ღვაწლმოსილი მეცნიერი, ქართული ვაზის დიდი მსახური და მოამაგე,

 აკადემიკოსი ნოდარ ჩხარტიშვილი 

- 95 -

          მევენახეთა ქართული სკოლის თვალსაჩინო წარმომადგენელს, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსს, მევენახეობისა და მეღვინეობის საერთაშორისო აკადემიის ნამდვილ წევრს ნოდარ ჩხარტიშვილს მიმდინარე წლის 17 სექტემბერს დაბადებიდან 95 და სამეცნიერო-პედაგოგიური მოღვაწეობის 70 წელი შეუსრულდა.

ბატონი ნოდარი დაიბადა 1930 წლის 17 სექტემბერს ოზურგეთის რაიონის სოფელ ჯუმათში. 1948 წელს დაამთავრა ჯუმათის საშუალო სკოლა და იმავე წელს ჩაირიცხა საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტში, რომლის წარმატებით დამთავრების შემდეგ 1957 წელს მუშაობა დაიწყო ქედის რაიონში უბნის აგრონომის თანამდებობაზე. იმავე წელს ჩააბარა სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის ასპირანტურაში მევენახეობის კათედრაზე. 1959 წელს წარმატებით დაიცვა დისერტაცია და მიენიჭა სოფლის მეურნობის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარიხი.

აკადემიკოსი ნოდარ ჩხარტიშვილი 75 წელზე მეტია, რაც ემსახურება ჭეშმარიტად ეროვნულ საქმეს და დამსახურებულად ატარებს “ქართული ვაზის მესაიდუმლესა და ქომაგის” საპატიო წოდებას.

აკადემიკოსი ნოდარ ჩხარტიშვილი მევენახეობის იმ ქართული სკოლის აღზრდილი და ღირსეული გამგრძელებელია, რომელსაც საფუძველი ჩაუყარეს აკადემიკოსებმა, პროფესორებმა სოლომონ ჩოლოყაშვილმა, ნიკოლოზ ქანთარიამ და მაქსიმე რამიშვილმა.

ბატონი ნოდარი 1973 წლის სექტემბრიდან 1974 წლის მაისამდე მუშაობდა მებაღეობის, მევენახეობისა და მეღვინეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილედ სამეცნიერო დარგში, ხოლო 1974 წელს არჩეულ იქნა დღევანდელი აგრარული უნივერსიტეტის მევენახეობის კათედრის გამგედ, დოცენტად, პროფესორად.

1975 წლიდან იგი 30 წელზე მეტ ხანს ხელმძღვანელობდა მებაღეობის, მევენახეობისა და მეღვინეობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს. სწორედ, ამ პერიოდში დარგში მისი ხელმძღვანელობითა და თანმიმდევრული შემოქმედებითი შრომის შედეგად გამოყვანილია ვაზისა და ხეხილის 50-ზე მეტი ახალი სელექციური ჯიში: ქართული საადრეო, კოლხურა, ვარძია, რქაწითელი მუსკატური და სხვ, გამოვლენილია 30-ზე მეტი სამრეწველო ვაზის ჯიშის გაუმჯობესებული კლონი, გამოყვანილია 50-ზე მეტი ხეხილოვანი კულტურის ახალი ჯიში. დამუშავებულია ვაზისა და ხეხილის ნერგის წარმოების ახალი ტექნოლოგიები, ვენახისა და ხეხილის გაშენება-მოვლის მაღალინტენსიური ტექნოლოგიები და მობილური ტექნიკა, პერმანენტულად ხორციელდებოდა სამრეწველო ასორტიმენტის გაუმჯობესება-განახლება. მსოფლიოში ქართული ვაზის უმდიდრესი გენოფონდის დაცვა კი სწორედ მის სახელთან არის დაკავშირებული. ნოდარ ჩხარტიშვილის ხელმძღვანელობითა და უშუალო მონაწილეობით ინსტიტუტში დამუშავდა და 1998 წელს მიღებულ იქნა “საქართველოს კანონი ვაზისა და ღვინის შესახებ”, დამუშავდა ასევე დარგის განვითარების გრძელვადიანი კონცეფცია, შემუშავებულია ყურძნისა და ხილის გადამუშავების ადამიანის ჯანმრთელობისათვის უსაფრთხო ტექნოლოგიები. მის სახელს უკავშირდება 20-მდე დასახელების ადგილწარმოშობის ქართული ღვინოების წარმოების სამართლებრივი საფუძვლების განმსაზღვრელი პარამეტრები.

აკადემიკოს ნოდარ ჩხარტიშვილის მიერ შემუშავებული იქნა მებაღეობის, მევენახეობისა და მეღვინეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის განვითარების მასშტაბური კონცეფცია, რომელიც მისივე ხელმძღვანელობით წარმატებით განხორციელდა 2000-2003 წლებში მსოფლიო ბანკის მხარდაჭერითა და ფინანსური დახმარებით.

1998 წლიდან მნიშვნელოვანი სამუშაოები ჩაატარა ვაზის სარგავი მასალის წარმოების სფეროში, დაამუშავა ნამყენი ნერგის წარმოების ახალი ტექნოლოგიური მეთოდები და სქემები, რისთვისაც მან სახელმწიფო პრემია დაიმსახურა.

მისი თაოსნობითა და მცენარეთა გენოფონდის დაცვის საერთაშორისო ორგანიზაციის “იპგრის” მხარდაჭერით ვაშლიჯვრის ექსპერიმენტულ ბაზაზე 400-ზე მეტი ქართული ვაზის ჯიში იქნა თავმოყრილი. ქართული ვაზის 150 სახეობის ჯიში გაშენდა იტალიის საერთაშორისო კოლექციაში და 200-ზე მეტი დარეგისტრირდა საერთაშორისო კატალოგში.

2004 წელს იტალიაში მილანის უნივერსიტეტში დაბეჭდილ კაპიტალურ წიგნში “ვაზი და ადამიანი” პირველად გამოქვეყნდა რუკა, სადაც საქართველოს ტერიტორია აღიარებულია კულტურული ვაზის ფორმათა წარმოშობის პირველად კერად, საიდანაც იღებს სათავეს “ვაზის გზა” დასავლეთითა და აღმოსავლეთით. ამავე წიგნში დახასიათებული და ილუსტრირებულია 150 ქართული ენდემური ჯიში, რომლის ავტორიც გახლავთ ნოდარ ჩხარტიშვილი. იგივე წიგნი იტალიურ და ინგლისურ ენებზე გამოიცა 2009 წელს, ხოლო 2011 წელს მას და მის თანაავტორს მიენიჭა მევენახეობისა და მეღვინეობის საერთაშორისო ორგანიზაციის პრემია.

სამეცნიერო-კვლევითი მუშაობის პარალელურად აკადემიკოსი ნოდარ ჩხარტიშვილი დიდ ყურადღებას უთმობდა დარგისათვის ახალგაზრდა კადრების მომზადებას. მისი აღზრდილია არაერთი გამოჩენილი მეცნიერი და სპეციალისტი. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 30-ზე მეტი საკანდიდატო და სადოქტორო დისერტაცია. 2007 წლიდან 2020 წლამდე იგი გახლდათ იაკობ გოგებაშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სრული პროფესორი და ამავე უნივერსიტეტში აგრონომიული და სასურსათო ტექნოლოგიის სამეცნიერო ხარისხის მიმნიჭებელი საკვალიფიკაციო საბჭოს წევრი.

ამ და სხვა მრავალი მიღწევისათვის, ბატონი ნოდარი დაჯილდოვდა არაერთი პრემიითა და მედლით.

დარგში შეტანილი წვლილისთვის, 2014 წელს, პირადად საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ გადასცა საქართველოს ეკლესიის უმაღლესი ჯილდო - „წმინდა გიორგის ოქროს ორდენი“.

და ბოლოს, სწორედ აკადემიკოს ნოდარ ჩხარტიშვილის სახელს უკავშირდება - საგურამოში, პირველი სანეგრე მეურნეობის შექმნა, რომელიც 2000 წელს მის მიერ შემუშავებული დარგის განვითარების კონცეფციის ნაწილი გახლდათ.

კონცეფცია რეალობად იქცა: ქართველი მეცენატის, ბატონი ბიძინა ივანიშვილის ხელშეწყობითა და თანადგომით ჩაეყარა საფუძველი სანერგე მეურნეობას, რომელიც დღეს ჯიღაურას მრავაწლოვანი კულტურების ბაზის სახელითაა ცნობილი და გახლავთ საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სსიპ სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის შემადგენლობაში.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია გულითადად ულოცავს აკადემიკოს ნოდარ ჩხარტიშვილს - მეცნიერს, რომელმაც მთელი თავისი ცხოვრება ქართული ვაზის სიყვარულს, ეროვნული დარგის - მევენახეობა-მეღვინეობის მომავლისთვის შრომასა და ძიებას მიუძღვნა ამ საიუბილეო თარიღებს და უსურვებს ჯანმრთელობას, დღეგრძელობას, ნაყოფიერ სამეცნიერო-პედაგოგიურ და საზოგადოებრივ   საქმიანობას ჩვენი ქვეყნის საკეთილდღეოდ.

  სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორს, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანს, აკადემიკოს ლაშა დოლიძეს მომდინარე წლის 17 სექტემბერს დაბადებიდან 60 და სამეცნიერო მოღვაწეობიდან 30 წელი შეუსრულდა.

ბატონი ლაშა დოლიძე დაიბადა 1965 წლის 17 სექტემბერს ქალაქ თბილისში. 1982 წელს წარჩინებით დაამთავრა ქ. თბილისის მე-60 საშუალო სკოლა და იმავე წელს ჩაირიცხა საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის სატყეო-სამეურნეო ფაკულტეტზე. 1986 წელს ინსტიტუტის წარჩინებით დამთავრების შემდეგ, მას მიენიჭა სატყეო მეურნეობის ინჟინრის კვალიფიკაცია.

1987-2012 წწ. ბატონი ლაშა მუშაობდა ვასილ გულისაშვილის სახელობის სატყეო ინსტიტუტში, სადაც გაიარა გზა უფროსი ლაბორანტიდან, ტყის აღდგენისა და სატყეო მელიორაციის სამეცნიერო განყოფილების უფროსამდე (2006-2012 წწ.). 1993 წელს მან წარმატებით დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია და მიენიჭა სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი, ხოლო 2006 წელს სადოქტორო დისერტაციის დაცვის შემდეგ - სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხი.

2021 წელს ბატონი ლაშა დოლიძე არჩეული იქნა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილ წევრად (აკადემიკოსად).

აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე აქტიურად და ნაყოფიერად მონაწილეობს სხვადასხვა საერთაშორისო თუ ადგილობრივ პროექტებში და სამეცნიერო პროგრამებში: 2002-2003 წწ იყო საერთაშორისო ინოვაციური პროექტი: „თბილისი-ბაქო-ჯეიჰანი“-ს დამოუკიდებელი ეკოლოგიური ექსპერტი; არასამთავრობო ორგანიზაცია „მეტყევეთა საზოგადოების“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი და წევრი (2003 წ.); საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აგრარულ მეცნიერებათა პრობლემების სამეცნიერო საბჭოს სწავლული მდივანი (2002-2006 წწ.); საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის სახელმწიფო, საგრანტო პროექტების ხელმძღვანელი, შემსრულებელი (1989-2012 წ. წ.); სახელმწიფო ეროვნული სამეცნიერო ფონდის (სესფ 2011 წ.) საგრანტო პროექტის შემსრულებელი, საერთაშორისო ინოვაციური პროექტების: „ხელმისაწვდომობა, ეკოლოგიური გარემო“- ს (შვედეთი საქართველო, 2014-2016 წ.წ.) და პროექტის „Rotary Club-Tbilisi-Academia” (აშშ კალიფორნია, საქართველო, თბილისი, 2012-2014 წწ.) მენტორი, ეკოლოგიური ექსპერტი; საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის ბუნებრივი კატასტროფების სამეცნიერო პრობლემების შემსწავლელი კომისიის წევრი (2023 წლიდან).

ლაშა დოლიძეს მინიჭებული აქვს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის „ეროვნული კოორდინატორის“, ასევე სატყეო დარგის ექსპერტის წოდება (2016 წ.), მიღებული აქვს აკადემიის საპატიო სიგელი - „სატყეო დარგის განვითარებაში შეტანილი წვლილისათვის“ (2019 წ.).

აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აჭარის სამეცნიერო-საკონსულტაციო ცენტრის დაკვეთით 2020-2022 წწ. ბატონი ლაშას ხელმძღვანელობით, შესრულდა სამეცნიერო პროექტი „აგროსექტორის მდგრადი განვითარება“, ხოლო 2023 წლიდან იგი ხელმძღვანელობს ოთხწლიან სამეცნიერო პროექტს - „აგროსერვისის განვითარება რეგიონში“, ქვეპროგრამა: „ადგილობრივი მოსახლეობის და ფერმერთა შემოსავლების გაზრდის მიზნით მაღალმთიანი აჭარის ტყის შემქმნელ ძირითად ფორმაციებში გავრცელებული ზოგიერთი სამკურნალო მცენარის სასარგებლო თვისებები და მათი სამეურნეო გამოყენების რეკომენდაციების შემუშავება“.

აკადემიკოს ლაშა დოლიძის მონოგრაფია - „საქართველოში განვითარებული ტყის ხანძრები და ხანძარსაწინააღმდეგო უსაფრთხოების მეცნიერული საფუძვლები“ გახლავთ საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის მიერ 2023 წელს „ აგრარულ დარგში წლის საუკეთესო ფუნდამენტური, გამოყენებითი და საგანმანათლებლო ნაშრომის“ გამოსავლენად გამოცხადებულ კონკურსში გამარჯვებული ნაშრომი.

2023 წლის ივნისიდან აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე არჩეული იქნა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივნად და საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმის წევრად.

აკადემიკოს ლაშა დოლიძის სამეცნიერო კვლევები ძირითადად მოიცავს საქართველოს ტყის ეკოსისტემების შემქმნელი ძირითადი სახეობების (წიფლნარები, ნაძვნარები, სოჭნარები, ფიჭვნარები, მუხნარები და სხვა.) მიერ მეტად მნიშვნელოვანი: წყალმარეგულირებელი, წყალშენახვითი, ნიადაგდაცვითი, რეკრეაციული, სანიტარულ-ჰიგიენური, გამაჯანსაღებელი, სოციალურ-ეკოლოგიური, დაცვით-ეკოლოგიური ფუნქციების მდგრადობის შესწავლას; დეგრადირებული ტყის ეკოსისტემების აღდგენა-გაუმჯობესების, სატყეო სამეურნეო, სატყეო-სამელიორაციო ღონისძიებების, რეკომენდაციების შემუშავებას და ტყის ეკოსისტემებში მათ დანერგვას; აგრეთვე ტყის ეკოსისტემის დაცვას, მოვლა-აღდგენას, კვლავწარმოებას; საქართველოს სატყეო მეურნეობისა და მთლიანობაში სატყეო დარგის სტრუქტურული მოწყობის, ოპტიმიზაციის, მათში მართვისა და ეფექტური კონტროლის მექანიზმების დახვეწას; სატყეო პოლიტიკის ძირითადი პრინციპების მართებულად რეალიზებას, საკანონმდებლო ბაზის სრულყოფას, დაცვითი ტყის ზოლების აღდგენას და სხვ.

აკადემიკოს ლაშა დოლიძეს გამოქვეყნებული აქვს 100 - ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომი, რომლებიც გარდა ადგილობრივი, მაღალრეიტინგული შრომათა კრებულებისა, ციტირებული და გამოქვეყნებულია საერთაშორისო უცხოურ სამეცნიერო შრომათა კრებულებში და გამოცემებში.

ზემოაღნიშნულ პრობლემატიკას, ეკოსისტემების დაცვით-ეკოლოგიური ფუნქციების მდგრადობას ეძღვნება აკადემიკოს ლაშა დოლიძის მიერ მომზადებული და გამოცემული ოთხი მონოგრაფია, ასევე, შემუშავებული და საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის მიერ გამოცემული 6 რეკომენდაცია.

აკადემიკოს ლაშა დოლიძეს ჰყავს მეუღლე, ორი შვილი და ერთი შვილიშვილი.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია გულითადად ულოცავს წარმატებულ და აღიარებულ მეცნიერს, შესანიშნავ მამასა და ბაბუას, აკადემიკოს ლაშა დოლიძეს საიუბილეო თარიღებს, უსურვებს ჯანმრთელობას, ხანგრძლივ სიცოცხლეს, ნაყოფიერ შემოქმედებით, სამეცნიერო და საზოგადოებრივ საქმიანობას ჩვენი ქვეყნის საკეთილდღეოდ.

    საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის გივი მიქანაძის თავმჯდომარეობით, მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის 85 წლისთავისადმი შექმნილი კომისიის მორიგი სხდომა გაიმართა. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიიდან კომისიის მუშაობაში მონაწილეობდა აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გურამ ალექსიძე.

       სხდომის მონაწილეებმა ქვეყნის მასშტაბით საიუბილეო თარიღის აღნიშვნის მიზნით, საორგანიზაციო საკითხებზე იმსჯელეს. კერძოდ, ღონისძიებებში უმაღლესი საგანმანათლებლო და სამეცნიერო დაწესებულებების ჩართულობა და იუბილეს ჩატარების ვადები განიხილეს.

       გივი მიქანაძის განცხადებით, მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის საიუბილეო თარიღი თავისი მნიშვნელობით გრანდიოზულ აღნიშვნას იმსახურებს და მისასალმებელია, რომ სახელმწიფოსა და საზოგადოებრივი წრეების მხრიდან ინტერესი დიდია.

     აღსანიშნავია, რომ საქართველოს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი კობახიძის ინიციატივით, სპეციალური კომისია სწორედ იუბილეს აღსანიშნავად დამტკიცდა და მას განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრი ხელმძღვანელობს.

       კომისიის შემადგენლობაში შედიან მთავრობის, საპატრიარქოს, სამეცნიერო ინსტიტუტებისა და უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებების წარმომადგენლები.

       საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის დაარსებიდან 85 წლისთავისადმი მიძღვნილი საიუბილეო ღონისძიებების კონცეფცია ეფუძნება ისეთ პრინციპებს, როგორიცაა მეცნიერების ისტორიული როლის წარმოჩენა, გამორჩეული მეცნიერების წარდგენა, დაფასება, ახალგაზრდა მეცნიერების მოტივაციის გაზრდა, საერთაშორისო სამეცნიერო კავშირებისა და პარტნიორობის გაძლიერება.

       საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიას დაგეგმილი აქვს ღონისძიებები საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის 85 წლისთავთან დაკავშირებით. მათ შორის ერთობლივი სამეცნიერო კონფერენცია,        საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ყოველკვარტლური გაზეთი “მაცნე” მთლიანად მიეძღვნება საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის 85 წლისთავს. გარდა ამისა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში მოსმენილი იქნება საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრების საჯარო მოხსენებები.

 აკადემიკოსი ივერი ახალბედაშვილი - 70

  საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსს, ეკონომიკის დოქტორს, საქართველოს პარლამენტის სოფლის მეურნეობის კომიტეტის აპარატის უფროსს ივერი ახალბედაშვილს მიმდინარე წლის 28 აგვისტოს დაბადების 70 და სამეცნიერო - საზოგადოებრივი მოღვაწეობის 40 წელი შეუსრულდა.

  ივერი ახალბედაშვილი დაიბადა 1955 წლის 28 აგვისტოს ქ. თბილისში. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1973 წელს გორის რაონის სოფელ ბერშუეთის კოლმეურნეობაში, რიგით წევრად, შემდეგ ბრიგადის ხელმძღვანელად.

1980 წელს დაამთავრა საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის ეკონომიკა-ორგანიზაციის ფაკულტეტი, სპეციალობით - სოფლის მეურნეობის ეკონომიკა და ორგანიზაცია.
1977-1983 წწ. საქართველოს სოფლის მეურნეობის ეკონომიკისა და ორგანიზაციის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის უმცროსი მეცნიერ თანამშრომელია.
1983-1986 წწ. სწავლობდა სოფლის მეურნეობის ეკონომიკისა და ორგანიზაციის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დასწრებულ ასპირანტურაში ქ. მოსკოვში. იქვე დაიცვა დისერტაცია და მიენიჭა ეკონომიკურ მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი, რომელიც დღეისათვის გათანაბრებულია დოქტორის აკადემიურ ხარისხთან.
1986-1989 წწ. იყო საქართველოს აგროსამრეწველო კომპლექსის ეკონომიკისა და მართვის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტის ჯერ მთავარი მეცნიერ-თანამშრომელი, ხოლო შემდეგ სექტორის გამგე.
1989-1997 წწ საქართველოს აგრობიზნესის სასწავლო ინსტიტუტის სოფლის მეურნეობის ეკონომიკის კათედრის გამგე, ხოლო შემდეგ ამავე ინსტიტუტის რექტორი.
1997 წლიდან დღემდე მუშაობს საქართველოს პარლამენტის სოფლის მეურნეობის კომიტეტის აპარატში. მან გიარა გზა მოწვეული სპეციალისტიდან (წამყვანი სპეციალისტი, მთავარი სპეციალისტი) აპარატის უფროსამდე.
2019 წლიდან არის საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ი. ჟორდანიას სახელობის საწარმოო ძალებისა და ბუნებრივი რესურსების ცენტრის მოწვეული მეცნიერ თანამშრომელი.
აკადემიკოს ივერი ახალბედაშვილს გამოქვეყნებული აქვს რამდენიმე ათეული სამეცნიერო შრომა, მათ შორის სამი მონოგრაფია ერთი სახელმძღვანელო. არის მრავალი საერთაშორისო და ადგილობრივი სამეცნიერო ფორუმების და კონფერენციების მონაწილე.
იგი არის საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმის წევრი.
ბატონი ივერი არის შესანიშნავი მამა და ბაბუა.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია გულითადად ულოცავს ბატონ ივერი ახალბედაშვილს საიუბილეო თარიღებს. უსურვებს ჯანმრთელობას, დიდხანს სიცოცხლეს, მრავალ წარმატებას სამეცნიერო და საზოგადოებრივ საქმიანობაში ჩვენი ქვეყნის საკეთილდღეოდ.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია

აკადემიკოსი  ნუგზარ ბაღათურია - 80 

მიმდინარე წლის 22 აგვისტოს დაბადების 80 და სამეცნიერო-პედაგოგიური და საზოგადოებრივი მოღვაწეობის 55 წელი შეუსრულდა გამოჩენილ ქართველ მეცნიერს, ტექნიკის მეცნიერებათა დოქტორს, პროფესორს, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის კვების მრეწველობის ინსტიტუტის დირექტორს, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსს ნუგზარ ბაღათურიას.

ნუგზარ ბაღათურია დაიბადა აფხაზეთში, ქ. გუდაუთაში 1945 წლის 22 აგვისტოს მოსამსახურის ოჯახში. დედა - მორჩილაძე ქეთევანი გახლდათ ბავშვთა ექიმი, მამა - სამმართველოს უფროსი. 12 წლის იყო ბატონი ნუგზარი, როდესაც მამა გარდაეცვალა და მისი აღზრდა - განათლება ბებიამ და დედამ ითავეს.

1963 წელს დაამთავრა ქ. გუდაუთის პირველი (ქართული) საშუალო სკოლა და იმავე წელს ჩაირიცხა ქ. სოხუმში საქართველოს სუბტროპიკული მეურნეობის ინსტიტუტის ტექნოლოგიის ფაკულტეტზე. 1964-1967 წლებში გაიწვიეს სამხედრო სამსახურში, რომლის დასრულების შემდეგ, დაუბრუნდა მშობლიურ ინსტიტუტს. 1971 წელს მან წარჩინებით დაამთავრა ზემოაღნიშნული ინსტიტუტი. სახელმწიფო კომისიის თავჯდომარემ, იმ დროს საქართველოს კვების მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორმა, პროფესორმა ანდრო ნიჟარაძემ სადიპლომო ნაშრომის დაცვისას მოიწონა ბატონი ნუგზარის მოხსენება და თავისთან მიიწვია ინსტიტუტში სამუშაოდ. ბატონმა ანდრომ დიდი როლი შეასრულა ნუგზარ ბაღათურიას მეცნიერად ჩამოყალიბების საქმეში.

კვების მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტში სამეცნიერო საქმიანობისას ბატონ ნუგზარს დაკავებული ჰქონდა  განყოფილების გამგის, ინსტიტუტის დირექტორის, მოგვიანებით ინსტიტუტის ბაზაზე შექმნილი სამეცნიერო-საწარმოო გაერთიანების გენერალური დირექტორის თანამდებობები. 2011 წლიდან იგი არის საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის კვების მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორი.

1991 წელს ბატონი ნუგზარი არჩეულ იქნა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპოდენტად, ხოლო 1992 წლიდან ამ აკადემიის ნამდვილი წევრია. აკადემიის აღდგენის წლიდან დაკავებული ჰქონდა აკადემიის სოფლის მეურნეობის პროდუქტების შენახვისა და გადამუშავების სამეცნიერო განყოფილების აკადემიკოს-მდივნის თანამდებობა.

საქართველოს აგრარულ სფეროში ადრე არსებული 14 ინსტიტუტიდან მეცნიერებაში ჩატარებულ უხეირო რეფორმებს გადაურჩა მხოლოდ ერთი - საქართველოს კვების მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი, რომელიც დღესაც ემსახურება კვების მრეწველობის დარგების მეცნიერული უზრუნველყოფის საქმეს. ეს ბატონი ნ. ბაღათურიას და მისი კოლექტივის დამსახურებაა.

სხვადასხვა წლებში მისი სამეცნიერო საქმიანობის ძირითადი სფეროები იყო ღვინის, ალკოჰოლიანი და უალკოჰოლო სასმელების, ნატურალური საკვები დანამატების (ეთეროვანი ზეთები, არომატიზატორები) ქიმია, ტექნოლოგია და ექსპერტიზა. აღნიშნულ სფეროებში გამოქვეყნებული აქვს 430-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომი, ამათგან საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ 41 მონოგრაფია ქართულ, რუსულ და ინგლისურ ენებზე, არის 40-ზე მეტი გამოგონებისა და პატენტის ავტორი.

საკანდიდატო დისერტაცია დაიცვა ქ. კრასნოდარში 1979 წელს, სადოქტორო - 1989 წელს ქ. ლენინგრადში. სადოქტორო დისერტაცია სსრ კავშირის უმაღლესი საატესტაციო კომისიის მიერ აღიარებულ იქნა წლის საუკეთესო დისერტაციად, კვების მრეწველობაში სამრეწველო მასშტაბით დანერგილი სიახლეების დიდი სახალხო-სამეურნეო მნიშვნელობის გამო.

მეცნიერებაში შეტანილი წვლილიდან შეიძლება აღინიშნოს შემდეგი:

-         პირველად იქნა გამოკვლეული მცენარეული ნედლეულიდან ეთეროვანი ზეთების გამოხდის პროცესის მექანიზმი. თეორიული გამოკვლევის შედეგები საფუძვლად დაედო ეთეროვანი ზეთების წარმოების პრინციპულად ახალ, ინოვაციურ ტექნოლოგიებს;

-         პირველად იქნა გამოკვლეული ქართული ტიპის ღვინოების - კახურის, იმერულის - წარმოების მეცნიერული საფუძვლები. გამოკვლევის შედეგები საფუძვლად დაედო ყურძნის სამრეწველო გადამუშავების ახალ, ინოვაციურ კომპლექსურ ტექნოლოგიებს;

-         პირველად იქნა გამოკვლეული ყურძნის ქართული არყის - ჭაჭის წარმოების მეცნიერული საფუძვლები. გამოკვლევის შედეგებზე დაყრდნობით შემოთავაზებულია ქართული ბრენდის - ჭაჭის არყის წარმოების პრინციპულად ახალი ტექნოლოგია, რომელიც საშუალებას იძლევა ვაწარმოოთ ყურძნისეული წარმოშობის ალკოჰოლიანი სასმელი ჭაჭა. იგი ხარისხით აღემატება ფრანგულ კონიაკს. ახალი ტექნოლოგია შეტანილია საქართველოს კანონში „ვაზისა და ღვინის შესახებ“. ტექნოლოგიის ფართომასშტაბიანი დანერგვა მნიშვნელოვნად გაზრდის ქვეყნის საექსპორტო პოტენციალს.

-         ასევე გამოკვლეული და დანერგილი იქნა ღვინის, ალკოჰოლიანი სასმელებისა და ხილ-კენკროვანთა წვენების ნატურალობის დადგენის ფიზიკურ-ქიმიური კრიტერიუმები, რომლებიც დაინერგა სახელწიფო სტანდარტების სახით და გამოიყენება ექსპერტიზის პრაქტიკაში.

ინოვაციური ტექნოლოგიების შექმნისა და წარმოებაში დანერგვისათვის აკადემიკოს ნუგზარ ბაღათურიას მიღებული აქვს საქართველოს მინისტრთა საბჭოს პირველი პრემია (1982), ვერცხლის მედალი სსრ კავშირის სახალხო მეურნეობის მიღწევათა გამოფენაზე (1985), ორჯერ არის დაჯილდოებული საქართველოს ღირსების ორდენით 1999, 2013 წწ., საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ოქროს მედლით (2022).

ბატონმა ნუგზარმა და მისმა მეუღლემ ნუნუ გაჩეჩილაძემ ქვეყანას გაუზარდეს სამი ვაჟიშვილი. ამათგან უფროსმა - შოთიკო ბაღათურიამ დაამთავრა ჰარვარდის უნივერსიტეტის მაგისტრატურა და ამჟამად მოღვაწეობს ნიუ-იორკში, შუათანა ვაჟიშვილმა - გენადი ბაღათურიამ დაამთავრა გრენობლის უნივერსიტეტის მაგისტრატურა, ამჟამად გახლავთ ეკონომიკის დოქტორი და მოღვაწეობს სოფლის მეურნეობის სფეროში, საქართველოში ახალი, პერსპექტიული მცენარეების ინტროდუქციის მიმართულებით, იმავდროულად ეწევა სამეცნიერო საქმიანობას კვების მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტში. მას გვერდში უდგანან მეუღლე - ნინო კოპალიანი და შვილი - ნიკო ბაღათურია.

თავისი ცხოვრების მანძილზე ბატონ ნუგზარს არაერთი მძიმე დღის გადატანა მოუწია. დედა - ქეთევან ბაღათურია სეპარატისტებმა მოუკლეს ქ. გუდაუთაში, დაეღუპა უმცროსი ვაჟიშვილი ბექა ბაღათურია, ნაადრევად გარდაეცვალა მეუღლე. მიუხედავად   ამისა მან გამოძებნა საკუთარ თავში ძალები და დღესაც წარმატებით უძღვება სამეცნიერო საქმიანობას კვების მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორის თანამდებობაზე.

            ბატონი ნუგზარი გახლავთ შესანიშნავი მამა და ბაბუა.

            საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია გულითადად ულოცავს ბატონ ნუგზარს საიუბილეო თარიღებს. უსურვებს ჯანმრთელობას, დიდხანს სიცოცხლეს, მრავალ წარმატებას სამეცნიერო და საზოგადოებრივ საქმიანობაში ჩვენი ქვეყნის საკეთილდღეოდ.

         საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის და საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი ლევან ყანჩაველი დაიბადა 1900 წლის 21 აგვისტოს სოფელ ალავერდში ზესტაფონის რაიონი.

         1927 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საბუნებისმეტყველო ფაკულტეტი ბოტანიკის განხრით.

   1931-1976 წწ. იგი იყო თბილისის ბოტანიკური ბაღის მიკოლოგიისა და ფიტოპათოლოგიის ლაბორატორიის ბაზაზე დაარსებული მცენარეთა დაცვის ინსტიტუტის დირექტორი.

     1976 წლიდან ამავე ინსტიტუტის უფროსი მეცნიერ-თანამშრომელი. მისი მეცნიერული კვლევის უმთავრესი პრობლემები შეეხება საქართველოს მიკოფლორის პარაზიტულ წარმომადგენლებს. მანვე შეისწავლა საქართველოს მთიანი ზონის მარცვლეული კულტურების დაავადებანი და გავრცელების პირობები. გამოიკვლია ტყის ჯიშებისა და კულტურების სოკოვანი დაავადებანი და სხვ.

    აკადემიკოსი ლევან ყანჩაველი გახლდათ საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი და პირველი ვიცე-პრეზიდენტი (1957წ).

  მას 1962 წელს მიენიჭა საქართველოს მეცნიერების დანსახურებული მოღვაწის სახელი. დაჯილდოებულია საპატიო ნიშნის, ხალხთა მეგობრობის, შრომის წითელი დროშის და ლენინის (2) ორდენებით. იგი ავტორია ისეთი მნიშვნელოვანი სახელმძღაველოებისა როგორიცაა: სასოფლო-სამეურნეო ფიტოპათოლოგია. სახელმძღვანელო უმაღლესი სასწავლებლების ბიოლოგიის სპეციალობის სტუდენტებისათვის - თბილისი, განათლება, 1987. - 599გვ; ლიმონის ხმელა (მალსეკო) და მასთან ბრძოლა - თბილისი, საქ. სსრ მეცნიერებათა აკადადემიის გამომცემლობა, 1949. - 48გვ; სასოფლო-სამეურნეო კულტურების ავადმყოფობანი და მათთან ბრძოლა ნაწილი 2: ვაზი, ხეხილი, სუბტროპიკული და ბოსტნეული კულტურები, ტყის ჯიშები. - თბილისი, ტექნიკა და შრომა, 1945. - 353გვ; სასოფლო-სამეურნეო კულტურების ავადმყოფობანი და მათთან ბრძოლა. ნაწილი 1: მინდვრისა და ტექნიკური კულტურები. - თბილისი, სახელგამი, 1942. - 356გვ.; ფიტოპათოლოგია : მოკლე კურსი - ტფილისი, სახელგამის გამოცემა, 1931. – 305გვ.

აკადემიკოსი ლევან ყანჩაველი გარდაიცვალა 1987 წელს.

     საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის და საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი,  სოფლის მეურნეობის  მეცნიერებათა დოქტორი,  პროფესორი (1944), ნიადაგთმცოდნე, საქართველოს მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე (1961)  მიხეილ ნიკოლოზის - ძე საბაშვილი  დაიბადა 1900 წლის 7 აგვისტოს ქ. ბათუმში.

           1925 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო პოლიტექნიკური  ინსტიტუტის  აგრონომიული  ფაკულტეტი. 1930-1942 წლებში იგი გახლდათ სუბტროპიკული კულტურების საკავშირო სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტისა და საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის დოცენტი; 1936 წლიდან სხვადასხვა დროს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ნიადაგთმცოდნეობის, ხოლო შემდეგ ჰიდროლოგია-კლიმატოლოგიის და ნიადაგთმცოდნეობის კათედრის გამგე და პროფესორი; 1945-1958 წლებში საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ნიადაგთმცოდნეობის, აგროქიმიის და მელიორაციის ინსტიტუტის დირექტორი; 1963-1976 წლებში საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ბიოლოგიის განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი.

           აკადემიკოსი მიხეილ საბაშვილი იყო საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი და პირველი პრეზიდენტი (1957 – 1961 წ.წ.)

            მიხეილ საბაშვილმა შეისწავლა საქართველოს ნიადაგების გენეზისი, შედგენილობა-თვისებები, გავრცელება, კლასიფიკაცია, აგროსაწარმოო მაჩვენებლების თეორიული და პრაქტიკული საკითხები. მის მიერ და მისი ხელმძღვანელობით შედგენილია სხვადასხვა მასშტაბიანი ნიადაგური რუკები და სხვა.

სამეცნიერო-კვლევით მოღვაწეობასთან ერთად, მიხეილ საბაშვილი განუწყვეტლივ ეწეოდა პედაგოგიურ მუშაობას. მისი შრომები ფართოდ იყო გამოყენებული საბჭოთა მეურნეობებისა და კოლმეურნეობების, საირიგაციო და სამელიორაციო მშენებლობების დაპროექტების, სასოფლო-სამეურნეო კულტურებისათვის ახალი ფართობების ათვისებისა და გაუმჯობესების საქმეში. მისი ხელმძღვანელობით დიდი სამუშაოები იყო ჩატარებული სასუქებისა და ნიადაგთმცოდნეობის საკავშირო ინსტიტუტის საქართველოს ფილიალის მიერ 1932-1934 წლებში დასავლეთ საქართველოს სუბტროპიკული ზონის ნიადაგების გამოსაკვლევად, სოფლის მეურნეობის სპეციალიზაციის საკითხებთან დაკავში-რებით. 1937-1938 წლებში მისი ხელმძღვანელობით, ჩატარდა საქართველოს მარცვლეული კულტურების ჯიშთა გამოდცის ნიადაგების დაწვრილებითი შესწავლა-დახასიათება. 1940 წელს დეტალურად იქნა გამოკვლეული წალკის ქვაბულის ნიადაგები, რომლის შედეგები გაითვალისწინეს ამ წყალსაცავის მშენებლობის პროექტის შედგენისას. მეორე მსოფლიო ომის დროს დიდი მუშაობა გასწია სამხედრო რუკების შედგენაზე.

       აკადემიკოს მიხეილ საბაშვილის ხელმძღვანელობით შესწავლილი იქნა ყაზბეგის რაიონის ჩრდილო ნაწილის, სამგორის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილის, შირაქისა და ტარიბანის ველებისა და კახეთის ნათელი ტყეების ნიადაგები. არაერთი ნაშრომი მიეძღვნა საქართველოს მევენახეობის რაიონებისა და ვენახისათვის გამოსადეგი ნიადაგების მიმოხილვას. 1957 წელს შეადგინა საქართველოს ნიადაგების რუკა საშუალო სკოლებისათვის. მიხეილ საბაშვილი აქტიურ მონაწილეობას იღებდა ნიადაგთმცოდნეთა საერთაშორისო კონგრესების, საკავშირო ყრილობების, სიმპოზიუმების, კონფერენციებისა და სხვათა საქმიანობაში.

         დაჯილდოებულია 2 ლენინის ორდენით, 2 შრომის წითელი დროშის ორდენით, „საპატიო ნიშნის“ ორდენით და მედლებით.

მიხეილ ნიკოლოზის ძე საბაშვილი გარდაიცვალა 1979 წლის 9 ივლისს ქ. თბილისში.

მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის 85 წლისთავისადმი მიძღვნილი ღონისძიებების განსახორციელებლად კომისიის პირველი სხდომა გაიმართა

   მიმდინარე წლის 2 აგვისტოს საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტროში გაიმართა მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის 85 წლისთავისადმი მიძღვნილი ღონისძიებების განსახორციელებლად შექმნილი კომისიის პირველი სხდომა.

კომისიას, რომელიც საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ირაკლი კობახიძის ინიციატივით შეიქმნა, განათლების მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრი გივი მიქანაძე ხელმძღვანელობს.

როგორც გივი მიქანაძემ საუბრისას აღნიშნა, კომისია აქტიურად იმუშავებს, რათა ღირსეულად აღინიშნოს საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის 85 წლის იუბილე.

„ჩვენი მიზანია, დავაფასოთ ის უმნიშვნელოვანესი საქმიანობა, რომელსაც 85 წლის განმავლობაში მეცნიერებათაეროვნული აკადემია ეწეოდა. ვფიქრობთ, რომ ეს ეროვნულ დონეზეაღნიშვნას იმსახურებს. სწორედ ამიტომ, პრემიერ-მინისტრის დადგენილებით, შეიქმნაშესაბამისი კომისია – ახლა ჩვენ გვაქვს შესაძლებლობა, ვიმსჯელოთ სხვადასხვა საკითხზე, დავგეგმოთ თანმიმდევრული ნაბიჯები და შესაბამისი აქტივობები, რაც უზრუნველყოფს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის საიუბილეო თარიღის სათანადო აღნიშვნას.

ფართომასშტაბიანი ღონისძიებები, რომელიც როგორც თბილისში, ისე რეგიონებში გაიმართება, კიდევ ერთხელ გაუსვამს ხაზს მეცნიერების უმნიშვნელოვანეს როლს ჩვენი ქვეყნის განვითარებაში,“ – განაცხადა საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრმა.

შეხვედრაზე დამტკიცდა საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის დაარსებიდან 85 წლისთავისადმი მიძღვნილი საიუბილეო ღონისძიებების კონცეფცია, რომელიც ეფუძნება შემდეგ პრინციპებს:

• მეცნიერების ისტორიული როლის წარმოჩენა;
• გამორჩეული მეცნიერების წარდგენა და დაფასება;
• ახალგაზრდა მეცნიერების მოტივაციის ზრდა;
• საერთაშორისო სამეცნიერო კავშირებისა და პარტნიორობის გაძლიერება.

ამასთან, დაიგეგმა კომისიის საქმიანობის მომდევნო ეტაპები. კომისიის წევრები შეთანხმდნენ, რომ დეტალურ სამოქმედო გეგმას 1 თვის განმავლობაში შეიმუშავებენ, რაც გულისხმობს კონკრეტული ღონისძიებების ჩატარებას და მის ორგანიზებაზე პასუხისმგებელი ორგანიზაციის განსაზღვრას შესაბამის ვადებში.

სხდომას ესწრებოდნენ კომისიის თანათავმჯდომარე, საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის პრეზიდენტი, აკადემიკოსი როინ მეტრეველი, საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის მინისტრის მოადგილე ზვიად გაბისონია, ასევე, სხვადასხვა სახელმწიფო უწყების, საპატრიარქოს, სამეცნიერო ინსტიტუტებისა და უნივერსიტეტების წარმომადგენლები. საქართველოს სოფლის მეურეობის მეცნიერებათა აკადემიიდან კომისიის სხდომის მუშაობაში მონაწილეობას ღებულობდა აკადემიის პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გივი ჯაფარიძე.

            მიმდინარე წლის 31 ივლისს, მცხეთის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჯიღაურაში ჩატარდა სსიპ სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის მიერ ორგანიზებული კონფერენცია „ქართული ხორბლის ახალი რეალობა“.

         კონფერენციის მუშაობაში მონაწილეობას ღებულობდნენ: საქართველოს საკანონმდებლო და ადგილობრივი თვითმმართველობის, საქართველოს საპატრიარქოს, სამეცნიერო, სასწავლო, აკადემიური წრეების, საერთაშორისო ორგანიზაციების, სურსათისა და ჯანდაცვის სფეროს, ხორბლის, პურის მწარმოებელთა და ფერმერთა ასოციაციის წარმომადგენლები. საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიიდან კონფერენციას ესწრებოდნენ: აკადემიის პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გივი ჯაფარიძე, ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გურამ ალექციძე, პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე, აგრონომიულ მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი გოგოლა მარგველაშვილი, მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი თენგიზ ყურაშვილი, პრეზიდენტის თანაშემწე, პროფესორი თამაზ ბაციკაძე.

            ეროვნულიკონფერენციაზე წარმოდგენილი იყო ქართული ხორბლის უნიკალური თვისებების შესახებ უახლესი სამეცნიერო მტკიცებულებები, რაც უმნიშვნელოვანესია ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნების, აგრარული სექტორის მდგრადობის, საზოგადოებრივი ჯანდაცვის, ნუტრიციოლოგიის და სასურსათო უზრუნველყოფის კონტექსტში.

„ღონისძიება წარმოადგენს პლატფორმას დიალოგისთვის და ხაზს უსვამს, რომ ქართული ხორბლის სახეობებს და ჯიშებს აქვს პოტენციალი, გახდეს ერთ-ერთი საკვანძო პროდუქტი ჯანსაღი და მდგრადი კვების სისტემაში“ ,- აღნიშნა სოლომონ პავლიაშვილმა.

მინისტრის მოადგილემ მადლობა გადაუხადა კვლევების ჩატარების ინიციატორებს, ორგანიზატორებს და მასში ჩართულ ყველა მხარეს. როგორც სოლომონ პავლიაშვილმა აღნიშნა, კვლევები ქართული ხორბლისთვის ახალ შესაძლებლობებს აჩენს.

               კონფერენციის ფარგლებში, საჯარო გახდა იმ კვლევის შედეგები, რომელიც ქართული ხორბლის 5 ენდემური სახეობისა და 7 ადგილობრივი ჯიშის ნუტრიენტული შემცველობის ფართო სპექტრს ეხება. აღნიშნული კვლევები, რომლის ინიციატივა ეკატერინა ხვედელიძეს და ბიძინა ივანიშვილს ეკუთვნით, ავსტრიის თანამედროვე სამეცნიერო სტანდარტების შესაბამის წამყვან ლაბორატორიაში ჩატარდა; ფინანსური მხარდაჭერა საერთაშორისო საქველმოქმედო ფონდმა „ქართუ“ უზრუნველყო.

                საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიიდან კონფერენციაზე მოხსენებით გამოვიდა აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გურამ ალექსიძე. მან ფართოდ ისაუბრა ქართული ხორბლის გენეტიკურ თავისებურებებზე, ჯიშურ მრავალფეროვნებაზე, სელექციაში მათი გამოყენების მიზანშეწონილობასა და ახალი ჯიშების შექმნაში წამყვან პოზიციაზე. განსაკუთრებული ყურადღება გაამახვილა ქართული ხორბლის ენდემურ ჯიშებზე, რომლებსაც ხორბლის ახალი ჯიშებისა და ხაზების გამოყვანაში წარმატებით იყენებენ არამარტო ქართველი სელექციონერები, არამედ უცხოელი სპეციალისტებიც.

„ქართული ხორბალი, ქვეყნის მატერიალური მემკვიდრეობის ნაწილი, უმდიდრეს აგრონომიულ ღირებულებებზე დაფუძნებული ძირითადი სამიწათმოქმედო კულტურაა, რომლის წარმოშობის ისტორია მრავალ ათას წელს ითვლის. ქართული ენდემური სახეობები ხორბლის მსოფლიო ჯიშური მრავალფეროვნების საუკეთესო სასელექციო მასალას წარმოადგენენ. უახლესი ინტერდისციპლინური კვლევებით დასტურდება მათი უნიკალური ნუტრიციული ღირებულებები, როგორც ადამიანის ჯანმრთელობაზე ზრუნვის, სასურსათო უზრუნველყოფის და მდგრადი კვების სისტემების ძირითადი კომპონენტი. მიმდინარე კონფერენციაზე წარმოდგენილი სამეცნიერო მოხსენებები და საჯარო დისკუსიები ქართული ხორბლის უნიკალური თვისებების სხვადასხვა ასპექტს შეეხო და ქართული ხორბლის ახალი რეალობა დაადასტურა“, - აღნიშნა სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის დირექტორმა, პროფესორმა ლევან უჯმაჯურიძემ.

სამეცნიერო კონფერენცია „ქართული ხორბლის ახალი რეალობა“ საქართველოს პარლამენტის, საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, საქართველოს კულტურის სამინისტროს, საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტროს, საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის, საერთაშორისო საქველმოქმედო ფონდის „ქართუ“, გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO), ნუტრიციოლოგიისა და სურსათის მეცნიერებების ეროვნული ცენტრის მხარდაჭერით გაიმართა.

უმაღლესი საგანმანათლებლო და სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულებებისა და ფიზიკური პირების სამეცნიერო საქმიანობის 2024 წლის წლიური ანგარიშების შეფასების შედეგები

„საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის შესახებ“ მოქმედ კანონში მე-16¹ მუხლის „საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის სტატუსი, ფუნქციები, ამოცანები და წევრის ანაზღაურება“ მე-2 პუნქტში აღნიშნულია, რომ აკადემია „იხილავს და აფასებს აგრარული პროფილის სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულებების (მათი სამართლებრივი ფორმის მიუხედავად) საქმიანობის ამსახველ წლიურ ანგარიშებსა და დასრულებულ სამეცნიერო-კვლევით სამუშაოებს, რისთვისაც უფლებამოსილია ამ ორგანიზაციებისგან თავისი კომპეტენციის ფარგლებში  გამოითხოვოს დამატებითი საჭირო ინფორმაცია და შეფასებები აცნობოს ამავე ორგანიზაციებს, ხოლო სათანადო რეკომენდაციები – დაინტერესებულ სამთავრობო უწყებებს“.

წინა წლებში აკადემიის მიერ უმაღლესი საგანმანათლებლო და სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულებების სამეცნიერო საქმიანობის წლიური ანგარიშების შეფასება/ რეცენზირება ხდებოდა მხოლოდ ხარისხობრივად.   მიმდინარე წლის 18 მარტს აკადემიის პეზიდიუმის 2025 წლის 27 თებერვლის №2 სხდომის დადგენილების საფუძველზე, აკადემიის პრეზიდენტის, აკადემიკოს გივი ჯაფარიძის მიერ ხელმოწერილი იქნა უმაღლესი საგანმანათლებლო და სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულებების და ფიზიკური პირების სამეცნიერო საქმიანობის წლიური ანგარიშებისა და დასრულებული სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოების შეფასების ჩატარების ახალი დებულება, რომლის თანახმად შეფასება ხორციელდება რაოდენობრივი მაჩვენებლების გამოყენებით. ამ დებულების შესაბამისად 28 მარტს სარეცენზიო მასალა დაეგზავნათ თითოეული სამეცნიერო/სასწავლო ერთეულისათვის გამოყოფილ ორ-ორ შემფასებელს.

ახალი დებულებით ჩატარდა შვიდი უნივერსიტეტის 18 სამეცნიერო/სასწავლო ერთეულის შეფასება, მ.შ. 11 შეფასება - ორ-ორი შემფასებლის მიერ. იმ შემთხვევაში, როდესაც ქულებში განსხვავება 8-ს აღემატებოდა, დამატებით ხდებოდა მესამე შემფასებლის გამოყოფა. ანალიზის ჩასატარებლად, აგრეთვე შემოსული წინადადებებისა და შენიშვნების განსახილველად აკადემიის პრეზიდიუმის სხდომაზე დამტკიცდა სამუშაო ჯგუფი შემდეგი შემადგენლობით: საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსები: რ. ასათიანი, ა. დიდებულიძე, ლ. დოლიძე, პროფესორი თ. ბაციკაძე და დოქტორი თ. ეპიტაშვილი. სწორედ ჯგუფის წევრთა მიერ 6 შემთხვევისთვის ჩატარდა დამატებითი რეცენზირება.

კვლევით/სასწავლო ერთეულებს შორის უმაღლესი შეფასება დაიმსახურა ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფიტოპათოლოგიისა და ბიომრავალფეროვნების ინსტიტუტის კოლხეთის ტორფნარებისა და წყლის ეკოსისტემების კონსერვაციის განყოფილებამ; შეფასება „კარგი“ - იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აგრარულ, საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა და ტექნოლოგიების და ქუთაისის აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტის აგრარული ფაკულტეტის სუბტროპიკული კულტურების პროდუქტთა ტექნოლოგიის დეპარტამენტებმა, ასევე სამცხე-ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ინჟინერიის აგრარულ და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებათა ფაკულტეტმა. სამწუხაროდ, ორმა ერთეულმა ვერ მიიღო დადებითი შეფასება.

რაც შეეხება საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, სსიპ სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის 19 სამეცნიერო ერთეულის 2024 წლის ანგარიშებს, ისინი შეფასდა ახალი დებულების მიღებამდე გაცილებით ადრე, ანუ ძველი დებულების შესაბამისად. აღნიშნული სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის ერთმა ერთეულმა (ბიოაგროწარმოების განყოფილება) მიიღო უმაღლესი შეფასება, ხუთმა - კარგი, თორმეტმა - დადებითი, ხოლო ერთი ერთეულის შეფასება ვერ ჩატარდა.

აღსანიშნავია, რომ ზემოაღნიშნული უმაღლესი საგანმანათლებლო და სამეცნიერო-კვლევითი დაწესებულებების სამეცნიერო საქმიანობის შეფასებაში მონაწილეობა მიიღი საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის 16 წევრმა და სტიპენდიატმა, აგრეთვე აგრარული მიმართულების 11 წამყვანმა მეცნიერმა.