ბიოლოგიური მრავალფეროვნების საერთაშორისო დღე - ყოველწლიური ღონისძიებაა, რომელიც 22 მაისს აღინიშნება. ამ დღეს მსოფლიოს გარშემო იმართება გარემოს დაცვის მხარდასაჭერი ღონისძიებები. ამ მხრივ არც საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაა გამონაკლისი. წელსაც აკადემიის სხდომათა დარბაზში გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების ორგანიზებით გაიმართა ბიოლოგიური მრავალფეროვნების საერთაშორისო დღისადმი მიძღვნილი თემატური სხდომა.

სხდომას ესწრებოდნენ გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანი, აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე, აკადემიის მთავარი აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე, აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, ს/მ დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი, აკადემიის სტიპენდიატი: სოფლის მეურნეობის დოქტორი ზვიად ტიგინაშვილი, ვ. გულისაშვილის სატყეო ინსტიტუტის დირექტორის მ/შ, სატყეო საქმის დოქტორი გიორგი ქავთარაძე, აკადემიის აპარატის მუშაკები და მოწვეული სტუმრები: საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის აგრარული მეცნიერებებისა და ბიოსისტემების ინჟინერინგის ფაკულტეტის სტუდენტები.

თემატური სხდომა გახსნა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანმა, აკადემიკოსმა ლაშა დოლიძემ. მოკლე მისალმების შემდეგ, მან წარმოადგინა მოხსენება თემაზე: „საქართველოს ტყის ეკოსისტემების ბიომრავალფეროვნება’’. მომხსენებელმა მსმენელთა ყურადღება გაამახვილა საქართველოს ტყის ეკოსისტემების მრავალფეროვნებაზე. იმაზე, რომ ისინი ერთმანეთისაგან განსხვავდებინ: გენეზისით, ტიპით, კორომის შემადგენლობით, ვერტიკალური და ჰორიზონტალური აღნაგობით, სიხშირით და სხვ. საქართველოს ტყის ეკოსისტემები რელიეფური პირობების მიხედვით მთისა და ბარის ტყეებად იყოფა. მთის ტყეებს უკავიათ ტყით დაფარული მთელი ფართობის 98 %, ხოლო ბარის ტყეებს - 2 %, რომლებიც ძირითადად კოლხეთის დაბლობზე და აგრეთვე მდინარეების: მტკვარის, ალაზანის, იორის, ხრამის და სხვა დინებების ქვემო დელტების მიდამოებში განეფინებიან.

„საქართველოს ტყის ეკოსისტემების ბიოლოგიური მრავალფეროვნების ძირითადი ფაქტორია გეოგრაფიული ლანდშაფტების არაერთგვაროვნება. საქართველოს ლანდშაფტის ფიზიკურ - გეოგრაფიული ნაირგვარობა ხელს უწყობს მეტად განსხვავებული მეტყევეობითი და ბიოლოგიურ-ეკოლოგიური თავისებურებების მქონე მცენარეული სახეობების ზრდა-განვითარებას.

საქართველოს ტყის ეკოსისტემებში, დღევანდლამდე არიან წარმოდგენილნი ისეთი რელიქტური სახეობები, რომლებიც ჯერ კიდევ მიოცენის და პლიოცენის ხანაში იყვნენ წარმოდგენილნი, მათ შორისაა: პონტოური მუხა, პონტოური შქერი, მედვედევის არყი, კავკასიური მოცვი, წყავი და სხვ.

სიმაღლის მიხედვით ველურად მოზარდი 153 სახეობიდან, მაღალტანიანი (25 მეტრზე მეტი) 51 - სახეობის ხეა, რომელთა შორის აღსანიშნავია: კავკასიის სოჭი (იზრდება 70 მეტრ სიმაღლემდე), აღმოსავლეთის ნაძვი (იზრდება 40 – 50 მ. სიმაღლემდე), აღმოსავლეთის წიფელი (იზრდება 40 – 45 მ. სიმაღლემდე); საშუალო სიმაღლისაა (8 - დან 24 მ. -მდე) 56 სახეობის ხე, მათ შორის აღსანიშნავია: მაღალმთის ნეკერჩხალი, კოლხური ბზა, კავკასიური აკაკი და სხვ; დაბალტანიანია (7 მეტრი და ნაკლები) 46 სახეობის ხე, ასეთებს მიეკუთვნებიან: ღვია, ხეჭრელი, ფშატი, ზღმარტლი და სხვ“- აღნიშნა მომხსენებელმა.

აკადემიკოსი ლ. დოლიძემ თავის მოხსენებაში ასევე განიხილა საქართველოს ტყეების სახეობრივი შემადგენლობა, ხაზი გაუსვა მის მრავალფეროვნებას. ტყეში ველურად იზრდება 400-მდე სხვადასხვა სახეობის ხე და ბუჩქი. ქვეყნის დენდროფლორის დიდი მრავალფეროვნების მაჩვენებელია ენდემურ მერქნიან მცენარეთა სიმრავლე, რომელთა შორის 61 სახეობა საქართველოს ენდემია, ხოლო მთლიანად კავკასიის - 43 სახეობა.

საქართველოს ტყეების ბიოეკოლოგიურ მრავალფეროვნებაზე, ტყის ეკოსისტემათა ნაირგვარობასა და რთულ სტრუქტურაზე მიუთითებს, როგორც წმინდა, ასევე შერეული შემადგენლობის კორომების არსებობა. 

მომხსენებელმა ასევე ისაუბრა ქვეყნის ტყის მრავალფეროვან ფორმაციათა შესახებაც, მ. შ.: აღმოსავლეთის წიფლის, ქართული მუხის, სოსნოვსკის ფიჭვის, კავკასიის სოჭის, აღმოსავლეთის ნაძვის, ჩვეულებრივი წაბლის და სხვ. ფორმაციებზე, რომლებიც ბუნების უნიკალური, განუმეორებელი ქმნილებებია. აღნიშნულთან დაკავშირებით ბატონმა ლ. დოლიძემ გაიხსენა ვაჟა-ფშაველა უკვდავი სტრიქონები, რომლებიც მგოსანმა ქართულ ტყეებს მიუძღვნა: „შენ გენაცვალე ტყევ დაბურულო, ჩემო სიცოცხლევ, სულო და გულო“.

აკადემიკოსმა ლ. დოლიძემ განიხილა საქართველოს ნაკრძალები და დაცული ტერიტორიებიც, როგორც ბიომრავალფეროვნების უნიკალური ნიმუშები. ხაზი გაუსვა ქვეყანის ტყეების ნიადაგდაცვით, წყალმარეგულირებელ, კლიმატმარეგულირებელ, რეკრეაციულ, სანიტარულ-ჰიგიენურ და სხვა სახის დაცვით-ეკოლოგიურ ფუნქციებს, ისაუბრა ჯერ კიდევ შემორჩენილ ხელუხლებელ ანუ პირველქმნილ ტყეებზე, რომელთა არსებობა ყოველმხრივ არის საყურადღებო, რადგან მათში მიმდინარე რთული და ასევე ყოველმხრივ უნიკალური ბუნებრივი ბიოლოგიური პროცესების ღრმა ცოდნა მომავალში საქართველოს დეგრადირებული ტყეების აღდგენის საფუძველი გახდება. ამით კი ხელი შეეწყობა საქართველოს ტყის ეკოსისტემებისა და ზოგადად სატყეო - სამეურნეო საქმიანობის ინტეგრირებულად წარმართვის სისტემის სრულფასოვნად ფუნქციონირებას არა მხოლოდ ჩვენს ქვეყანაში, არამედ მთელ კავკასიაშიც, რადგან საქართველოს ტყეები აღნიშნული რეგიონის ტყის ერთიანი ეკოსისტემების ორგანული და განუყოფელი ნაწილია.

მომხსენებელი ასევე შეეხო კლიმატის გლობალური ცვლილებით გამოწვეულ პრობლემებსაც და იქვე განმარტა, რომ კაცობრიობის არსებობის ერთ-ერთი საიმედო გარანტი პლანეტაზე არსებული ტყე-მცენარეულობაა, რომელიც თავისი უნიკალური კლიმატ-მარეგულირებელი პოტენციალით, ყოველთვის აზომიერებდა დედამიწის ბინადარ ცოცხალ ორგანიზმებზე მოქმედი კლიმატური ფაქტორების მავნე ზეგავლენას. ამ მხრივ ბიოლოგიური მდგრადობითა და მაღალი რეზისტენტობით, ძლიერი გენეტიკური საწყისის გამო, სწორედ პირველქმნილი ტყეები ხასიათდებიან, რომლითაც ევროპაში საქართველო ერთ-ერთი გამორჩეული ქვეყანაა. სწორედ ეს განაპირობებს ევროპის ქვეყნების მზარდ ინტერესს ჩვენი ტყეების მიმართ, რადგან მათი ტყეების დიდი პროცენტი, რომელიც კულტივირებული და ძირითადად კომერციული დანიშნულებისაა - დაბალი რეზისტენტობის, რეპროდუქციის დაბალი უნარისა და დაცვითი ფუნქციის არასრულყოფილების გამო, ხშირად თავად ხდება დასაცავი კლიმატის გლობალური ცვლილების მავნე ზემოქმედებისაგან.

მოხსენების შემდეგ გაიმართა დისკუსია კითხვა - პასუხის რეჟიმში. დამსწრე საზოგადოების მხრიდან დაისვა არაერთი შეკითხვა, რომელზეც მომხსენებელმა ამომწურავი პასუხები გასცა.

თემატური სხდომა შეაჯამა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანმა, აკადემიკოსმა ლაშა დოლიძემ. მან მადლობა გადაუხადა დამსწრე საზოგადოებას, მობრძანებისათვის და სხდომის მუშაობაში აქტიური ჩართულობისათვის. აღნიშნა, რომ მსგავსი შეხვედრები ხელს უწყობს საქართველოს ტყეებთან დაკავშირებული გამოწვევების განხილვა-გადაწყვეტას.

სხდომის შემდეგ მოწვეულმა სტუმრებმა დაათვალიერეს აკადემიის მუზეუმი და საინფორმაციო ცენტრი.

2025 წლის 21 მაისს კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტში გაიმართა სამართლის დოქტორის, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის პროფესორის გია მეფარიშვილის და პრაქტიკოსი იურისტის, ბიზნეს სამართლის მაგისტრის ნატო ტაბუცაძის წიგნის „ვაზისა და ღვინის სამართალი“- ს პრეზენტაცია. 

პრეზენტაციას ესწრებოდნენ: ბიზნეს სამართლის მაგისტრი ნატო ტაბუცაძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის უფროსი ანა წივწივაძე, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანი, აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე, კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის სამართლის ფაკულტეტის პროფესორ - მასწავლებლები, სტუდენტები, მოწვეული სტუმრები. 

წიგნის „ვაზისა და ღვინის სამართალი“ - ს ავტორმა ბიზნეს სამართლის მაგისტრმა ნატო ტაბუცაძემ დაწვრილებით მიმოიხილა გამოცემის სამუშაო პროცესსა და შინაარსობრივ დეტალებზე. ავტორმა აღნიშნა, რომ ნაშრომი, რომელიც კავკასიის საერთაშორისო უნივერსიტეტის სამართლის ფაკულტეტის ბაზაზე გამოიცა ეძღვნება ღვინის ინდუსტრიის ფრანგულ, ევროპულ და ქართულ სამართლებრივ რეგულაციებს, რომლებიც ვრცელდება მევენახეობისა და მეღვინეობის მთელ ციკლზე: ვაზის განაშენიანებიდან პროდუქციის რეალიზაციამდე.

ავტორმა აღნიშნა, რომ წიგნში განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ღვინის სექტორში დასაქმებული პროფესიონალებისა და მომხმარებლების სამართლებრივი ინტერესების დაცვას. ნაშრომში გამოყენებულია შედარებითი სამართლის პრინციპები. გამოცემა თანაბრად საინტერესოა როგორც ვაზისა და ღვინის სფეროს წარმომადგენლებისთვის, ისე მოქმედი და მომავალი იურისტებისთვის.

           პრეზენტაციის დასრულების შემდეგ გაიმართა აქტიური და მეტად საინტერესო დისკუსია კითხვა - პასუხის რეჟიმში. ავტორმა ამომწურავი პასუხი გასცა თითოეული მსმენელის მიერ დასმულ შეკითხვებს.

დასასრულს, ქალბატონმა ნატომ მადლობა გადაუხადა დამსწრე საზოგადოებას მისი ნაშრომისადმი ინტერესის გამოჩენისა და კეთილი სურვილებისათვის.

              ფუტკრის მსოფლიო დღე - საერთაშორისო დღესასწაულია. იგი 20 მაისს, თანამედროვე მეფუტკრეობის ფუძემდებლის ანტონ იანშის დაბადების დღეს აღინიშნება. ამ დღეს მთელი მსოფლიო კიდევ ერთხელ პატივს მიაგებს ამ უნიკალურ მწერს, რომელიც არამარტო ძვირფას პროდუქტებს (თაფლს, ფუტკრის რძე, შხამს, დინდგელს, და სხვ.) იძლევა, არამედ უდიდეს როლს თამაშობს მცენარეთა დამტვერვაში.

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში ყოველწლიურად აღინიშნება ეს ღირსშესანიშნავი თარიღი. წელსაც, 20 მაისს აკადემიის მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების ორგანიზებით ჩატარდა ფუტკრის მსოფლიო დღისადმი მიძღვნილი მრგვალი მაგიდა.

მრგვალ მაგიდას ესწრებოდნენ: აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე, მთავარი აკადემიკოს მდივანი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე, აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი, მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი თენგიზ ყურაშვილი, ამავე განყოფილების სწავლული მდივანი, დოქტორი ზურაბ მაკარაძე, აკადემიკოსი ჯ. გუგუშვილი, საინფორმაციო ცენტრის ხელმძღვანელი ქეთევან ჭიპაშვილი, აკადემიის მეფუტკრეობის მიმართულების კოორდინატორი, დოქტორი მ. ფეიქრიშვილი, საქართველოს პროფესიონალ მეფუტკრეთა ასოციაციის პრეზიდენტი თეიმურაზ ღოღობერიძე, საქართველოს მეფუტკრეთა კავშირის პრეზიდენტი რამაზ თავართქილაძე და ამავე კავშირის იურისტი, შპს „ახალი ტექნიკის“ ლაბორატორიის დირექტორი შალვა ნადირაშვილი, ადამიანის ჰარმონიული განვითარების ხელშემწყობი საზოგადოების „ეიჩ ენდ ზეტის“ დირექტორი წოვინარ ნაზაროვა, პრაქტიკოსი მეფუტკრეები: გიორგი ლომიძე და გიორგი მერაბიშვილი, ასევე აპარატის თანამშრომლები და საქართველოს აგრარული უნივერსიტეტის სტუდენტები.

მრგვალი მაგიდა გახსნა მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანმა. მან მოკლედ მიმოიხილა საქართველოში მეფუტკრეობის განვითარების ისტორია, ისაუბრა აღნიშნული დარგის ადგილზე და მნიშვნელობაზე ქართველი კაცის ყოფაში, ყურადღება გაამახვილა ადამიანის ჯანმრთელობისათვის ფუტკრისა და ფუტკრის პროდუქტების მნიშვნელობაზე. შემდეგ ბატონმა თენგიზმა აუდიტორიას გააცნო მრგვალი მაგიდის დღის წესრიგი, რომლის შესამამისად წარიმართა მუშაობა: 1.ტრიპილელაფსოზის დიაგნოსტიკისა და მკურნალობის რამდენიმე მეთოდი. მომხსენებელი: საქართველოს პროფესიონალ მეფუტკრეთა ასოციაციის პრეზიდენტი თეიმურაზ ღოღობერიძე; 2.საქართველოში მეფუტკრეთა კავშირის როლი ქვეყანაში მეფუტკრეობის დარგის აღორძინების მიმართულებით. მომხსენებელი: საქართველოს მეფუტკრეთა კავშირის პრეზიდენტი რამაზ თავართქილაძე; 3. საქართველოში მეფუტკრეობის განვითარების ეროვნული სამოქმედო გეგმის მომზადება და შემუშავება (სტრატეგიული ხედვა, კვლევა, დაგეგმვა). მომხსენებელი: ადამიანის ჰარმონიული განვითარების ხელშემწყობი საზოგადოების „ეიჩ ენდ ზეტის“ დირექტორი წოვინარ ნაზაროვა.

მრგვალ მაგიდაზე დამსწრე საზოგადოებას მისასალმებელი სიტყვით მიმართა აკადემიის მეფუტკრეობის მიმართულების კოორდინატორმა, სოფლის მეურნეობის დოქტორმა მაია ფეიქრიშვილმა. მან ხაზი გაუსვა ქვეყანაში გავრცელებული ქართული ფუტკრის პოპულაციების მნიშვნელობას. იმას რომ აუცილებელია მათი დაცვა სხვა ჯიშის ფუტკრებთან აღრევისაგან. ამ მხრივ საჭიროა გარკვეული მუშაობის ჩატარება ქართველ მეფუტკრეებთან და დარგით დაინტერესებულ პირებთან, რადგან აღნიშნული წინგადადგმული ნაბიჯი იქნება ქვეყანაში ბიომრავალფეროვნების შენარჩუნების მიმართულებით. დოქტორი მ. ფეიქრიშვილი ასევე შეეხო დარგში არსებულ პრობლემებს, ისაუბრა მათი გადაჭრის გზებზე. თავისი გამოსვლის დასასრულს ქალბატონმა მაიამ დარბაზში მყოფ მსმენელებს წარმატება და წინსვლა უსურვა თავ-თავიანთ საქმიანობაში.

საქართველოს პროფესიონალ მეფუტკრეთა ასოციაციის პრეზიდენტმა თეიმურაზ ღოღობერიძემ მსმენელთა ყურადღება შეაჩერა უკანასკნელ პერიოდში ქვეყანაში გავრცელებულ ფუტკრის საშიშ დაავადებაზე-ტროპილელაფსოსზე. დაავადების გამომწვევია ტკიპი ტროპილელაფსი, რომელიც ფუტკრისთვის მომაკვდინებელი პარაზიტია. იგი იკვებება და მრავლდება ფუტკრის ლარვებსა და ჭუპრზე. დაავადება სწრაფად ვრცელდება და ფუტკრის ოჯახის მიუხედაობამ შეიძლება 3-4 თვეში სრულად გაანადგუროს ფუტკარი. აღინიშნა, რომ დაავადების ადრეული ფორმის გამოვლენა რთულია, რადგან უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. გარდა ამისა აღნიშნული ტკიპი მეტად მცირერ ზომისაა, სწრაფად მოძრაობს ფიჭაზე და შესაბამისად მისი დაფიქსირება გართულებულია. საფუტკრეებს შორის პარაზიტი ტკიპის გავრცელებას აჩქარებს დაავადებული ოჯახის გადაადგილება: მთაბარობა, რეალიზაცია და ა.შ., ასევე სხვა ბევრი ფაქტორიც. ბატონმა თეიმურაზმა შემოიტანა წინადადება ტროპილელაფსოზის სიმწვავის გამოსახატავად შემოტანილი იქნეს 4 გრადაცია: სუსტი, მცირე, საშუალო, ძლიერი, რათა გაადვილდეს ამ დაავადებასთან ბრძოლა. პროცენტულად წარმოდგენილი გრადაცია შეიძლება დაკავშირდეს გადაბეჭდილი ბარტყიანი ფიჭიდან, მისი გახვრეტის შემდეგ ამოსული ტკიპების რაოდენობასთან შემდეგნაირად: სუსტს შეესაბამება დასნებოვნებული ბარტყი 10%-ის ოდენობით, მცირეს - დასნებოვნებული ბარტყი 30%-ის ოდენობით, საშუალოს - 50%-ის, ხოლო ძლიერს - 70%-ის და მეტი ოდენობით. ბატონი თეიმურაზი თავის მოხსენებაში ასევე შეეხო ტროპილელაფსოზის საწინააღმდეგო პრეპარატებსაც, რომელთა შორის გამოყო: ჭიანჭველმჟავა, აპისტანი, ფლუვაროლი და სხვ.

საქართველოს მეფუტკრეთა კავშირის პრეზიდენტი რამაზ თავართქილაძე აუდიტორიის წინაშე წარსდგა მოხსენებით: „საქართველოში მეფუტკრეთა კავშირის როლი ქვეყანაში მეფუტკრეობის დარგის აღორძინების მიმართულებით“. მომხსენებელმა ისაუბრა მეფუტკრეთა კავშირის შექმნის ისტორიაზე, მის მნიშვნელობაზე, არსებულ მდგომარეობასა და პერსპექტივებზე, იგი ასევე შეეხო იმ საქმიანობას, რომელსაც აღნიშნული კავშირი ეწევა ქვეყანაში მეფუტკრეობის დარგის პოპულარიზაციისა და შემდგომი განვითარებისათვის.

საქართველოში მეფუტკრეობის განვითარების ეროვნული სამოქმედო გეგმის მომზადებასა და შემუშავებასთან დაკავშირებით თავისი ხედვები წარმოადგინა ადამიანის ჰარმონიული განვითარების ხელშემწყობი საზოგადოების „ეიჩ ენდ ზეტის“ დირექტორმა წოვინარ ნაზაროვამ. მან სქემატურად წარმოადგინა ყველა ის რგოლი და პოზიცია რომელიც მეფუტკრეობის განვითარების ეროვნულ სამოქმედო გეგმასთანაა დაკავშირებული.

აღსანიშნავია, რომ თითოეული საკითხის ირგვლივ დაისვა არაერთი შეკითხვა, მომხსენებლებსა და მსმენელებს შორის წარმოდგენილი თემების ირგვლივ ადგილი ჰქონდა აზრთა გაცვლა-გამოცვლას.

შპს „ახალი ტექნიკის“ ლაბორატორიის დირექტორი შალვა ნადირაშვილი დამსწრე საზოგადოებას ესაუბრა მსოფლიო ბაზარზე ფუტკრის შხამზე მოთხოვნის შესახებ. აღინიშნა, რომ დღეს ქვეყანაში მნიშვნელოვნად შემცირდა ფუტკრის შხამის წარმოება, არაადა მასზე მოთხოვნა საკმაოდ დიდია. ყურადსაღებია ისიც, რომ ფუტკრის შხამი საკმაოდ ძვირადღირებული პროდუქტია და მისი წარმოებით მეფუტკრეებს მნიშვნელოვნად გაეზრდებათ შემოსავალი.

მრგვალი მაგიდის მუშაობა შეაჯამა აკადემიის მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანმა, აკადემიკოსმა თენგიზ ყურაშვილმა. მან მადლობა გადაუხადა დამსწრე საზოგადოებას მრგვალ მაგიდაზე დასწრებისათვის და მის მუშაობაში აქტიური მონაწილეობის მიღებისათვის.

„საქართველოში ტყის სექტორის რეფორმის განხორციელების მხარდაჭერის“ პროექტის (ECO. GEORGIA) ფარგლებში შემუშავებული კონცეფციის: ‘’საზოგადოების გაუმჯობესებული მონაწილეობა საქართველოში ტყის მართვის დაგეგმვასა და განხორციელებაში’’ (IPPA) სამუშაო შეხვედრა

        2025 წლის 15 მაისს თბილისში სასტუმრო ‘’Radisson blu Iveria’’ - ში გაიმართა ‘’საქართველოში ტყის სექტორის რეფორმის განხორციელების მხარდაჭერის’’ პროექტის (ECO GEORGIA) ფარგლებში შემუშავებული კონცეფციის: ‘’საზოგადოების გაუმჯობესებული მონაწილეობა საქართველოში ტყის მართვის დაგეგმვასა და განხორციელებაში’’ სამუშაო შეხვედრა.

       შეხვედრას ესწრებოდნენ: გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სსიპ ეროვნული სატყეო სააგენტოს უფროსის მოადგილე ნათია იორდანიშვილი, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანი, აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ტყის პოლიტიკის სამმართველოს უფროსი პაპუნა კაპანაძე, CENN პროექტის მენეჯერი ვახტანგ ქოჩორაძე, CENN-ის წარმომადგენელი რევაზ გეთიაშვილი, მონიტორინგისა და შეფასების მრჩეველი (GIZ) მარიამ ურიდია, შპს „M – 3“ წარმომადგენელი გიორგი ბაღათურია. 

    შეხვედრა მისასალმებელი სიტყვით გახსნა CENN პროექტის მენეჯერმა ვახტანგ ქოჩორაძემ, რომელმაც აღნიშნა, რომ საზოგადოების გაუმჯობესებული მონაწილეობა (IPPA) მიზნად ისახავს ადგილობრივ დონეზე შეთანხმებული და დასაბუთებული გადაწყვეტილებების მიღების უზრუნველყოფას და ტყის მდგრადი, ინკლუზიური მართვის ხელშეწყობას. 2023 წელს CENN-მა, დაინტერესებული მხარეების თანაბარი ჩართულობის, კონფლიქტების პრევენციისა და მეტი სოციალური და ეკონომიკური სარგებლის მიღების, მათ შორის გენდერული თანასწორობისა და სიღარიბის შემცირების უზრუნველსაყოფად, IPPA მოდელის გამოცდა დაიწყო.

      შემდგომ სიტყვა პრეზენტაციისთვის გადაეცა CENN-ის წარმომადგენელს რევაზ გეთიაშვილს. მან ვრცლად მიმოიხილა წარმოდგენილი კონცეფცია და მის სამიზნე რეგიონებში (ყვარელი, თიანეთი, თელავი) გამოცდის შედეგები. აღნიშნა, რომ ამ პროცესის უმნიშვნელოვანესი ელემენტია ადგილობრივ მრჩეველთა საბჭოების (LAC) შექმნა, რაც ეროვნულ სატყეო სააგენტოს, ადგილობრივ მუნიციპალიტეტებსა და თემებს შორის დიალოგისა და თანამშრომლობის პლატფორმას შექნის. ამ მიზნით რეგიონების თვითმმართველობებში ჩამოყალიბდა „ადგილობრივი მმართველთა საბჭოები“. გარდა ამისა, IPPA ადგენს საზოგადოების გაუმჯობესებული ჩართულობის პროტოკოლებს ტყის მდგრადი მართვის პროცესის დაგეგმვისა და განხორციელების სხვადასხვა ეტაპზე, მოიცავს სამუშაოებს ეკოსისტემური სერვისების მონაწილეობით, დაინტერესებული მხარეების იდენტიფიცირების, ინფორმირების, საჯარო კონსულტაციების, საველე და კაბინეტური კვლევების მიმართულებით. IPPA-ს საბოლოო მიზანია ისეთი ერთობლივი გადაწყვეტილების მიღება, რომელიც ტყის მართვის გეგმებში ადგილობრივი მოსახლეობის საჭიროებების გათვალისწინებასა და გრძელვადიან პერსპექტივაში მრავალმხრივი სარგებლის მიღებას უზრუნველყოფს.

აღნიშნული საკითხების შესახებ გაიმართა დისკუსია კითხვა - პასუხის რეჟიმში.

შეხვედრა შეაჯამა CENN პროექტის მენეჯერმა ვახტანგ ქოჩორაძემ. მან მადლობა გადაუხადა დამსწრე საზოგადოებას მობრძანებისათვის და აღნიშნა, რომ ასეთი შეხვედრები მომავალშიც სისტემატიურად გაიმართება.

                                              აკადემიკოსი ნაპოლეონ ქარქაშაძე

-         90    -

     2025 წლის 15 მაისს დაბადებიდან 90 და სამეცნიერო პედაგოგიური და საზოგადოებრივი მოღვაწეობის 65 წელი   შეუსრულდა გამოჩენილ ქართველ მეცნიერს, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილ წევრს და რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის უცხოელ წევრს ნაპოლეონ ქარქაშაძეს.

     ბატონი ნაპოლეონი დაიბადა 1935 წელს 15 მაისს ქ. თბილისში პედაგოგების ოჯახში. 1943 წელს შეაღო თბილისის ვაჟთა პირველი საშუალო სკოლის კარები და 1951 წელს სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლა გააგრძელა  საქართველოში იმ დროისათვის ერთ-ერთ ცნობილ სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტში, სოფლის მეურნეობის ეკონომიკისა და ორგანიზაციის ფაკულტეტზე, რომელიც 1959 წელს წარჩინებით დაამთავრა. იგი სიყვარულით იხსენებს როგორც სკოლას, ისე უმაღლესი სასწავლებლის პროფესორ-მასწავლებლებს „გამიმართლაო“ ამბობს, მართლაც იმ ხანად „სასოფლოში“ მსოფლიოში სახელგანთქმული მეცნიერები ასწავლიდნენ, მათგან ახალგაზრდა თაობა არა მარტო პროფესიის, არამედ ქვეყნისა და ერის მსახურებასაც სწავლობდა. ბატონი ნაპოლეონი შემდგომ ხშირად ახსენებს თავის აღმზრდელებს, თავის მრავალრიცხოვან სამეცნიერო შრომებსა თუ სხვა სახის პუბლიკაციებში.

     1961 წელს, საქართველოსათვის გამოყოფილი ლიმიტით , იგი სასწავლებლად გაემგზავრა მოსკოვის ეკონომიკურ-მათემატიკური ინსტიტუტის ასპირანტურაში, რომლის დამთავრების შემდეგ, იქვე გაიარა აპრობაცია და შემდეგ საქართველოში დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია და მიენიჭა ეკონომიკის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი.

     თვითონ ბატონი ნაპოლეონი თავის ცხოვრებაში გარდამტეხ მოვლენად მიიჩნევს 1956 წელს, როდესაც ქ. ლაიფციგში ჩატარდა მსოფლიო დემოკრატიული ქვეყნების სტუდენტების საერთაშორისო სამეცნიერო კონფერენცია, სადაც მან მოხსენება გააკეთა თემაზე: „საქართველო, კულტურული მიწათმოქმედების უძველესი ქვეყანა“. დიპლომი, რომელიც იქ მივიღე, განსაზღვრა ჩემი ცხოვრების მიმართულებაო“-იგონებს იგი.

     ბატონი ნაპოლეონი ოთხი წელი ხელმძღვანელობდა საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტში სოფლის მეურნეობის ეკონომიკის კათედრას, რომელიც ერთ-ერთი წამყვანი საინსტიტუტო კათედრა გახდა. 1975 წელს იგი დაინიშნა საქართველოს სუბტროპიკული მეურნეობის ინსტიტუტის რექტორად, ახალგაზრდა კაცისათვის ეს იყო საკმაოდ მნიშვნელოვანი კარიერული წინსვლა. ბატონმა ნაპოლეონმა 16 წელი გაატარა აფხაზეთში. მისი რექტორობის დროს აშენდა სასტუმროს ტიპის ოთხი საერთო საცხოვრებელი, ინსტიტუტის მეურნეობა-„ეშერაში“, ზღვის ნაპირზე სტუდენტური დასასვენებელი კომპლექსი, ექსპერიმენტული ჩაის ფაბრიკა, რომელსაც ქონდა თანამედროვე საკონფერენციო და სადეგუსტაციო დარბაზები, კვლევითი ლაბორატორიები. მოხდა ინსტიტუტის კაბინეტ-ლაბორატორიების მთლიანი გადაიარაღება, გაიხსნა რამდენიმე პრობლემური ლაბორატორია, ფუნქციონირება დაიწყო სადისერტაციო საბჭოებმა. საქართველოს სუბტროპიკული მეურნეობის ინსტიტუტი გახდა ჩაისა და სუბტროპიკული კულტურების საერთაშორისო მნიშვნელობის ცენტრი.

     რთული პერიოდი იყო მაშინ აფხაზეთში, რუსეთის მიერ წაქეზებული სეპარატისტები ანტიქართულ მოთხოვნებს აყენებდნენ, ისინი კატეგორიულად მოითხოვდნენ აფხაზეთის რუსეთის შემადგენლობაში შესვლას. ამ პერიოდში ნაპოლეონ ქარქაშაძე სათავეში ჩაუდგა ქართული საზოგადოების ბრძოლას, ერთიანი ქართული სივრცის შესანარჩუნებლად. მისმა დიდმა ავტორიტეტმა, ბევრი აფხაზი შემოაბრუნა ქართულ პოზიციაზე.

     ბატონმა ნაპოლეონმა 1982 წელს დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია, მისი კვლევის საგანი იყო სსრ კავშირის ჩაის მეურნეობა და მისი განვითარების პერსპექტივები, რომელშიც საქართველოს გარდა წარმოდგენილი იყო აზერბაიჯანისა და რუსეთის ფედერაციის კრასნოდარის მხარის პერსპექტივები. მისი სადისერტაციო შრომის ძირითადი დებულებები მოისმინა სრულიად საკავშირო სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიამ, რომლის წევრ-კორესპონდენტადაც 1990 წლის სექტემბერში დაუსწრებლად აირჩიეს, 1995 წელს იგი აირჩიეს რუსეთის სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილ წევრად, ხოლო 1996 წელს გადაიყვანეს ამავე აკადემიის უცხოელ წევრად.

     1990 წლის ივლისში, ნაპოლეონ ქარქაშაძე საკონკურსო წესით აირჩიეს სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის რექტორად; ამ თანამდებობაზე მან 14 წელი იმუშავა, ეს იყო საქართველოს ისტორიის უმძიმესი პერიოდი, ცხადია უჭირდა აგრარულ უნივერსიტეტსაც, რომელმაც სახელწოდება 1991 წელს შეიცვალა მისი ინიციატივით. მიუხედავად პრობლემებისა, ბატონმა ნაპოლეონმა შეინარჩუნა ინსტიტუტის კადრები, გახსნა ახალი სპეციალობები, დამყარდა კონტაქტები ევროპისა და ამერიკის უნივერსიტეტებთან, აგრარული უნივერსიტეტი მიიღეს რამდენიმე საერთაშორისო სამეცნიერო ორგანიზაციაში, უნივერსიტეტის ბაზაზე ტარდებოდა საერთაშორისო სიმპოზიუმები, ბატონი ნაპოლეონი არჩეული იქნა საერთაშორისო ორგანიზაცია “იკარდას“ თანათავმჯდომარედ, უმაღლესი სკოლების მსოფლიო ასოციაციის (ქ. სან-ფრანცისკო) ევროპის სექციის პრეზიდიუმის წევრად, საზღვარგარეთის უნივერსიტეტების საპატიო დოქტორად, პროფესორად, სან-ფრანცისკოსა და უმაღლესი სკოლების საერთაშორისო აკადემიების ნამდვილ წევრად და ა.შ.

     1990 წელს საქართველოში აღდგა სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა სახელმწიფო აკადემია, რომლის პირველ შემადგენლობაში იგი არჩეული იქნა აკადემიისა და მისი პრეზიდიუმის წევრად, ხოლო 2004 წელს ამავე აკადემიის პრეზიდენტად აირჩიეს.

     ფართოა აკადემიკოს ნაპოლეონ ქარქაშაძის სამეცნიერო კვლევის არეალი, იგი 316 სამეცნიერო შრომის ავტორია, მათ შორისაა 10 მონოგრაფია და 7 სახელმძღვანელო. აქვს ერთი გამოგონება. მისი სამეცნიერო კვლევების ძირითადი მიმართულება - მსოფლიო სოფლის მეურნეობაა, ამ პრობლემას მან ორი მონოგრაფია მიუძღვნა. მას გაზრდილი ყავს ასპირანტებისა და დოქტორანტების მთელი პლეადა, როგორც საქართველოში ისე მის ფარგლებს გარეთ.

     ბატონი ნაპოლეონ ქარქაშაძე დაჯილდოვებულია „საპატიო ნიშნის“ და „ღირსების“ ორდენებით, ხოლო 1984 წელს იგი გახდა სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი მეცნიერებისა და ტექნიკის დარგში.

     აკადემიკოსი ნაპოლეონ ქარქაშაძე იყო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს სამი მოწვევის დეპუტატი, სახელმწიფო პრემიების კომიტეტის წევრი, სხვადასხვა სამეცნიერო ჟურნალებისა და ქართული ენციკლოპედიის სოფლის მეურნეობის სექციის წევრი და ა. შ. მისი ინიციატივით 1992 წელს დაარსდა საქართველოს უმაღლესი სკოლების რექტორთა საბჭო, რომლის პირველი პრეზიდენტიც თავად იყო.

     აკადემიკოსი ნაპოლეონ ქარქაშაძე, დღესაც ღებულობს მონაწილეობას აკადემიის სამეცნიერო საქმიანობაში, ბრძანდება აკადემიის პრეზიდიუმის წევრი, აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის კონსულტანტი (აგრარული პროფილის უმაღლეს სასწავლებლებთან, პროფესიულ სასწავლებლებთან და აგრარულ სფეროში მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ურთიერთობები) და პოპულარული სამეცნიერო ჟურნალების რედკოლეგიის წევრი.

     ცალკე განხილვის თემაა ნაპოლეონ ქარქაშაძის პუბლიცისტიკა და მწერლობა. მის კალამს ეკუთვნის არა ერთი პუბლიცისტური ხასიათის მწვავე სტატიები, იგი ავტორია სამი პოლიტიკური რომანის - „სტალინი“, „ხრუშჩოვი“, „ბრეჟნევი“, ამათგან „სტალინი“ რამდენიმეჯერ გამოიცა მოსკოვში. 2013 წელს მკითხველმა მიიღო მისი სათავგადასავლო რომანი „აკადემიკოსი გისოსებს მიღმა’, რომელმაც მკითხველის დიდი ინტერესი გამოიწვია.

         ბატონი ნაპოლეონ ქარქაშაძე გახლავთ შესანიშნავი მამა და ბაბუა.

     საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმი და მთელი შემადგენლობა გულითადად ულოცავენ ბატონ ნაპოლეონს ამ ღირსშესანიშნავ თარიღს, უსურვებენ ჯანმრთელობას, დიდხანს სიცოცხლეს და დიდ შემოქმედებით წარმატებებს ჩვენი ქვეყნის სასიკეთოდ, როგორც სამეცნიერო, ისე საზოგადოებრივ ასპარეზზე.

ვეტერინარი ექიმის მსოფლიო დღე

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში უკვე წლებია აღინიშნება ვეტერინარი ექიმის მსოფლიო დღე. წელსაც არ დაირღვა ტრადიცია და 29 აპრილს მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების ორგანიზებით ჩატარდა აღნიშნული დღისადმი მიძღნილი კონფერენცია.

კონფერენციის მუშაობაში მონაწილეობა მიიღეს: აკადემიის პრეზიდენტის მოადგილემ, აკადემიკოსმა ა. გიორგაძემ, აკადემიური დეპარტამენტის უფროსმა, დოქტორმა მ. ბარვენაშვილმა, მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანმა, აკადემიკოსმა თ. ყურაშვილმა, ამავე განყოფილების სწავლულმა მდივანმა, დოქტორმა ზ. მაკარაძემ, აკადემიკოსმა ჯ. გუგუშვილმა, სსიპ სურსათის ეროვნული სააგენტოს უფროსის მოადგილემ ვ. ბასილაძემ, ამავე სააგენტოს ვეტერინარული დეპარტამენტის უფროსმა, დოქტორმა დ. ხელაიამ, გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის“ (FAO-ს) პროექტის მენეჯერმა მიხეილ სოხაძემ, შპს „ჩირინას“ ლაბორატორიის გამგემ, დოქტორმა ც. სიხარულიძემ, ვეტერინარული კლინიკა „ნიუ ვეტის“ დირექტორმა, დოქტორმა ნუნუ ომარაშვილმა, კომპანია „ინვეტ ჯგუფის“ წარმომადგენელმა, დოქტორმა გურამ მელქაძემ, ასევე სეს-ის წარმომადგენლებმა: ლ. ნინიძემ და თ. ჩალიგავამ, დოქტორანტმა ა. გურგენიძემ, სამცხე-ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტმა ლ. ჯალაღონიამ და აკადემიის აპარატის თანამშრომლებმა.

კონფერენცია გახსნა აკადემიის მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკიოს-მდივანმა, აკადემიკოსმა თ. ყურაშვილმა. მან მოკლედ მიმოიხილა ვეტერინარი ექიმის მსოფლიო დღის დაარსების ისტორია, ისაუბრა ვეტერინარი ექიმის პროფესიის მნიშვნელობაზე, უკანასკნელ პერიოდში ცხოველებში ახალი დაავადებების გაჩენის შესახებ, ცხოველთა ჯანმრთელობაზე კლიმატის ცვლილებების ზემოქმედებით გამოწვეულ პრობლემებზე, ვეტერინარიაში არსებულ გამოწვევებზე და სხვ.

კონფერენციის მონაწილოეებს მიესალმასსიპ სურსათის ეროვნული სააგენტოს უფროსის მოადგილე ვ. ბასილაძე, რის შემდეგ წარმოადგინა მოხსენება თემაზე: „ვეტერინარული სამეთვალყურეო საბჭო - VSB“.

მომხსენებელმა აღნიშნა, რომ 2026 წლის პირველი იანვრიდან ვეტერინარების სერტიფიცირება სავალდებულო ხდება. საფუძველს წარმოადგენს საქართველოს მთავრობის   2024 წლის 4 სექტემბრის № 288 დადგენილება „ვეტერინარიისა და ვეტერინარი ტექნიკოსის საქმიანობისთვის სახელმწიფო სასერტიფიკატო   გამოცდის ჩატარებისა და მათი პროფესიული განვითარების წესი და პირობები“.
დადგენილება ხელს შეუწყობს: აგრარული სექტორისა და მოსახლეობისთვის ხარისხიანი ვეტერინარული სერვისების მიწოდებას; საერთაშორისო სტანდარტებთან დაახლოებული მომსახურების განვითარებას; მოქალაქეთა და ცხოველების ჯანმრთელობის უსაფრთხოების უზრუნველყოფას და ა.შ. ვ. ბასილაძემ მსმენელთა ყურადღება ასევე გაამახვილა ვეტერინარულ სამეთვალყურეო საბჭოზე, მის შემადგენლობასა და მნიშვნელობაზე, ვეტერინარებისათვის სერტიფიკატის გაცემის პირობებზე და ა. შ.

მსმენელთა წინაშე პრეზენტაციით „პირველი ქართული ვეტერინარული სასწავლო სიმულატორი“ წარსდგა ვეტერინარი სტუდენტი, ახალგაზრდა მკვლევართა საინიციატივო ჯგუფის (IGYR) ხელმძღვანელი ლევან ჯალაღონია. მან  ისაუბრა ვეტერინარული სიმულატორებზე, მათ დანიშნულებაზე, სიმულატორების დადებით და უარყოფით მხარეებზე. შემდეგ დამსწრე საზოგადოების ყურადღება გაამახვილა იმ უნარებზე, რომელიც სტუდენტებს უვითარდებათ აღნიშნული სიმულატორების გამოყენებისას. კერძოდ, ესაა: ქირურგიული ტექნიკის დახვეწა (გაკერვა, სისხლდენის შეჩერება, სტერილიზაცია და სხვ.); ინვაზიური მანიპულაციების სწავლა (ვენოპუნქცია, ლაპარასკოპია); ანატომიის ცოდნის გაღრმავება; პრობლემის გადაჭრის უნარების გაუმჯობესება და სხვ. პრეზენტაციის დასასრულს ლ. ჯალაღონიამ წარმოადგინა სურათები, სადაც სტუდენტების ხელით ანატომიური სიზუსტით აწყობილი ცხოველების ჩონჩხები და სხვადასხვა სიმულატორი იყო აღბეჭდილი.

კონფერენციაზე მოხსენებით „შინაური ბინადარი ხორცისმჭამელი (ძაღლი და კატა) ბრუცელოზის გავრცელება საქართველოში და მისი ეპიდემიური შეფასება“ გამოვიდა გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის“ (FAO-ს) პროექტის მენეჯერი მიხეილ სოხაძე. მან აღნიშნა, რომ საქართველოში სასოფლო-სამეურნეო ცხოველების (ძროხა, ცხვარი, თხა, ღორი) ბრუცელოზის ეპიდემიოლოგიური სიტუაცია მეტ-ნაკლებად ცნობილია, რასაც ვერ ვიტყვით შინაური ბინადარი ცხოველების (ძაღლი, კატა) ბრუცელოზზე. შემდეგ მ. სოხაძემ აუდიტორიას გააცნო ძაღლისა და კატის ბრუცელოზის გამომწვევები და ის საშიშროებები, რომელიც ამ დაავადებას ახლავს თან. მან ასევე დეტალურად აღწერა აქტივობები, რომელიც განხორციელდება ქვეყანაში ძაღლის და კატის ბრუცელოზის გავრცელების შესწავლასთან დაკავშირებით, ეპიდემიოლოგიურ პროცესში აღნიშნული დაავადების როლის განსაზღვრისა და დაავადების საწინააღმდეგო ღონისძიებების შემუშავებასთან დაკავშირებით.

სურათის ეროვნული სააგენტოს ვეტდეპარტამენტის ცხოველთა განსაკუთრებით საშიში ინფექციური დაავადებების ზედამხედველობის სამმართველოს უფროსის მოადგილე თენგიზ ჩალიგავა დამსწრე საზოგადოების წინაშე წარსდგა მოხსენებით: „ბლუთანგის (ცხვრის კატარალური ცხელების) გადამტან ვექტორებზე ზედამხედველობა საქართველოში“. საუბარი წარიმართა ბლუთანგის ბუნებაზე. ის, რომ იგი ვექტორული ვირუსული ინფექციური დაავადებაა, რომლითაც ავადდებიან მცოხნავები. ამთვისებელი ცხოველების უმეტესობაში ბლუთანგი სუბკლინიკურად მიმდინარეობს, თუმცა შესაძლოა მძიმედ მიმდინარეობდეს ცხვარში. BTV წყაროა ინფიცირებული მწერი. დაავადება ვრცელდება ვექტორებით - Culicoides spp გვარის მწერებით. აღნიშნულ დაავადებასთან დაკავშირებით 2018 წლის 3 აგვისტოს გამოიცა საქართველოს მთავრობის №398 დადგენილება „ბლუთანგის აღმოფხვრასა და კონტროლთან დაკავშირებული სპეციალური წესის დამტკიცების შესახებ“, რომლის შესაბამისად დაიგეგმა გარკვეული ღონისძიებები, როგორც ვექტორების გამოჭერის პროცედურასთან დაკავშირებით, ისე ამ დაავადების გამოვლენასა და მასთან ბრძოლის მეთოდებთან დაკავშირებით.

კონფერენციაზე მოხსენებით „თერმულად დამუშავებულ ქათმის ხორცში ვარდისფერი ფერის დეფექტური პრობლემები, ფაქტორები და პროგნოზირებადობის მეთოდები“ წარსდგა დოქტორანტი ანა გურგენიძე. აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით მომხსენებელმა განიხილა ყველა ის მიზეზი, რომელიც ფრინველის გამოზრდისას შეიძლება გაჩნდეს, მ.შ. ტემპერატურული არასტაბილურობა, ინფიცირების რისკები, საკვებისა და წყლის ხარისხი, ფრინველის ასაკი, დაკვლის პროცესი და ა. შ. ყურადღება გაამახვილა ხორცში ნიტრატების მოხვედრის საშიშროებაზე და მავნეობაზე, ჩამოთვალა ხორცში ვარდისფერი ფერის დეფექტის გასაკონტროლებლად ყველა აუცილებელი ფაქტორი და სხვ.

კომპანია „ინვეტი ჯგუფის“ წარმომადგენელმა, დოქტორმა გურამ მელქაძემ აუდიტორიას მიაწოდა ინფორმაცია კომპანიის დაარსებასთან და მის საქმიანობასთან დაკავშირებით. ისაუბრა კომპანიის მისიაზე, არსებულ მდგომარეობასა და სამომავლო გეგმებზე. კომპანია აწარმოებს ფართო სპექტრის პროდუქციას, მ.შ. ანტიბიოტიკებს, ანტიპარაზიტულ პრეპარატებს, ვაქცინებს, ვიტამინებსა და მინერალურ დანამატებს, კომბინირებულ საკვებსა და სხვ., საკუთარი პროდუქციის დისტრიბუციას აწარმოებს როგორც ქვეყნის შიგნით, ასევე მის ფარგლებს გარეთაც. კომპანიის მიერ წარმოებულ პროდუქციაზე გაზრდილი მოთხოვნის საფუძველზე, ინვეტმა გადაწყვიტა თავისი წარმოების ხაზის გაფართოება. ამ მიზნით 2025 წელს კომპანიამ შეიძინა ახალი საწარმო გარდაბანში, რომელმაც ხელი შეუწყო ბაზრის მოთხოვნილების დაკმაყოფილებას.

ვეტერინარიის დოქტორი ზურაბ მაკარაძე აუდიტორიის წინაშე წარსდგა მოხსენებით „ქვემო ქართლის რეგიონში გადარეკვის პერიოდში მომთაბარე მეცხოველეობასთან დაკავშირებული ღონისძიებები, ბიოუსაფრთხოების პუნქტები“. მან ისაუბრა საფრთხეებზე, რომელიც ცხოველების გადარეკვის პერიოდში ექმნებათ. აღინიშნა, რომ გადარეკვა თავისი სირთულეებით წარმოადგენს მნიშვნელოვან სტრეს ფაქტორს, რომლის დროსაც ქვეითდება ცხოველის დამცველობითი ძალების ბრძოლისუნარიანობა, საუკეთესო პირობები იქმნება სხვადასხვა დაავადების განვითარებისათვის ანუ, გადარეკვა თავისი სირთულეებით დაავადების გაჩენის სერიოზული რისკ ფაქტორია. ამიტომ ცხოველთა სეზონურ საძოვრებზე გადაადგილებისას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება ბიოუსაფრთხოების პუნქტების არსებობას. საქართველოში არსებობს 7 ბიოუსაფრთხოების პუნქტი, მათ შორის:  ქვემო ქართლში 3 ბიოუსაფრთხოების პუნქტი (ქალაქი რუსთავი, მარნეულის და ბოლნისის მუნიციპალიტეტი). ბიოუსაფრთხოების პუნქტებში ხორციელდება ცხოველთა გაბანება, როგორც ექტოპარაზიტების საწინააღმდეგოდ მიმართული მნიშვნელოვანი ღონისძიება. შესაბამისად ცხოველები დაცულები არიან, დაავადებული ტკიპების მიერ გამოწვეული ისეთი სნეულებებისგან, როგორებიცაა:   პიროპლაზმოზი, ფრანსაიელოზი, ბაბეზიოზი, თეილერიოზი, ყირიმ კონგოს ჰემორაგიული ცხელება, ჭირი და სხვა. ქვემო ქართლში ბიო უსაფრთხოების პუნქტებზე 2016-2024 წლებში სულ დამუშავებული იქნა მსხვილფეხა რქოსანი პირუტყვი - 65 855 სული, ხოლო წვრილფეხა რქოსანი პირუტყვი - 4 558 744 სული.

კონფერენციაზე წარმოდგენილმა თითოეულმა მოხსენებამ მსმენელთა მხრიდან დიდი ინტერესი და მოწონება დაიმსახურა. დაისვა არაერთი შეკითხვა, რომლებზეც მომხსენებლებმა ამომწურავი პასუხები გასცეს.

კონფერენციის მუშაობა შეაჯამა მეცხოველეობის და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანმა, აკადემიკოსმა თ. ყურაშვილმა. მან მადლობა გადაუხადა მომხსენებლებს საინტერესო მოხსენებებისათვის, ხოლო დამსწრე საზოგადოებას მობრძანებისთვის და კონფერენციის მუშაობაში აქტიური მონაწილეობის მიღებისათვის.

22 აპრილი - დედამიწის საერთაშორისო დღე

    2025 წლის 23 აპრილს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში, გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების ორგანიზებით გაიმართა დედამიწის საერთაშორისო დღისადმი (22 აპრილი) მიძღვნილი თემატური სხდომა.

დედამიწის საერთაშორისო დღე - ყოველწლიური ღონისძიებაა, რომელიც 22 აპრილს აღინიშნება. პირველად ის აღინიშნა 1970 წელს, დღეისათვის კი მსოფლიო მასშტაბითაა კოორდინირებული და ყოველწლიურად აღინიშნება 193-ზე მეტ ქვეყანაში. ამ დღეს მთელ მსოფლიოში იმართება გარემოს დაცვის მხარდასაჭერი სხვადასხვა ღონისძიება.

       თემატურ სხდომას ესწრებოდნენ: გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანი, აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე,  აკადემიის მთავარი აკადემიკოს - მდივანი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე, აკადემიის აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, ს/მ დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი, აკადემიის სტიპენდიატი, აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების სწავლული მდივანი, სოფლის მეურნეობის დოქტორი ზვიად ტიგინაშვილი, აკადემიის აპარატის მუშაკები და მოწვეული სტუმრები: საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის მთის მდგრადი განვითარების ფაკულტეტის დეკანის მოადგილე, ბიოლოგიის დოქტორი მაია გოგოტიშვილი, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის მთის მდგრადი განვითარების ფაკულტეტის სტუდენტები: ვახტანგ ნაზღაიძე, ანა ცანავა, თამარ სეფაშვილი.

თემატური სხდომა გახსნა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანმა,   აკადემიკოსმა ლაშა დოლიძემ. მოკლე მისალმების შემდეგ, მან სიტყვა მოხსენებისათვის თემაზე: „საქართველოს დაცული ტერიტორიები და მათი როლი კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლაში“ გადაცა სოფლის მეურნეობის დოქტორ ზვიად ტიგინაშვილს.

მომხსენებელმა აღნიშნა, რომ საქართველოს დაცულ ტერიტორიებს ენიჭება მნიშვნელოვანი როლი კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლაში. მან ხაზი გაუსვა იმ გამოწვევებს, რომლებიც დღეისათვის აქტუალურია დაცული ტერიტორიებისათვის, როგორიცაა: საქონლის არაკონტროლირებადი ძოვება, უკანონო და უკონტროლო ტყის ჭრა და სხვ.

       საქართველოში დაცული ტერიტორიების მართვას უზრუნველყოფს სსიპ დაცული ტერიტორიების სააგენტო, რომელიც გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ექვემდებარება.

       საქართველოს დაცული ტერიტორიების საერთო ფართობი 927 748 ჰა-ია, რაც ქვეყნის ტერიტორიის 13,3 %-ს წარმოადგენს. დაცული ტერიტორიების 49,7 % ტყით არის დაფარული. ტყის ეკოსისტემა დედამიწაზე მიმდინარე კლიმატის ცვლილებით წარმოქმნილი უარყოფითი პროცესების მნიშვნელოვანი შემარბილებელი ფაქტორია. დედამიწაზე არსებული ფიტოცენოზებიდან ტყე წარმოადგენს ნახშირბადის ყველაზე მძლავრ რეზერვუარს.  

დაცული ტერიტორიების ტყეები განსაკუთრებით მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ კლიმატის ცვლილებასთან ბრძოლაში, მაგალითად: დაცვის ქვეშ მყოფი ეკოსისტემები ნაკლებად ზიანდება; დაცულ ტერიტორიებზე ტყის გაჩეხვა, გადამუშავება და სხვა დამაზიანებელი საქმიანობა აკრძალულია ან მკაცრად რეგულირდება, ამიტომ, ეს ტყეები უფრო ბუნებრივად ვითარდება და აგრძელებს ნახშირორჟანგის შთანთქმას გრძელვადიან პერსპექტივაში. დაცულ ტყეებში ნაკლებად ხდება ტყის მასის მოჭრა ან დაწვა, რაც ნიშნავს, რომ მათ შეუძლიათ ხანგრძლივად შეინახონ დიდი რაოდენობით ნახშირბადი. დაცული ტერიტორიების ტყეები, როგორც ეტალონი ტყეები, გვაძლევს შესაძლებლობას ვაწარმოოთ სხვადასხვა მნიშვნელოვანი სამეცნიერო კვლევები, დავაკვირდეთ ტყის ეკოსისტემების ცვლილებებს და უკეთ ვმართოთ ბუნებრივი რესურსები.

       დაცული ტერიტორიები საუკეთესო მაგალითია იმისა, თუ როგორ შეიძლება ადამიანის და ბუნების ჰარმონიული ურთიერთბა. ტყეები არა მხოლოდ ნახშირორჟანგის შთანმთქმელი სისტემებია, არამედ სიცოცხლის გადარჩენის მნიშვნელოვანი გარემოცაა. მათი დაცვა, მართვა გაფართოება და განვითარება კლიმატური მდგრადობის ნაწილია, რაც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია როგორც ეროვნული, ისე გლობალური გარემოსდაცვითი მიზნებისთვის.

მოხსენების დასასრულს გაიმართა დისკუსია კითხვა - პასუხის რეჟიმში. ზვიად ტიგინაშვილმა ამომწურავად უპასუხა აუდიტორიის მხრიდან დასმულ შეკითხვებს.

    თემატური სხდომა შეაჯამა აკადემიკოსმა ლ. დოლიძემ, მან მადლობა გადაუხადა მომხსენებელს საინტერესო მოხსენებისათვის, დამსწრე საზოგადოებას - მობრძანებისა და სხდომის მუშაობაში აქტიური ჩართულობისათვის. დასასრულს აღნიშნა, რომ მსგავსი შეხვედრები ხელს უწყობს კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებული გამოწვევების განხილვა-გადაწყვეტას.

             საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, ბიომრავალფეროვნებისა და სატყეო დეპარტამენტის თაოსნობით 2025 წლის 16 აპრილს თბილისში გაიმართა ეროვნული სატყეო პროგრამის პროცესის (ესპპ) სამუშაო შეხვედრა.

            შეხვედრას ესწრებოდნენ: კარლო ამირგულაშვილი გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, ბიომრავალფეროვნებისა და სატყეო დეპარტამენტის ხელმძღვანელი, აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე - საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს - მდივანი, გიორგი ბერეჩიკიძე - სსიპ ეროვნული სატყეო სააგენტოს წარმომადგენელი, ჯუმბერ აბულაძე - სსიპ აჭარის სატყეო სააგენტოს წარმომადგენელი, ნატა სულთანიშვილი სსიპ დაცული ტერიტორიების სააგენტოს წარმომადგენელი, ლადო კახოიძე - ა(ა)იპ თუშეთის დაცული ლანდშაფტის ადმინისტრაციის წარმომადგენელი, გიორგი ედიშერაშვილი - მდ. ტანისა და თეძამის დაცული ლანდშაფტის ადმინისტრაციის წარმომადგენელი.

           შეხვედრა მისასალმებელი სიტყვით გახსნა კარლო ამირგულაშვილმა. მან ვრცლად მიმოიხილა მოვლა-აღდგენის ღონისძიებები და შედეგები ეროვნული სატყეო სააგენტოს მართვას დაქვემდებარებულ ტყის ტერიტორიებზე.

2024 წელს ტყის მოვლა-აღდგენის ღონისძიებები დამსწრე საზოგადოებას გააცნო გიორგი ბერეჩიკიძემ.

ტყის მოვლა-აღდგენის ღონისძიებები და შედეგები დაცული ტერიტორიების სააგენტოს მართვას დაქვემდებარებულ ტყის ტერიტორიაზე დამსწრე საზოგადოებას გააცნო დაცული ტერიტორიების სააგენტოს წარმომადგენელმა - ნატა სულთანიშვილმა;

ტყის მოვლა-აღდგენის ღონისძიებები და შედეგები ტანისა და თეძამის ლანდშაფტის ადმინისტრაციის მართვას დაქვემდებარებულ ტერიტორიაზე დამსწრე საზოგადოებას გააცნო ტანისა და თეძამის ლანდშაფტის ადმინისტრაციის წარმომადგენელმა - დავით ბზიშვილმა;

           ტყის დაცვის და მოვლა-აღდგენის ღონისძიებები თუშეთის დაცული ლანდშაფტის ტერიტორიაზე დამსწრე საზოგადოებას გააცნო თუშეთის დაცული ლანდშაფტის ადმინისტრაციის წარმომადგენელმა -   ლადო კახოიძემ.

აღნიშნული საკითხების გაცნობის შემდეგ გაიმართა დისკუსია კითხვა - პასუხის რეჟიმში. გამოვლენილი იქნა პრობლემები, რომლებიც დამახასიათებელია ტყის თითქმის ყველა სექტორისათვის. დაისახა მათი გადაჭრის გზები.

შეხვედრა შეაჯამა გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, ბიომრავალფეროვნებისა და სატყეო დეპარტამენტის ხელმძღვანელმა კარლო ამირგულაშვილმა, მან მადლობა გადაუხადა დამსწრე საზოგადოებას მობრძანებისათვის და აღნიშნა, რომ ასეთი შეხვედრები სისტემატიურად გაიმართება მომავალშიც.

  მიმდინარე წლის 16 აპრილს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში შედგა აკადემიის პრეზიდიუმთან არსებული აგრარული ინოვაციების კომისიის სხდომა, რომელზეც მოხსენებით თემაზე: ,,სუბტროპიკული კულტურების გენეტიკური რესურსები საქართველოში’’ გამოვიდა საქართველოს აგრარული უნივერსიტეტის ჩაის, სუბტროპიკული კულტურებისა და ჩაის მრეწველობის ინსტიტუტის მცენარეთა დაცვის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი დოქტორი ესე ჯაყელი.

სხდომა გახსნა და დამსწრე საზოგადოებას მიმართა აგრარული ინოვაციების კომისიის თავმჯდომარემ აკადემიკოსმა ალექსანდრე დიდებულიძემ.

მომხსენებელმა აღნიშნა, რომ კავკასიის შავიზღვისპირეთის ხელსაყრელმა ნიადაგობრივ-კლიმატურმა პირობებმა შესაძლებელი გახადა კულტურაში გავრცელებულიყო მრავალი სუბტროპიკული მცენარე ხმელთაშუაზღვისპირეთიდან, ჩინეთიდან, იაპონიიდან, ავსტრალიიდან, სადაც კლიმატური პირობების გარკვეული მაჩვენებლები მიახლოებულია ჩვენებურთან. ეს მცენარეები არამარტო იზრდებიან და მსხმოიარობენ, ამავე დროს იძლევიან უხვ ნათესარს, რაც მეტყველებს გავრცელების ახალ პირობებში სახეობების, ფორმათა და ჯიშთა შეგუების მაღალ ხარისხზე.

ინტროდუქციულმა კულტურებმა მნიშვნელოვანი როლი ითამაშეს იმაში, რომ ჩვენს ქვეყანაში შედარებით მოკლე დროში შექმნილიყო მემცენარეობის სრულიად ახალი დარგი - სუბტროპიკული სოფლის მეურნეობა. აქ მეორე სამშობლო იპოვა სუბტროპიკული ფლორის მრავალმა წარმომადგენელმა: სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიიდან - ჩაის მცენარემ, ბამბუკმა, ზოგიერთმა სახეობამ და გვარმა Aurantiodeae-ს ქვეოჯახიდან, კამფორის და ცრუკამფორის დაფნამ, ლაქის ხემ, იაპონურმა კრიპტომერიამ, იაპონურმა მარაოსებრმა პალმამ; ხმელთაშუაზღვისპირეთიდან - ოლეანდრამ, ქვის მუხამ, კორპის მუხამ, ფიჭვმა, იტალიურმა ფიჭვმა, დაბალმა ხამეროპსმა; ავსტრალიიდან - ევკალიპტის მრავალმა სახეობამ, ვერცხლისფერმა აკაციამ; სამხრეთ ამერიკიდან - ფეიხოამ, პალმებმა, დიდებულმა იუბეამ; ჩრდილო ამერიკიდან - ბუციის სახეობებმა, კარიამ, მარადმწვანე სეკვოიამ, მსხვილნაყოფა კიპარისმა და პალმებმა.

ჩატარებული კვლევების პირველი ამოცანა იყო კულტურული მცენარეების ფართო ასორტიმენტის მოზიდვა სუბტროპიკული და ტროპიკული ქვეყნებიდან, მათი პრაქტიკული გამოსადეგობისა და ფასეულობების დაწვრილებით შესწავლა და შემდგომი ბიოლოგიური გამოკვლევები. მეორე ამოცანა გახდა ჯიშთა გამოცდა და შესასწავლი ინტროდუქციული მასალიდან უფრო ფასეულის გამოყოფა სამეურნეო გამოყენებისა და სელექციური მიზნებისთვის.

     მოხსენების შემდეგ გაიმართა დისკუსია. შეკითხვები დასვეს და აზრი გამოთქვეს აკადემიკოსმა ა.დიდებულიძემ, პროფესორებმა: ო.თედორაძემ, ც.სამადაშვილმა, დოქტორებმა: გ.ცოფურაშვილმა, ნ.ხოხაშვილმა, ე.კაციტაძემ, ა.ნონიაძემ, გ.ქუთელიამ.

სხდომას ესწრებოდნენ საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსები, კომისიის წევრები, დარგის სპეციალისტები, მეწარმეები.

მილოცვა

საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი

ჯემალ გუგუშვილი - 80

            საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემია გულითადად ულოცავს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსს, სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორს, პროფესორ ჯემალ (გუჯა) გუგუშვილს დაბადებიდან მე-80 და სამეცნიერო-პედაგოგიური და საზოგადოებრივი მოღვაწეობის 55-ე წელს.

           ბატონი ჯემალი დაიბადა 1945 წლის 14 აპრილს ქ. თბილისში მოსამსახურის ოჯახში. ქ. თბილისის 113-ე საშუალო სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლა განაგრძო საქართველოს ზოოტექნიკურ-სავეტერინარო სასწავლო-კვლევითი ინსტიტუტის ზოოტექნიკურ ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა 1971 წელს და მიენიჭა სწავლული ზოოტექნიკოსის კვალიფიკაცია.

            1972 წლიდან ბატონმა ჯემალმა მუშაობა დაიწყო საქართველოს ზოოვეტერინარულ ინსტიტუტში ზოოტექნიკოსად, შემდეგ უმცროს მეცნიერ-თანამშრომლად. მის მიერ ინსტიტუტში პირველად იქნა შესწავლილი საქართველოში გავრცელებული ბოცვრის ჯიშები: საბჭოური შინშილა, რუხი გოლიათი, თეთრი გოლიათი, ვერცხლისებრი, აგრეთვე აშშ-ში გამოყვანილი კალიფორნიული და ახალზელანდიური თეთრი, როგორც ხალასჯიშიანი მოშენებით, ასევე ჯიშთაშორისი მარტივი, რთული, შთანთქმითი, საახალჯიშო შეჯვარებით და ჰიბრიდიზაციით.

            1984 წელს ბატონმა ჯემალ გუგუშვილმა წარმატებით დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია და მიენიჭა სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა კანდიდატის სამეცნიერო ხარისხი მეცხოველეობის სპეციალობით. 1989 წლიდან იგი საქართველოს ზოოვეტერინარულ უნივერსიტეტის მეცხოველეობის კათედრის გამგეა, მოგვიანებით რექტორის მოვალეობის შემსრულებელი.

1990 წელს ჯ. გუგუშვილმა დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია და მიენიჭა სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა დოქტორის სამეცნიერო ხარისხი, 1998 წელს - პროფესორის წოდება. ამავე წელს იგი არჩეული იქნა საქართველოს ზოოტექნიკურ-სავეტერინარო უნივერსიტეტის რექტორად. ჯ. გუგუშვილი რვა წლის განმავლობაში ხელმძღვანელობდა აღნიშნული უნივერსიტეტის სამეცნიერო ხარისხების მიმნიჭებელ სამეცნიერო საბჭოს.

ბატონ ჯ. გუგუშვილს მიღებული აქვს უმაღლესი პოლიტიკური განათლება (მარქსიზმ-ლენინიზმის უნივერსიტეტი 1974 წელი), იყო საერთაშორისო ჟურნალების და ადგილობრივი გამოცემების სარედაქციო კოლეგიის წევრი, არჩეული იყო საქართველოს ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსად (1997 წ.), თურქმენეთის ფიზიკური კულტურის ინსტიტუტის პროფესორად (1997 წ.), იგი გახლდათ განათლების სისტემის წარმომადგენელთა ასოციაციის პრეზიდენტი (1999 წ.), აგრარული პოლიტიკის ეროვნული საბჭოს წევრი (1999 წ.), სომხეთის აკადემიის საპატიო პროფესორი (2001 წ.). 1999 წელს მას მიენიჭა გარდაბნის საპატიო მოქალაქის წოდება.

2003 წელს ჯ. გუგუშვილი არჩეულ იქნა საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტად, ხოლო 2013 წელს აკადემიის ნამდვილ წევრად, აკადემიკოსად.

           აკადემიკოსი ჯ. გუგუშვილი გახლავთ ნიუ-იორკის აკადემიის წევრი; იყო საქართველოს ფიზიკური აღზრდისა და სპორტის აკადემიის რექტორი (2005 წ.); საქართველოს სასოფლო-სამეურნეო უნივერსიტეტის რექტორის მოადგილე (2006 წ.); ხელმძღვანელობდა ილია ჭავჭავაძის უნივერსიტეტის სასწავლო - სამეცნიერო ცენტრს, როგორც მისი დირექტორი (2007 წ;); იყო რექტორთა საბჭოს წევრი.

            ბატონი ჯემალ გუგუშვილის, როგორც წარმატებული მეცნიერის სახელი შესულია საქართველოს ენციკლოპედიაში (ტომი II, 2012 წ. გვ. 176) და ქართულ ბიბლიოგრაფიულ ლექსიკონში „ვინ ვინაა საქართველოში“ (2002. გვ. 101).

            მნიშვნელოვანია აკადემიკოს ჯ. გუგუშვილის დამსახურება ახალგაზრდა თაობის და სამეცნიერო კადრების აღზრდის საქმეში. მისი ხელმძღვანელობით დაცულია 7 საკანდიდატო დისერტაცია.

აკადემიკოს ჯ. გუგუშვილის კვლევის შედეგები ასახულია 228 სამეცნიერო ნაშრომში, მათ შორის 2 სახელმძღვანელოს, 5 მონოგრაფიასა და 21 რეკომენდაციაში. იგი ბრძანდება ბოცვრის ახალი ქართული ჯიშის “პელეს“ ავტორი (საქართველოს სახელმწიფო-საექსპერტო კომისია, 13 ივნისი, 1993 წ. ბრძ. № 2-237), მიღებული აქვს პრემია აგრარულ დარგში საუკეთესო სამეცნიერო ნაშრომისათვის, დაჯილდოვებულია მთავრობის ჯილდოებით, „ღირსების ორდენით (2002 წ.) და მედლებით, მიღებული აქვს კემბრიჯის უნივერსიტეტის ჯილდო „21-ე საუკუნის ნაშრომისათვის“ (2007 წ.).

            ცალკე აღნიშვნის ღირსია ბატონი ჯემალის დამსახურება ქვეყნის წინაშე სპორტის განვითარებისა და ხელშეწყობის მიმართულებით. იგი ბრძანდება საქართველოს დამსახურებული მწვრთნელი, სპორტის დამსახურებული მუშაკი. დიდი მიღწევები აქვს სამწვრთნელო საქმიანობაში, როგორც საფეხბურთო ნაკრების და კლუბების მწვრთნელს, ბრძანდება საქართველოს თასის ორგზის მფლობელი („სინათლე“, თბილისი), საბჭოთა კავშირის „მილიონთა“ თასის ორგზის მფლობელი („სინათლე“ ,თბილისი), უცხო ქვეყნის (თურქმენეთი) ეროვნული ნაკრების პირველი ქართველი მთავარი მწვრთნელი მსოფლიო ჩემპიონატზე, პირველი ქართველი მთავარი მწვრთნელი ევროკავშირის ქვეყნებში -საბერძნეთის „იანირა“ (უმაღლესი ლიგა) საბერძნეთის პირველობაზე, ახალგაზრდებს შორის ოლიმპიური ნაკრების მწვრთნელი, საბჭოთა კავშირის სპორტსაზოგადოებათა ნაკრების მთავარი მწვრთნელი ევროპის პირველობაზე, საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატზე სტუდენტთა შორის - საქართველოს ნაკრების მთავარი მწვრთნელი, ევროპის ჩემპიონატზე საქართველოს რეგიონული ნაკრების მთავარი მწვრთნელი, საქართველოს ეროვნულ ჩემპიონატებზე საფეხბურთო კლუბების - „ზოოვეტი“, „მორკინალი“, „ვიტ-ჯორჯია“, ალგეთი“- მთავარი მწვრთნელი, თურქმენეთის „კოპეტდაკის* მთავარი მწვრთნელი. მოპოვებული აქვს თურქმენეთის საუკეთესო მწვრთნელის წოდება.

            2025 წელს საქართველოს სპორტის სამინისტროს გადაწყვეტილებით აკადემიკოს ჯემალ გუგუშვილს მიენიჭა სპორტის რაინდის საპატიო წოდება.

             ამჟამად აკადემიკოსი ჯემალ გუგუშვილი ნაყოფიერად მოღვაწეობს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში, ბრძანდება აკადემიის პრეზიდიუმის წევრი, აკადემიის მეცხოველეობის მიმართულების კოორდინატორი, კონსულტანტი (აგრარული პროფილის უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულებები, პროფესიული სასწავლებლები, აგრარული მიმართულების არასამთავრობო ორგანიზაციები).

            ბატონი ჯ. გუგუშვილი არის შესანიშნავი მამა და ბაბუა.

   ბატონო ჯემალ, საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის სახელით კიდევ ერთხელ გილოცავთ საიუბილეო თარიღს, გისურვებთ ჯანმრთელობას, დღეგრძელობას, მრავალ წარმატებას სამეცნიერო და საზოგადოებრივ საქმიანობაში ჩვენი ქვეყნის საკეთილდღეოდ.

         მიმდინარე წლის 11 აპრილს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიაში ეკონომიკურ მეცნიერებათა განყოფილების ორგანიზებით გაიმართა მრგვალი მაგიდა, რომელიც მიეძღვნა აკადემიის ეკონომიკურ მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივნის, აკადემიკოს რევაზ ასათიანის 2000-2025 წლებში გამოქვეყნებული ნაშრომების განხილვას.

            მრგვალი მაგიდის მუშაობაში მონაწილეობას ღებულობდნენ: აკადემიის მთავარი აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე, პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე, პრეზიდიუმის მრჩეველი, აკადემიკოსი ნოდარ ჭითანავა, აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი, აგრონომიულ მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი გოგოლა მარგველაშვილი, მეცხოველეობისა და ვეტერინარიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი თენგიზ ყურაშვილი, აგროინჟინერიის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი რევაზ მახარობლიძე, გარემოს დაცვისა და სატყეო საქმის მეცნიერებათა განყოფილების აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ლაშა დოლიძე, კონსულტანტი აგრარული პროფილის უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებებთან, პროფესიულ სასწავლებლებთან, აგრარული მიმართულების არასამთავრობო ორგანიზაციებთან ურთიერთობის მიმართულებით აკადემიკოსი ჯემალ გუგუშვილი, საქართველოს პარლამენტის აგრარულ საკითხთა კომიტეტის აპარატის უფროსი, დოქტორი ივერი ახალბედაშვილი და აკადემიის აპარატის თანამშრომლები.

            მრგვალი მაგიდა გახსნა აკადემიის მთავარმა აკადემიკოს-მდივანმა, აკადემიკოსმა ა. დიდებულიძემ. მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ აკადემიკოს რ. ასათიანის ნაშრომები მეტად აქტუალური და მნიშვნელოვანია. მათში ავტორი იძლევა ქვეყნის ეკონომიკის, კერძოდ სოფლის მეურნეობისა და მასთან დაკავშირებული დარგების განვითარების თავისებურებების, ტენდენციებისა და კანონზომიერებათა კომპლექსურ ანალიზს, მეცნიერულად ასაბუთებს, თუ რაოდენ დიდი ადგილი უნდა დაეთმოს სოფლის მეურნეობის განვითარებას ქვეყნის ეკონომიკაში და სხვ. შემდეგ სიტყვა გადასცა აკადემიკოს რ. ასათიანს.

            აკადემიკოსმა რ. ასათიანმა აღნიშნა, რომ 2000-2025 წლების პერიოდში მას გამოქვეყნებული აქვს 5 მონოგრაფია და 2 დამხმარე სახელმძღვანელო. თითოეული ნაშრომის ირგვლივ, ავტორმა წარმოადგინა მოკლე ანოტაცია. ისაუბრა მათი შექმნის წინაპირობებზე, მიზნებსა და ამოცანებზე. კერძოდ:

2002 წელს გამოქვეყნა მონოგრაფია „საინფორმაციო-საკონსულტაციო სამსახური აგროსამრეწველო კომპლექსში: მსოფლიო გამოცდილება და განვითარების ტენდენციები“, თბილისი, 19.5 ნ.თ., რომელშიც აღწერილია მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებში საინფორმაციო-საკონსულტაციო სამსახურების შექმნის წინაპირობები და ფუნქციონირების ორგანიზაციული ფორმები

2006 წელს მომზადდა დამხმარე სახელმძღვანელო „გარემოს დაცვის მენეჯმენტი“, საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტი, თბილისი, 3 ნ.თ., რომელშიც წარმოდგენილია სალექციო კურსი საზოგადოებრივ საქმეთა ინსტიტუტის სტუდენტებისათვის გარემოს დაცვის ეკონომიკის საკითხებზე.

2009 წელს გამოქვეყნებულ დამხმარე სახელმძღვანელოში „ბიზნეს-მენეჯმენტი და გლობალური კონკურენცია“, საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 15 ნ.თ., განხილული საკითხები განკუთვნილია საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სტუდენტებისათვის

2023 წელს გამოიცა მონოგრაფია „საქართველოს სოფლის მეურნეობა - გამოწვევები და პერსპექტივები, (თანაავტორობით), თბილისი, 294 გვ. ეს ნაშრომი განკუთვნილია სოფლისა და სოფლის მეურნეობის, აგროეკონომიკისა და აგრობიზნესის სფეროში დასაქმებული მკითხველისათვის. მასში ასახულია სოფლისა და სოფლის მეურენობის სექტორში არსებული გამოწვევები, შემოთავაზებულია მათი გადაწყვეტის რეკომენდაციები და ჩატარებულია სოფლის მეურნეობის ძირითადი სახის პროდუქტების პროგნოზული გაანგარიშებები 2030 წლამდე პერიოდისათვის სასურსათო მოხმარების ნორმების გათვალისწინებით.

2023 წელს გამოიცა მონოგრაფია „საქართველოს სოფლის მეურნეობა: ტრანსფორმაცია და განვითარების ბოლო ათწლეულის ტენდენციები“. (ავტორთა კოლექტივი), თბილისი, საქართველოს პარლამენტის გამომცემლობა, თბილისი, 330 გვ., რომელშიც მოცემულია დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან 2012 წლამდე და 2012 წლიდან დღემდე საქართველოს სოფლის მეურნეობის განვითარების რეტროსპექტიული ანალიზი.

2024 წელს გამოიცა მონოგრაფია „ინდუსტრიული სოფელი - მომავლის გლობალური გამოწვევა“, თბილისი, გამომცემლობა „მერიდიანი“, (თანაავტორობით), 492 გვ. იგი წარდგენილი იქნა საქართველოს ეროვნული პრემიის მოსაპოვებლად გამოცხადებულ კონკურსში. მონოგრაფიაში გარდამავალი პერიოდის თავისებურებებისა და ტენდენციების ანალიზის საფუძველზე კომპლექსურადაა მოცემული სახელმწიფოსა და ეკონომიკის (კერძოდ, აგრარული სექტორის) ურთიერთდამოკიდებულების თავისებურებანი, გარდამავალი პერიოდის განვითარების მიზეზ-შედეგობრივი ფაქტორების ობიექტური ახსნით და შესაბამისი დასკვნებით განისაზღვრა დღევანდელი ტრადიციული სოფლის მეურნეობის – ინდუსტრიულ სოფლის მეურნეობად გარდაქმნის პროცესები და სხვა.

2025 წელს ასევე მონოგრაფიის სახით გამოიცა „საქართველოს აგრარული სექტორი: გამოწვევები და საკანონმდებლო რეფორმები“ (თანაავტორობით), გამომცემლობა „მერიდიანი“, 564 გვ. ეს წიგნი განკუთვნილია სახელმწიფო მოხელეების, სპეციალისტების, მკვლევარებისა და სოფლის მეურნეობის პრობლემებით დაინტერესებულ პირთათვის. მასში გაანალიზებულია 1989-2023 წლებში აგრარულ სექტორში მიმდინარე პროცესები, გატა­რებული რეფორმები და საქართველოს პარლამენტის მიერ მიღებული მნიშვნელოვანი საკანონმდებლო აქტები, მიღწე­ული პროგრესი და არსებული გამოწვევები.

            მრგვალი მაგიდის დასასრულს გაიმართა დისკუსია. აუდიტორიის მხრიდან დასმულ შეკითხვებზე აკადემიკოსმა რ. ასათიანმა ამომწურავი პასუხები გასცა.

            აკადემიკოს რ. ასათიანის მიერ წარმოდგენილ ნაშრომებთან დაკავშირებით აზრი გამოთქვეს აკადემიკოსებმა: ს. დიდებულიძემ, გ. მარგველაშვილმა, ნ. ჭითანავამ, თ. ყურაშვილმა, დოქტორმა ი. ახალბედაშვილმა, რომლებმაც ერთხმად აღნიშნეს, რომ განხილული ნაშრომები მეტად საინტერესო და მნიშვნელოვანია. მათში ხაზგასმული თითოეული საკითხის და დასმული ამოცანის დადებითად გადაწყვეტა სიკეთეს მოუტანს არამარტო სოფლის მეურნეობის შემდგომ ეკონომიკურ განვითარებას, არამედ დიდ წვლილს შეიტანს ქვეყნის ეკონომიკის განვითარებაში.

            მრგვალი მაგიდის მუშაობა შეაჯამა აკადემიის მთავარმა აკადემიკოს-მდივანმა, აკადემიკოსმა ა. დიდებულიძემ. მან მადლობა გადაუხადა დამსწრე საზოგადოებას მობრძანებისათვის და მრგვალი მაგიდის მუშაობაში მონაწილეობის მიღებისათვის.

შეხვედრა პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილესთან,

ქალბატონ ნინო წილოსანთან

     მიმდინარე წლის 3 აპრილს საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიას ესტუმრა საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილე, ქალბატონი ნინო წილოსანი.

შეხვედრა გაიმართა აკადემიის საკონფერენციო დარბაზში. შეხვედრა გახსნა აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გივი ჯაფარიძემ. დამსწრე საზოგადოებას შორის იყვნენ აკადემიის ვიცე-პრეზიდენტი, აკადემიკოსი გურამ ალექსიძე, პრეზიდენტის მოადგილე, აკადემიკოსი ანატოლი გიორგაძე, მთავარი აკადემიკოს-მდივანი, აკადემიკოსი ალექსანდრე დიდებულიძე, პრეზიდიუმის მრჩეველი, აკადემიკოსი ნოდარ ჭითანავა, აკადემიური დეპარტამენტის უფროსი, დოქტორი მარინე ბარვენაშვილი, პარლამენტის აგრარულ საკითხთა კომიტეტის აპარატის უფროსი, ბატონი ივერი ახალბედაშვილი, საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის მინისტრის მრჩეველი, ბატონი ომარ კაჭარავა, ასევე პრეზიდიუმის წევრები და აპარატის თანამშრომლები.

ბატონმა გივიმ დამსწრე საზოგადოებისა და აგრარიკოს-მეცნიერთა სახელით ქალბატონ ნინოს მიულოცა პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილედ არჩევა, მადლობა გადაუხადა მობრძანებისთვის და იმ დიდი ყურადღებისთვის, რასაც იგი იჩენს აკადემიის საქმიანობის მიმართ. აღნიშნა, რომ ქალბატონი ნინო მეორედ ეწვია აკადემიას. პირველი ვიზიტი ჯერ კიდევ მისი პარლამენტის აგრარულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარის რანგში გახლდათ. სწორედ ამ პერიოდში ჩამოყალიბდა განსაკუთრებით მჭიდრო და საქმიანი ურთიერთობა აკადემიასა და აღნიშნულ კომიტეტს შორის. ამის ერთ-ერთი დასტური კი გახლავთ ერთობლივი პროექტი UNESCO-ში წარდგენილ ნომინაციასთან ,,ქართული ხორბლის კულტურა: ტრადიციები და რიტუალები“ დაკავშირებით.

აკადემიის პრეზიდენტმა, აკადემიკოსმა გ. ჯაფარიძემ ქალბატონ ნ. წილოსანს ასევე გააცნო აკადემიის საქმიანობა. ესაუბრა სიახლეებზე, ურთიერთობებზე საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის და საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროებთან, ადგილობრივ და უცხოეთის სამეცნიერო, კვლევით და საგანმანათლებლო დაწესებულებებთან, საერთაშორისო კონფერენციებზე, სამეცნიერო განყოფილებების საქმიანობაზე, აკადემიის ბეჭდვით გამომცემლობებზე და სხვ.

პარლამენტის თავმჯდომარის მოადგილემ, ქალბატონმა ნ. წილოსანმა მადლობა გადაუხადა აკადემიის ხელმძღვანელობას, დამსწრე საზოგადოებას გულთბილი მიღებისა და დაფასებისათვის და აღნიშნა, რომ ასეთმა დახვედრამ მას კიდევ უფრო მეტი მოტივაცია გაუჩინა საერთო საქმიანობისა და თანამშრომლობისათვის. შემდეგ ისაუბრა პუბლიკაციის „საქართველოს სოფლის მეურნეობა: ტრანსფორმაცია და ბოლო ათწლეულის განვითარების ტენდენციები“ შესახებ, რომელიც საქართველოს პარლამენტის აგრარულ საკითხთა კომიტეტმა გამოსცა მისი თავმჯდომარეობის დროს.

             მან აღნიშნა, რომ სოფლის მეურნეობა მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ქვეყნის მდგრად ეკონომიკურ განვითარებაში. სექტორში საქართველოს მოსახლეობის დიდი ნაწილია ჩართული და ამ დარგის მხარდაჭერას მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს საზოგადოების მრავალი წევრის კეთილდღეობაზე.  სწორედ ამიტომ, 10 წელზე მეტია, სახელმწიფოსთვის სოფლის მეურნეობისა და სოფლის განვითარება ერთ-ერთი პრიორიტეტია, რაც მხარდაჭერილია მკაფიოდ განსაზღვრული აგრარული პოლიტიკითა და სექტორში მნიშვნელოვანი ფინანსური რესურსების მობილიზებით. 2012 წლიდან დღემდე, სოფლის მეურნეობა ტრანსფორმაციის გზას გადის. ამ გზაზე კი, პოლიტიკის ძირითად ამოცანებს აგროსასურსათო პროდუქციის ექსპორტის ზრდა და იმპორტზე დამოკიდებულების შემცირება, სექტორში კონკურენტუნარიანობის ამაღლება, სოფლად ცხოვრების დონის ამაღლება და ეკონომიკური აქტიურობის ზრდის ხელშეწყობა, დარგის მუდმივი განვითარება, სასურსათო უსაფრთხოების უზრუნველყოფა და გლობალურ გამოწვევებზე ეფექტური რეაგირება წარმოადგენდა. აღნიშნული პუბლიკაციის მიზანია, გარკვეულწილად შეაჯამოს ამ ამოცანების შესრულებისთვის გატარებული პოლიტიკა ‒ ათწლეულის განმავლობაში სოფლის მეურნეობის სექტორის განვითარების ძირითადი მიმართულებები, მიღწეული პროგრესი და არსებული გამოწვევები.  პუბლიკაციის შექმნის იდეა და მოტივაცია საქართველოს უახლესი ისტორიის საკვანძო მომენტი ‒ ევროკავშირის გზაზე ახალი შესაძლებლობების გაჩენა იყო, განსაკუთრებით ‒ 2023 წლის დეკემბრისთვის კანდიდატის სტატუსის მიღების პერსპექტივა. სწორედ ამ გარდამტეხ მომენტში განხორციელებული რეფორმების, მიღწევებისა და გამოწვევების შემაჯამებელი დოკუმენტი მნიშვნელოვანი დამხმარე რესურსი იქნება ჩვენი ქვეყნისა და ევროკავშირის დაახლოების პროცესში. მით უფრო, როცა წინადებარე პუბლიკაცია ძალიან ნათლად აჩვენებს ასოცირების შეთახმების ხელმოწერიდან დღემდე გადადგმულ ნაბიჯებსა და მიღებულ სიკეთეებს. ასეთი მასშტაბური მიზნის დასახვისას, ვერ გვექნება მოლოდინი, რომ პუბლიკაცია სრულყოფილად გააანალიზებს სექტორისთვის მნიშვნელოვან თითოეულ საკითხს, თუმცა წინამდებარე დოკუმენტი მკითხველს მიაწვდის საჭირო ინფორმაციას საკანონმდებლო ცვლილებებისა და გატარებული რეფორმების, ფაქტებისა და შედეგების შესახებ და ნათელ წარმოდგენას შეუქმნის საქართველოში დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან დღემდე სოფლის მეურნეობის სექტორის განვითარების ტენდენციებზე. ეს პუბლიკაცია სამომავლოდ სასარგებლო რესურსი გახდება კერძო თუ საჯარო სექტორის წარმომადგენლების, მკვლევრების, ჩვენი საერთაშორისო პარტნიორების, სოფლის მეურნეობით დაინტერესებული ახალგაზრდებისა და სხვა ნებისმიერი პირისთვის.

         ქალბატონი ნინო ასევე შეეხო საქართველოს მიერ UNESCO-ში წარდგენილი ნომინაცია ,,ქართული ხორბლის კულტურა: ტრადიციები და რიტუალები“ საკითხებს.

          აღინიშნა, რომ საქართველოს პარლამენტის აგრარულ საკითხთა კომიტეტისა და საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის ინიციატივით დიდი სამუშაოები წარიმართა სამეცნიერო-კვლევითი მიმართულებით, რომლის მიზანიც იყო იუნესკოს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის შესახებ კონვენციის ფარგლებში ახალი ნომინაციის მომზადება და არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის წარმომადგენლობით სიაში „ქართული ხორბლის კულტურის: რიტუალებისა და ტრადიციების“ შეტანა. ამ მიზნით საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიას საქართველოს განათლების, მეცნიერებისა და ახალგაზრდობის სამინისტრომ გამოუყო ფინანსური რესურსი, რომლითაც დაფინანსდა სამეცნიერო-კვლევითი ექსპედიციები ქვეყნის მასშტაბით. სულ ექსპედიციებში მონაწილეობა მიიღო 2 მეცნიერ-მკვლევარმა (ეთნოგრაფი და მეხორბლე) და 2 ტექნიკურმა პერსონალმა (ოპერატორი და მძღოლი).

საწყის ეტაპზე, სამუშაო ჯგუფის წევრებისა და, დამატებით ჩართული ორი ანთროპოლოგ-ეთნოლოგის რეკომენდაციით, დაგეგმილ იქნა ნომინაციის მომზადების მთელი პროცესი. ამ კონტექსტში, ელემენტის სიცოცხლისუნარიანობის დასადგენად, განხორციელდა ექსპედიციები შემდეგ რეგიონებში: კახეთი, სამცხე-ჯავახეთი, რაჭა-ლეჩხუმი, ქართლი, ზემო და ქვემო სვანეთი, თუშეთი, გურია. ექსპედიციების საფუძველზე მოძიებული და დაფიქსირებული იქნა: ადგილობრივი ფერმერები, რომელთაც დღესაც რიტუალურად მოყავთ ქართული ენდემური ხორბალი და რომლებიც ტრადიციულ საცხობებში (თონესა და ფურნეში) კვლავაც აცხობენ შესაწირ თუ ყოველდღიურ პურეულს; შესწავლილი იქნა ენდემური და ტრადიციული ხორბლის ნამზადის მონაწილეობა შემოდგომა-ზამთრის წეს-ჩვეულებებში და რიტუალურ ციკლში. ნომინაციის მოთხოვნებიდან გამომდინარე, ასევე გადაღებულ იქნა პურის ფესტივალის მესხეთში, ქალაქ ახალციხეში, სადაც წარმოდგენილი იყო ქართული ხორბლიდან მიღებული ფქვილით გამომცხვარი პურის მრავალფეროვანი ასორტიმენტი; ჩაწერილ იქნა ინტერვიუები ფერმერებთან, პურის მცხობელებთან. ერთდღიანი გადაღება დაეთმო „ელკანას“ ბაზაზე არსებული საზოგადოებრივი ჯგუფის - „ფქვილიანი ხელების“ ფორმატში ჩატარებულ მასტერკლასებს. მოეწყო უნიკალური არტეფაქტების გადაღება: საუბარია, კარბონიზირებული ხორბლის ნიმუშებზე, რომელიც აღმოჩენილია ქვემო ქართლის ტერიტორიაზე და მათი ასაკი განისაზღვრება 8-ათასი წლით (ძვ. წ. მე-6 ათასწლეული). ეს არტეფაქტები დაცულია ს. ჯანაშიას სახელობის საქართველოს ეროვნულ და გ. ჩიტაიას სახელობის ეთნოგრაფიულ მუზეუმებში. აქვე უნდა აღინიშნოს გ. ჩიტაიას სახელობის ეთნოგრაფიულ მუზეუმში დაცული ექსპონატები, რომლებიც დაკავშირებულია ხორბლის თესვა-მოყვანა, დაუნჯებასთან. ექსპონირებულია სახვნელი საშუალებების სხვადასხვა ტიპები მთისა და ბარისა (დიდი გუთანი), კევრი, კოდი და სხვ. ერთი გასვლითი დღე მოეწყო გურიაში, სადაც გადაღებულ იქნა გურული ღვეზელის ტრადიციული ცხობის რიტუალი.

          მოპოვებული და შესწავლილი ვიდეო მასალების საფუძველზე დამონტაჟდა ფილმი იუნესკოში წარსადგენად.

         2024 წლის 5-6 თებერვალს სასტუმრო „რესპუბლიკის“ - „ივენთ ჰოლში“ საქართველოს სოფლის მეურნეობის მეცნიერებათა აკადემიის, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის და სსიპ სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ცენტრის ორგანიზებით ჩატარდა საერთაშორისო - სამეცნიერო კონფერენცია „ქართული ხორბლის კულტურა - რიტუალები და გამოყენების უწყვეტი ტრადიცია“. კონფერენციის მხარდამჭერები იყვნენ: საქართველოს პარლამენტის აგრარულ საკითხთა კომიტეტი; FAO-გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაცია; საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო, საქართველოს განათლების, მეცნიერების და ახალგაზრდობის სამინისტრო და საქართველოს კულტურისა და სპორტის სამინისტრო.

          კონფერენციის საერთაშორისო საორგანიზაციო კომიტეტი წარმოდგენილი იყო 4 ქვეყნის (საქართველო, იაპონია, დიდი ბრიტანეთი, ბულგარეთი) მეცნიერთა შემადგენლობით, ხოლო კონფერენციის მუშაობაში მონაწილეობა მიიღეს 6 ქვეყნის (საქართველო, იაპონია, დიდი ბრიტანეთი, ბულგარეთი, აშშ, თურქეთი) მკვლევარ-მეცნიერებმა (კონფერენციის ფართე მიმოხილვა იხ. ქვემოთ).

          მოსამზადებელი სამუშაოების პარალელურად, არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლს „ქართული ხორბლის კულტურას: რიტუალებსა და ტრადიციებს“, საქართველოს მთავრობის N-98 დადგენილებითა და პრემიერ-მინისტრის ხელმოწერით, 2024 წლის 27 მარტს, ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორია განესაზღვრა. როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, მთელი ეს მრავალთვიანი სამუშაოები მიზნად ისახავდა იუნესკოს ნომინაციის მომზადებას და, საბოლოო ჯამში, სამუშაო ჯგუფმა დაასრულა იუნესკოში გასაგზავნი დოსიეს მომზადება, მათ შორის:

1.წარმომადგენლობით ნუსხაში შესატანი ელემენტის სააღრიცხვო ბარათი;

2.ელემენტის ამსახველი 10-წუთიანი ვიდეო-ფილმი, ინგლისური სუბტირებით;

3.ელემენტის ამსახველი 10 ფოტო;

4.ვიზუალური მასალის საავტორო უფლებების დამადასტურებელი ხელმოწერილი დოკუმენტები;

5.4000-მდე მხარდამჭერი ხელმოწერა;

6.ერთი მხარდამჭერი ვიდეო მიმართვა.

აღნიშნული დოკუმენტები გადაეგზავნა სსიპ-საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნულ სააგენტოს, რომელმაც დოსიე გადაუგზავნა საგარეო საქმეთა სამინისტროს.

საგარეო საქმეთა სამინისტრომ დოსიე გააგზავნა UNESCOS-ს სათაო ოფისში.

2025 წლის 11 თებერვალს საგარეო საქმეთა სამინისტრომ აგრარულ საკითხთა კომიტეტში გამოაგზავნა წერილი N-01/3640-11/02/2025 სადაც მოწოდებულია ინფორმაცია, რომ UNESCOS-ს არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის კონვენციის სამდივნომ შეისწავლა საქართველოს მიერ წარმოდგენილი ნომინაციის ,,ხორბლის კულტურა: ტრადიციები და რიტუალები“ ტექნიკური მხარე.

სამდივნოს ინფორმაციით, დოსიე არის სრულყოფილი და მას მიენიჭა სარეგისტრაციო ნომერი 02335. შესაბამისად სამდივნოს რეკომენდაციით, ნომინაციის განხილვა მოხდება სამთავრობათაშორისო კომიტეტის მე-20 სესიის ფარგლებში (8-13 დეკემბერი, 2025 წელი, ქალაქი დელი).

შეხვედრის დასასრულს აკადემიის ხელმძღვანელობამ კიდევ ერთხელ გადაუხადა მადლობა ქალბატონ ნინოს მობრძანებისათვის, უსურვა წინსვლა და წარმატება მის შემდგომ საქმიანობაში.