწვევები და პერსპექტივები აღმოსავლეთ საქართველოში“.

ავტორები: სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორი გიორგი მელაძე, სოფლის მეურნეობის დოქტორი მაია მელაძე.  

გამოცემის თარიღი: 2020 წ.

 ეკონომიკურ მეცნიერებათა განყოფილება:

1. მონოგრაფია: „მიწის რეფორმა საქართველოში - სახელმწიფო მონოპოლიიდან კერძო საკუთრებამდე: განხორციელების ეტაპები და მექანიზმები“

ავტორები: ეკონომიკის დოქტორი ალექსანდრე სიჭინავა, ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორი ანზორ მესხიშვილი, ეკონომიკის დოქტორი დალი სეხნიაშვილი.

გამოცემის თარიღი:   2022 წ.

2. მონოგრაფია: „საქართველოს სოფლის მეურნეობა - გამოწვევები და პერსპექტივები“.  

ავტორები: აკადემიკოსი რევაზ ასათიანი; აკადემიკოსი პაატა კოღუაშვილი.

გამოცემის თარიღი:   2022 წ.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია გულითადად ულოცავს კონკურსში გამარჯვებულ მეცნიერებს და უსურვებს წარმატებებს შემდგომ სამეცნიერო საქმიანობაში.